Gắn sản xuất với tiêu thụ không thể thiếu vai trò của HTX. Nhưng để HTX làm tốt được điều này thì việc thay đổi tư duy về mô hình HTX cũng như các chính sách hỗ trợ sẽ giúp nhiều HTX làm tốt vai trò bao tiêu, liên kết với doanh nghiệp.

Theo Bộ NN&PTNT, ước tính năm 2023, kim ngạch xuất khẩu nông, lâm, thủy sản đạt trên 53 tỷ USD. Trong đó, thủy sản đạt 9 tỷ USD, lâm sản 14,4 tỷ USD, rau quả 5,6 tỷ USD, gạo 4,7 tỷ USD, cà phê 4,1 tỷ USD…

HTX- doanh nghiệp khó ‘gặp nhau’

Để có được kết quả này, các HTX đã tham gia tích cực trong xây dựng các chuỗi giá trị hàng hóa, đồng hành cùng các doanh nghiệp xuất khẩu. Tiêu biểu như HTX công nghệ sinh học ABC (Cần Thơ) đã liên kết với doanh nghiệp xuất khẩu lúa gạo giúp mỗi năm thu về hàng chục tỷ đồng. Hay HTX Kỳ Như (Hậu Giang) xuất khẩu rất tốt các sản phẩm từ cá thát lát…

Thống kê của Cục kinh tế hợp tác và Phát triển nông thôn-Bộ NN&PTNT, cũng cho thấy nếu như năm 2015, chỉ có khoảng 6% HTX nông nghiệp đảm nhận bao tiêu nông sản thì đến nay đã tăng lên 22,5%. Đặc biệt, có khoảng 500 doanh nghiệp đã tham gia trong HTX. Điều này cho thấy các HTX đang ngày càng lớn mạnh, không ngừng phát triển nhằm đáp ứng nhu cầu sản xuất của thị trường trong nước và xuất khẩu.

Tuy nhiên thực tế trong năm 2023, có một thực trạng trong ngành nông nghiệp nổi lên đó là tình trạng phát triển nóng diện tích cây sầu riêng và những đợt giảm giá sâu của cây thanh long. Theo ông Lê Thanh Tùng, Phó Cục trưởng Cục trồng trọt, điều này là do sự phối hợp không chặt chẽ giữa nhà vườn, HTX, doanh nghiệp cũng như cơ quan quản lý dẫn đến tính trạng chạy theo số lượng. Đi liền với đó là xảy ra tình trạng cạnh tranh nóng giữa chính các doanh nghiệp với doanh nghiệp, doanh nghiệp với nhà vườn nên dẫn tới tình trạng không bảo đảm chất lượng nông sản xuất khẩu ở một số mặt hàng. Trong khi để mở rộng thị trường với mỗi loại nông sản là rất khó, đòi hỏi sự nỗ lực về thời gian, chi phí của cả HTX, doanh nghiệp và cơ quan quản lý.

HTX có vai trò quan trọng trong phát triển chuỗi giá trị nông sản, thức đẩy xuất khẩu.

Ngoài việc thiếu sự liên kết giữa các HTX, doanh nghiệp, cơ quan quản lý, thực tế hiện nay không ít HTX đang gặp khó khăn trong bao tiêu, tiêu thụ nông sản.

Anh Nông Văn Thạch, Chủ tịch kiêm Giám đốc HTX nông nghiệp Ba Đình (Bạc Liêu), cho biết HTX đang có 584 ha mô hình tôm lúa với các sản phẩm tôm càng xanh vận chuyển sống và cấp đông. Hiện, nguồn lực của HTX có hạn nên rất mong muốn kết nối liên kết được với doanh nghiệp để đi sâu vào sản xuất tôm cấp đông nhằm nâng cao giá trị gia tăng.

Còn bà Phạm Thị Dung, Chủ tịch HĐQT HTX bồn bồn Minh Duy (Cà Mau) cho biết bồn bồn tươi, bồn bồn muối, kim chi bồn bồn của HTX đã đạt tiêu chuẩn OCOP nhưng vẫn chưa đưa được vào được siêu thị vì tem nhãn thô sơ. Sản phẩm làm thủ công, bao bì với các thông tin chưa đầy đủ. “HTX mong hỗ trợ tư vấn làm nhãn hiệu, bao bì, nhãn mác đảm bảo theo tiêu chuẩn của các siêu thị để mở rộng đầu ra”, bà Dung cho biết.

Có những HTX khó khăn trong liên kết là vậy nhưng theo ông Lê Việt Anh, Chánh Văn phòng Hiệp hội Hồ tiêu Việt Nam, thực tế nhiều doanh nghiệp và hiện có những doanh nghiệp dược liệu mà ông biết rất mong muốn liên kết được với các HTX cùng ngành nhưng không dễ. Bởi hiện thông tin, danh sách các HTX nói chung, HTX dược liệu nói riêng chưa được thống kê và công khai rõ ràng nên doanh nghiệp, HTX khó gặp được nhau.

Nhanh nhạy trước các rào cản kỹ thuật

Tại “Diễn đàn kết nối sản xuất gắn với tiêu thụ nông sản thông qua HTX” diễn ra ngày 29/12, ông Nguyễn Ái Hữu, nhà sáng lập Worldsoft, cho biết việc HTX khó kết nối với doanh nghiệp bao tiêu một phần là do các HTX, hộ nông dân sản xuất chưa có kế hoạch nên không biết có lời hay không.

Đi liền với đó, vấn đề cập nhật thông tin mới về chính sách hỗ trợ, giá cả, quy trình công nghệ còn chưa nhanh nhạy ở các HTX. Chính vì vậy, mà nhiều thành viên HTX không biết đến những thay đổi về yêu cầu của các nhà xuất khẩu nên không đáp ứng được điều kiện xuất khẩu một cách kịp thời.

TS Ngô Xuân Nam, Phó Giám đốc văn phòng SPS (Bộ NN&PTNT) cho biết khi xuất khẩu sang Anh quốc, lợi thế là Việt Nam đã ký hiệp định thương mại với quốc gia này nên thuế sẽ bằng 0. Nhưng ngược lại, HTX, doanh nghiệp muốn xuất khẩu được phải đáp ứng các yêu cầu về an toàn thực phẩm, kiểm dịch biên giới.

Ông Nam lưu ý, sắp tới thị trường này sẽ gỡ bỏ các chứng nhận kiểm dịch nhưng thay vào thực hiện hậu kiểm. Nên nếu doanh nghiệp, HTX xuất khẩu vào thị trường này có lịch sử không vi phạm về các quy định an toàn thực phẩm thì sẽ được ưu tiên luồng xanh.

Nhưng bên cạnh đó, nước Anh sẽ thực hiện 6 tháng họp một lần để xem xét tăng giảm các quy định xuất nhập khẩu. Chính vì vậy, doanh nghiệp, HTX cần nắm được để bảo đảm các yêu cầu, quy định trước những thay đổi của thị trường để có thể kết nối, xuất khẩu thuận lợi.

“Doanh nghiệp, HTX hoàn toàn có thể đáp ứng được nhu cầu thị trường xuất khẩu nếu biết các thông tin, các thay đổi của thị trường sớm để điều chỉnh sản xuất một cách phù hợp”, Phó Giám đốc văn phòng SPS cho biết.

Đặc biệt trong thời kỳ hội nhập quốc tế như hiện nay, để thuận lợi trong hợp tác, xuất khẩu, các HTX cần đặc biệt quan tâm đến chất lượng. Muốn vậy, HTX cần tăng quy mô thành viên để tăng năng lực cạnh tranh bởi theo thống kê của Bộ NN&PTNT, bình quân mỗi HTX nông nghiệp hiện nay có quy mô trung bình 195 thành viên là vẫn còn nhỏ bé. Trong khi không ít HTX mới thành lập có quy mô dưới 50 thành viên, gây khó khăn cho phát triển sản xuất quy mô lớn.

Bà Hoàng Thị Hồng Vân (Cục kinh tế hợp tác và Phát triển nông thôn-Bộ NN&PTNT) cho rằng, các cơ quan quản lý cần giúp HTX tham gia các chuỗi giá trị sản xuất. Muốn vậy, cần đổi mới tư duy trong hỗ trợ HTX. Chẳng hạn như chuyển đổi tư duy win-win trong liên kết với doanh nghiệp nhằm tạo ra các hệ sinh thái trong sản xuất kinh doanh. Hoặc thực hiện nguyên tắc “trợ giúp trước, quản lý sau để tạo nhiều cơ hội cho HTX phát huy vai trò của mô hình kinh tế thị trường.

Song song đó, để rút ngắn khoảng cách giữa HTX và doanh nghiệp, cần có thông tin cụ thể, chính thống của các HTX đủ điều kiện để khi các doanh nghiệp trong và ngoài nước có nhu cầu có thể kết nối nhanh chóng. HTX cũng cần quản lý và thực hiện sản xuất theo mô hình số bởi theo đại diện HTX rau an toàn Hải Lâm (Củ Chi), việc liên kết bao tiêu với doanh nghiệp cũng như tiếp cận chính sách hỗ trợ của HTX còn gặp khó khăn một phần là vì thủ tục hồ sơ phức tạp, một phần HTX cũng chưa quản lý số hóa hoàn toàn mà đang trong giai đoạn thử nghiệm.

Theo Huyền Trang – Vnbusiness.vn

Nông nghiệp khó trở thành bệ đỡ cho nền kinh tế nếu thiếu vắng HTX. Chính vì vậy, những bất cập mà các HTX gặp phải trong Luật HTX 2012 được tháo gỡ trong Luật HTX 2023 được coi là nền tảng giúp khu vực kinh tế tập thể, HTX bứt phá, tiếp tục là bệ đỡ vững chắc cho ngành nông nghiệp và nền kinh tế.

Tại Hội thảo triển khai Luật HTX 2023 diễn ra chiều ngày 27/12, Chủ tịch Liên minh HTX Việt Nam Cao Xuân Thu Vân, cho biết thực tế khi thực hiện Luật HTX 2012, nhiều HTX cho rằng việc đăng ký thành lập HTX vẫn rườm rà. Tại Luật HTX 2023, khi vấn đề này được tháo gỡ sẽ giúp HTX xóa giải khó khăn một cách thiết thực.

Nhiều đổi mới

Chia sẻ về vấn đề thành lập HTX, bà Lê Thị Xuân Quỳnh, Trưởng Phòng Chính sách và Kinh tế hợp tác quốc tế, Cục Kinh tế hợp tác (Bộ KH&ĐT), cho biết nếu như trong Luật HTX 2012 quy định HTX phải có phương án sản xuất kinh doanh thì trong dự thảo Nghị định Luật HTX 2023, phương án sản xuất kinh doanh không còn là điều kiện cứng buộc HTX phải trình cho cơ quan đăng ký thành lập. Thay vào đó, HTX vẫn xây dựng phương án kinh doanh theo nhu cầu của mình để phục vụ cho hoạt động sản xuất kinh doanh.

Trước đó, trong Luật HTX 2012, HTX phải làm con dấu tại cơ quan công an nhưng thực tế hiện nay, công tác quản lý dấu của ngành công an không yêu cầu đối với các tổ chức kinh tế nên trong Luật HTX 2023, HTX sẽ không phải thực hiện làm con dấu ở cơ quan công an mà có thể khắc dấu ở các nơi khác hoặc thực hiện chữ ký số để đảm bảo phát triển trong thời kỳ công nghệ số.

Chủ tịch Liên minh HTX Việt Nam Cao Xuân Thu Vân cho rằng, những đóng góp về dự thảo Nghị định Luật HTX 2023 sẽ là nền tảng để các HTX phát triển trong thời gian tới.

Một trong những điều các HTX quan tâm trong Luật HTX 2023 là các chính sách hỗ trợ. Chính vì vậy, bà Lê Thị Xuân Quỳnh cho rằng, dự thảo Nghị định về Luật HTX 2023 sẽ khắc phục những vướng mắc về vốn, tín dụng, đất đai… cho HTX.

Cụ thể như ngoài những chính sách hỗ trợ về vốn, đất đai, cơ sở hạ tầng, xúc tiến thương mại, thuế… như trước, dự thảo Nghị định Luật HTX 2023 đã có chính sách về tư vấn, đánh giá rủi ro. Đây là một trong những chính sách quan trọng giúp xác định được những khó khăn, nguy cơ tiềm ẩn để có hướng giải quyết khắc phục, tránh dẫn tới tình trạng thua lỗ, dừng hoạt động, giải thể.

Hay về chính sách đất đai, dự thảo Nghị định quy định các chính sách đất đai cho HTX được thực hiện theo pháp luật về đất đai hiện hành. Trong đó, Luật Đất đai đang được sửa đổi bổ sung nhưng các quy định về đất đai trong Luật HTX cũng được quy định trên tinh thần là các địa phương xem xét, có kế hoạch cụ thể để các HTX có thể tiếp cận được đất đai một cách thuận lợi.

Theo bà Lê Thị Xuân Quỳnh, thực tế ở một số địa phương như tại Thanh Hóa, cơ quan quản lý địa phương cũng đã rà soát đưa vào kế hoạch sử dụng đất địa phương phần diện tích đất cho HTX thuê. “Điều này cho thấy, những quy định của dự thảo Nghị định Luật HTX 2023 về đất đai cũng là căn cứ để các địa phương có chính sách về ưu tiên đất đai cho HTX một cách cụ thể, phù hợp”, bà Trang chia sẻ.

Việc đăng ký thành lập và giải thể HTX đã được đơn giản hóa trong dự thảo Nghị định Luật HTX 2023.

Có thể thấy, dự thảo Nghị định Luật HTX 2023 đã có nhiều đổi mới, tạo thuận lợi cho HTX phát triển trong nền kinh tế thị trường, chuyển đổi số. Ngay như việc kiểm toán HTX, trong Luật HTX 2023 quy định trong giai đoạn đầu, Nhà nước sẽ có những chính sách hỗ trợ HTX nhỏ, siêu nhỏ về hoạt động kiểm toán. Đây cũng là nhu cầu mà nhiều HTX mong muốn trong thời gian qua. Dự thảo nghị định về đăng ký tổ hợp tác, HTX, liên hiệp HTX cũng đã có hướng dẫn các HTX về đăng ký thành lập trên môi trường điện tử.

Điều này được bà Nguyễn Hồng Vân, Trưởng phòng Nghiệp vụ đăng ký kinh doanh, Cục Quản lý đăng ký kinh doanh (Bộ KHĐT) cho rằng, sẽ giúp HTX thích ứng với môi trường làm việc số, điều quan trọng hơn là giúp giảm thiểu các trường thông tin kê khai, giấy tờ cho các HTX.

Vẫn còn nhiều băn khoăn

Trước những đổi mới của dự thảo Nghị định Luật HTX 2023, ông Nguyễn Khải, Chủ tịch Liên minh HTX tỉnh Đắk Nông cho biết, dự thảo Nghị định Luật HTX 2023 đã có nhiều điểm mới tạo điều kiện cho HTX phát triển. Tuy nhiên, vẫn còn những điểm chưa cụ thể, có thể gây khó khăn nếu áp dụng vào thực tiễn.

Tuy nhiên, vẫn còn nhiều băn khăn trong đăng ký thành lập tổ hợp tác, HTX.

Cụ thể, theo ông Nguyễn Khải, tại điều 1 của dự thảo Nghị định Luật HTX 2023, chưa đề cập đến mô hình Quỹ tín dụng nhân dân, trong khi đây cũng là một hình thức kinh tế tập thể và mô hình này rất cần thiết giúp khu vực kinh tế tập thể, HTX tháo gỡ khó khăn về tín dụng.

Ngoài ra, dự thảo quy định 5% thành viên HTX phải tham gia đào tạo tập huấn mới nhận được chính sách hỗ trợ là còn chung chung và ràng buộc. Chỉ cần ghi HTX có tham gia đào tạo, tập huấn cho thành viên. Trong khi hiện nay, hầu hết các HTX đều tạo điều kiện cho thành viên tham gia các hoạt động đào tạo, tập huấn. Việc quy định rõ 5% thành viên tham gia đào tạo tập huấn mới nhận được chính sách hỗ trợ là cứng nhắc, thậm chí gây khó khăn khi áp dụng.

Ông Nguyễn Đức Lâm, Phó Chủ tịch Liên minh HTX tỉnh Yên Bái, cho biết một số quy định trong dự thảo Nghị định về hỗ trợ máy móc cho HTX là 3 tỷ đồng còn khiêm tốn. Trong khi thực tế các dây chuyền sản xuất quế, hồi, dược liệu tại Yên Bái hiện nay đã lên đến hàng chục tỷ mới bảo đảm chất lượng sản xuất xanh, an toàn. Chính vì vậy, theo ông Lâm cần sửa đổi, nâng mức hỗ trợ lên ít nhất 5 tỷ đồng thì mới đáp ứng được nhu cầu của HTX và hỗ trợ mới mang tính thực tiễn.

Những đóng góp của các HTX, Liên hiệp HTX giúp ban soạn thảo hoàn thiện các quy định trong Luật HTX 2023.

Bên cạnh đó, trong dự thảo Nghị định Luật HTX 2023 quy định, HTX mới thành lập không quá 36 tháng tại địa bàn khó khăn mới được hưởng chế độ chính sách hỗ trợ là khoảng thời quá dài. Ban soạn thảo cần rút gọn xuống 12 tháng vì các HTX thành lập ở vùng sâu, vùng xa vốn gặp nhiều khó khăn nên rất muốn tiếp cận chính sách hỗ trợ. Việc chờ đợi quá lâu sẽ khiến HTX không có động lực phát triển.

Là đơn vị trực tiếp áp dụng Luật HTX 2023 trong thời gian tới, ông Nguyễn Văn Thiện, đại diện HTX nông nghiệp Nghĩa Hồng (Nam Định), cho biết quy định về tín dụng nội bộ tại điều 6 trong dự thảo Nghị định cho phép HTX có hoạt động tín dụng được huy động vốn nhưng không cho thành viên vay. Theo ông Thiện điều này là vô nghĩa vì không cho vay thì HTX huy động vốn để làm gì. Chính vì vậy, cần xem xét lại điều quy định này.

Trước thực trạng này, đại diện Bộ KH&ĐT, bà Lê Thị Xuân Quỳnh cho rằng những đóng góp của Liên minh các HTX, HTX là rất cần thiết để ban soạn thảo tiếp tục hoàn thiện Luật HTX 2023. Thực tế, dự thảo quy định phân loại HTX theo quy mô (thành viên, doanh thu, vốn góp) với HTX quy mô lớn, quy mô nhỏ, quy mô vừa, quy mô siêu nhỏ. Nhưng nhiều ý kiến cho rằng, việc phân loại HTX theo quy mô là chưa phù hợp vì nhiều HTX đang đăng ký và thành lập theo lĩnh vực hoạt động (nông nghiệp, phi nông nghiệp).

Chính vì vậy, thời gian tới, ban soạn thảo sẽ tiếp thu các ý kiến để phân loại HTX một cách phù hợp nhằm tạo thuận lợi cho HTX hoạt động, kiểm toán, có thể đảm bảo được công tác quản lý của nhà nước và hưởng thụ chính sách. Dự kiến, ban soạn thảo sẽ hướng đến phân loại HTX theo ngành nghề như nông nghiệp, công nghiệp xây dựng, tài chính, thương mại dịch vụ…

Bà Lê Thị Xuân Quỳnh, cho biết hiện ngay việc đăng ký thành lập HTX, tổ hợp tác, Liên Hiệp HTX cũng còn những vướng mắc cần xin ý kiến đóng góp. Cụ thể hiện nay, trong dự thảo đăng ký thành lập HTX, tổ hợp tác, Liên hiệp HTX quy định cơ quan đăng ký Quỹ Hỗ trợ HTX hiện đã được phân cấp về cấp huyện nhưng nhiều ý kiến cho rằng nên để nguyên ở cấp huyện.

Ngoài ra, vấn đề ghi ngành nghề kinh doanh của tổ hợp tác khi đăng ký hiện được ghi giống như HTX, doanh nghiệp để tạo công bằng. Tuy nhiên, có ý kiến cho rằng cần đơn giản hơn nữa, giống như đăng ký kinh doanh của hộ kinh doanh, tức là tổ hợp tác làm gì thì tổ hợp tác ghi như vậy (bán phở ghi bán phở, làm miến ghi làm miến) không ghi theo mã ngành để tạo thuận lợi cho HTX. Nhưng theo quy định của ngành thuế, phải ghi đúng theo mã ngành mới bảo đảm pháp luật.

Theo Huyền Trang-Phạm Hòa – Vnbusiness.vn

Tiếp cận nguồn vốn từ Quỹ Hỗ trợ phát triển HTX được coi là một giải pháp tháo gỡ về vốn cho các HTX. Chính vì vậy, việc tạo thuận lợi cũng như tháo gỡ những khó khăn trong việc tổ chức, sắp xếp lại Quỹ Hỗ trợ phát triển HTX theo Nghị định 45/2021/NĐ-CP sẽ giúp các quỹ hoạt động thống nhất trên cả nước, tạo nền tảng thúc đẩy khu vực kinh tế tập thể phát triển.

Tại Hội nghị Giải pháp thúc đẩy thực hiện Nghị định 45/2021/NĐ-CP về thành lập, tổ chức và hoạt động của Quỹ Hỗ trợ phát triển HTX, tổ chức ngày 25/12, Chủ tịch Liên minh HTX Việt Nam Cao Xuân Thu Vân, cho biết một trong những vấn đề cấp thiết mà nhiều HTX đang gặp phải và muốn có lời giải kịp thời đó là khó khăn về vốn. Khi giải quyết được khó khăn này cho HTX, nhất là giúp HTX tiếp cận thuận lợi với nguồn vốn từ Quỹ Hỗ trợ phát triển HTX sẽ thúc đẩy được các HTX phát triển.

Mới có 11 quỹ tổ chức, sắp xếp lại theo Nghị định 45

Thống kê của Liên minh HTX Việt Nam cho thấy, ước tính đến hết 2023, Quỹ Hỗ trợ phát triển HTX Trung ương đã ký hợp đồng cho vay 376 dự án tại 55 tỉnh thành phố. Còn các quỹ địa phương đã cho vay 11.500 lượt HTX, 2.200 lượt tổ hợp tác, 750.000 lượt thành viên HTX.

Hội nghị thực hiện Nghị định 45/2021/NĐ-CP nhận được nhiều ý kiến đóng góp nhằm tháo gỡ khó khăn cho các Quỹ Hỗ trợ phát triển HTX.

Nhìn chung hoạt động của các Quỹ Hỗ trợ phát triển HTX đã góp phần thúc đẩy quá trình thành lập mới và nâng cao hiệu quả hoạt động của khu vực kinh tế tập thể.

Vậy nhưng, qua thực tiễn hoạt động của các quỹ cho thấy, quy mô vốn nhỏ, các HTX tiếp cận được nguồn vốn của Quỹ còn khó do thủ tục vay vốn từ các Quỹ Hỗ trợ phát triển HTX còn phức tạp, quy trình chặt chẽ, đơn vị nhận ủy thác chưa thực sự mặn mà cho vay do còn mặc cảm với HTX kiểu cũ, đặc thù cho vay HTX là món vay nhỏ, chi phí lớn, rủi ro cao.

Chủ tịch Liên minh HTX tỉnh Nghệ An, ông Nguyễn Bá Châu, cho biết hiện nay, nhu cầu vay vốn của các HTX để đầu tư sản xuất là rất lớn, nhưng các HTX khó tiếp cận được nguồn vốn từ Quỹ Hỗ trợ phát triển HTX, do quy chế cho vay đối tượng là HTX, trong khi quy định về tài sản thế chấp thì phần lớn các HTX khó đảm bảo, nhất là các HTX nông nghiệp. Bên cạnh đó, mục đích, đối tượng cho vay vốn còn bó hẹp, chưa cho vay vốn bổ sung, vốn lưu động và không có đối tượng vay vốn là Tổ hợp tác và thành viên, người lao động của HTX. Do vậy, đến nay quỹ mới chỉ cho vay được 11 HTX với tổng kinh phí là 4 tỷ 980 triệu đồng.

Bên cạnh đó, thực hiện Nghị định 45/2021/NĐ-CP, các quỹ thành lập và đang hoạt động trước khi nghị quyết này có hiệu lực, các quỹ phải rà soát, tổ chức lại. Tuy nhiên đến nay, việc chuyển đổi, sắp xếp lại các quỹ tại địa phương theo Nghị định 45 còn chậm vì gặp vướng mắc.

Chủ tịch Liên minh HTX tỉnh Nghệ An cho biết thực hiện Nghị định số 45/2021/NĐ- CP, Liên minh HTX tỉnh đã đề xuất UBND tỉnh cho sắp xếp lại Quỹ hỗ trợ phát triển HTX tỉnh theo mô hình công ty TNHH một thành viên. Tuy nhiên, các văn bản hướng dẫn chi tiết về quy trình, quy định của các bộ ngành liên quan về việc sắp xếp lại quỹ chưa cụ thể, nên tỉnh chưa đủ cơ sở để thuyết minh, tạo sự đồng thuận của các sở ngành trong việc sắp xếp, chuyển đổi quỹ theo mô hình công ty TNHH một thành viên, Nhà nước nắm giữ 100% vốn điều lệ.

Ông Bùi Quang Tùng, Chủ tịch Liên minh HTX tỉnh Lâm Đồng đưa ra dẫn chứng cụ thể, hiện nay 1 sào đất muốn đầu tư theo hình thức nông nghiệp công nghệ cao, HTX cần 300 triệu đồng, với diện tích 1ha, HTX cần đến 3 tỷ đồng. Như vậy, nhu cầu tiếp cận vốn phát triển sản xuất của HTX là rất lớn. Và trong thực tế ở tỉnh, các HTX tại Lâm Đồng đã được vay tổng khoảng 30 tỷ đồng để đầu tư phát triển nông nghiệp công nghệ cao, ứng dụng KHKT. Điều này đã vượt quá số vốn của Quỹ Hỗ trợ phát triển HTX của tỉnh (20 tỷ đồng).

Thực tế từ Lâm Đồng cho thấy, nguồn vốn của Quỹ Hỗ trợ phát triển HTX của một số tỉnh thành còn hạn chế. Vì theo thống kê hiện chỉ có 7/50 quỹ địa phương có vốn hoạt động trên 50 tỷ đồng. Nhưng nếu các quỹ thực hiện sắp xếp tổ chức lại theo quy định của Nghị định 45 và hoạt động theo phương thức ủy thác thì quỹ sẽ gặp nhiều khó khăn, bất cập, nhất là trong việc thu hút nguồn vốn tài trợ, viện trợ cho nền kinh tế tập thể để mở rộng nguồn vốn cho quỹ. Điều này không phù hợp với tinh thần và nội dung Nghị quyết số 20-NQ/TW đó là: “Tăng cường phối hợp giữa các cơ quan liên quan trong việc xây dựng và triển khai các hoạt động đối ngoại và hợp tác quốc tế về phát triển kinh tế tập thể,… tranh thủ các hỗ trợ tài chính, kỹ thuật dành cho kinh tế tập thể…”.

Ông Phạm Công Bằng, Tổng Giám đốc Quỹ hỗ trợ HTX Việt Nam cho rằng nhiều Quỹ vẫn còn vướng mắc trong thực hiện tổ chức, sắp xếp lại.

Ông Phạm Công Bằng, Tổng Giám đốc Quỹ hỗ trợ HTX Việt Nam thừa nhận, việc triển khai thực hiện Nghị định số 45/2021/NĐ-CP của các quỹ tại địa phương còn gặp nhiều khó khăn bởi cơ chế chính sách vẫn chưa phù hợp với thực tiễn.

Cụ thể, Nghị định 45 đã quy định về trích lập dự phòng rủi ro theo thông tư 15/2012/TT-NHNN của Ngân hàng Nhà nước. Quy định này là không phù hợp với Quỹ Hỗ trợ phát triển HTX. Vì theo quy định tại khoản 3, điều 4 Thông tư 15, các tổ chức tài chính vi mô khi trích lập dự phòng cụ thể chỉ bao gồm số dư tiết kiệm bắt buộc, tiền ủi tự nguyện, trái phiếu Chính phủ, trái phiếu do Chính phủ bảo lãnh, trong khi các quỹ không được nhận tiền gửi bắt buộc, tài sản đảm bảo chủ yếu là bất động sản nhưng không được khấu trừ. “Mức trích dự phòng cụ thể theo quy định này rất lớn, vượt khả năng tài chính của nhiều quỹ”, ông Phạm Công Bằng cho biết.

Bên cạnh đó, theo Nghị định 45/2021/NĐ-CP, các quỹ được phép cho vay không có bảo đảm bằng tài sản. Tuy nhiên thực tế cho vay vốn đối với HTX nói chung, HTX nông nghiệp, nông thôn nói riêng lại có độ rủi ro cao, trong khi các quỹ cho vay với lãi suất thấp, không thể trích lập đủ quỹ dự phòng rủi ro để xử lý rủi ro. Đi liền với đó, Quỹ Hỗ trợ phát triển HTX không thuộc phạm vi điều chỉnh của Nghị định 45 và Nghị định 116/2018/NĐ-CP của Chính phủ về chính sách tín dụng phục vụ phát triển nông nghiệp nông thôn nên không áp dụng cơ chế xử lý rủi ro như đối với ngân hàng thương mại. Do đó, các quỹ rất khó khăn trong việc thực hiện cho vay tín chấp.

Những vướng mắc trên dẫn đến hiện nay mới có 11 tỉnh thành phố chính thức có quyết định của UBND tỉnh đã tổ chức, sắp xếp lại Quỹ Hỗ trợ phát triển HTX theo Nghị định 45. Trong khi theo quy định của Nghị định số 45, chậm nhất đến 15/5/2024, các quỹ phải rà soát tổ chức lại hoạt động, bổ sung vốn điều lệ tối thiểu, nếu không đáp ứng được các điều kiện phải giải thể bắt buộc.

Nhu cầu bức thiết

Đánh giá cao vai trò của mô hình Quỹ Hỗ trợ phát triển HTX trong việc giải quyết khó khăn về vốn cho các HTX, Chủ tịch Liên minh HTX Việt Nam Cao Xuân Thu Vân cho rằng hiện đã có cơ chế phát triển Quỹ Hỗ trợ phát triển HTX, cụ thể là việc ra đời của Nghị định 45. Song song đó, Nghị quyết 20-NQ/TW có quy định về việc tăng cường nguồn vốn để hỗ trợ các HTX. Chính vì vậy, địa phương nào chưa có Quỹ Hỗ trợ phát triển HTX thì cần tiến hành thành lập ngay theo Nghị định 45, còn nếu địa phương nào đã có Quỹ Hỗ trợ phát triển HTX trước khi Nghị định 45 ra đời thì tiếp tục tiến hành tổ chức, sắp xếp lại theo quy định.

Chủ tịch Liên minh HTX Việt Nam Cao Xuân Thu Vân cũng cho rằng việc ra đời của các quỹ đã khó, việc đưa quỹ hoạt động hiệu quả còn khó hơn. Nhưng hiện nay, vẫn có những địa phương chưa thành lập được Quỹ Hỗ trợ phát triển HTX vì Bộ kế hoạch đầu tư chưa ban hành mã định danh cho quỹ, cụ thể như tại Cần Thơ. Do đó, Chủ tịch Liên minh HTX Việt Nam cho rằng các cơ quan quản lý cần giải quyết vấn đề này để các địa phương thuận lợi trong hình thành quỹ vì đây là nhu cầu bức thiết tại nhiều địa phương, trong đó có Cần Thơ.

Ông Nguyễn Việt Hưng, Phó Vụ trưởng Vụ Ngân hàng và Tổ chức tài chính-Bộ Tài Chính gợi mở cách giúp Quỹ Hỗ trợ phát triển HTX hạn chế gặp rủi ro.

Trước những khó khăn của các quỹ trong việc thực hiện Nghị định 45, ông Nguyễn Việt Hưng, Phó Vụ trưởng Vụ Ngân hàng và Tổ chức tài chính-Bộ Tài Chính cho biết hiện nhiều địa phương đã hoàn thành sắp xếp bộ máy, triển khai các bước tiếp theo để đưa quỹ vào hoạt động theo Nghị định 45.

Nhưng có một điều cần lưu ý đó là các món vay của HTX nhỏ, có rủi ro nên đối với các quỹ khi cho vay cũng cần kiểm soát rủi ro một cách chặt chẽ. HTX vay vốn tại quỹ cũng cần có phương án sản xuất kinh doanh phù hợp để bảo đảm an toàn.

“Đề nghị Liên minh HTX các địa phương và các tỉnh, thành phố cần rà soát lại bộ máy của Quỹ Hỗ trợ phát triển HTX để có phương án bổ sung vốn điều lệ cho quỹ vì đây là điều quan trọng và gấp gáp, tránh tình trạng quỹ bị giải thể. Trong khi quỹ vẫn là một kênh cho vay được đánh giá là hiệu quả đối với HTX. Muốn vậy cần học tập của địa phương đã chuyển đổi, sắp xếp lại Quỹ thành công như Ninh Bình, TP HCM…”, ông Nguyễn Việt Hưng, nhấn mạnh.

Đi liền với đó cần quản lý giám sát quỹ chặt chẽ các quỹ để tránh tình trạng nợ xấu, gây khó khăn cho các Quỹ Hỗ trợ phát triển HTX trong quá trình phát triển dẫn đến giải thể quỹ.

Ông Phạm Hoàng Dương, Văn phòng Chính phủ cho biết việc bổ sung nguồn vốn cho các Quỹ cần sự quan tâm từ Trung ương đến địa phương.

Ông Phạm Hoàng Dương, Phó Vụ trưởng, Vụ Kinh tế tổng hợp Văn phòng Chính phủ cho biết các địa phương cần toàn tâm để bố trí nguồn vốn cho các quỹ để nâng cao năng lực của Quỹ Hỗ trợ phát triển HTX. Nhưng việc bổ sung thêm vốn cũng cần bản thân các quỹ nỗ lực để tăng tính chủ động. Bởi hiện có nhiều quỹ có nguồn vốn thấp nên rất khó thuyết phục địa phương bổ sung thêm vốn.

Cùng với đó, Bộ Tài chính cần quan tâm, tháo gỡ những khó khăn trong Nghị định 45 để tạo thuận lợi cho các quỹ hoạt động cũng như chuyển đổi, sắp xếp lại tổ chức, từ đó thúc đẩy kinh tế tập thể cũng như nông nghiệp, nông dân, nông thôn phát triển.

Theo Huyền Trang-Phạm Hòa – Vnbusiness.vn

Sáng 22/12, Liên minh HTX TP Hải Phòng tổ chức Tọa đàm giao thương sản phẩm đặc trưng, vùng miền năm 2023. Tham dự sự kiện có lãnh đạo Liên minh HTX 23 tỉnh, thành; đại diện các Sở, ngành của Hải Phòng và nhiều HTX.

Theo ông Ngô Ngọc Khánh, Chủ tịch Liên minh HTX TP Hải Phòng, buổi tọa đàm nhằm tổng kết những kết quả đã đạt được trong năm qua, những kinh nghiệm, cách làm sáng tạo, hiệu quả để nhân rộng và chỉ rõ những khó khăn cần tháo gỡ, khắc phục. Đây cũng là cơ hội cho các HTX, doanh nghiệp kết nối, hợp tác sản xuất, liên kết tiêu thụ sản phẩm đặc trưng vùng miền…

Trong năm 2023, triển khai thực hiện Chương trình kết nối cung – cầu do Liên minh HTX Việt Nam phát động, Cụm Liên minh HTX các tỉnh, thành phố Hải Phòng, Hà Nội, Thái Nguyên, Hà Giang, Cao Bằng, Lào Cai, Bắc Kạn đã tăng cường công tác xúc tiến thương mại, hỗ trợ các HTX tham gia liên kết tiêu thụ sản phẩm, tìm kiếm các kênh phân phối, bán hàng khác nhau. Các hoạt động xúc tiến thương mại, quảng bá sản phẩm đã đem lại nhiều hiệu quả cho các HTX, kích cầu tiêu thụ sản phẩm vùng miền.

Quang cảnh buổi tọa đàm.

Điển hình như Liên minh HTX tỉnh Thái Nguyên trong năm qua đã tổ chức cho trên 70 lượt HTX tham gia quảng bá, giới thiệu sản phẩm tại các hội chợ, triển lãm trong nước. Phối hợp với Trường Cao đẳng Kinh tế  – Kỹ thuật Bắc Bộ, Viện Khoa học công nghệ và môi trường, Văn phòng điều phối nông thôn mới các huyện Võ Nhai, Đồng Hỷ, Phú Bình tổ chức các chương trình, phiên chợ livestream xúc tiến tiêu thụ sản phẩm na Võ Nhai, miến dong Việt Cường, gà đồi Phú Bình và nông sản đặc trưng của tỉnh. Thông qua các buổi bán hàng trực tiếp trên nền tảng mạng xã hội đã tiếp cận được gần 41 triệu lượt người xem, thu hút hơn 1.000 du khách đến tham quan, chốt thành công trên 2.500 đơn hàng online và 1.500 đơn hàng trực tiếp tại chương trình. Được sự giúp đỡ của Liên minh HTX Việt Nam và Liên đoàn HTX Cung Tiêu – Trung Quốc, Liên minh HTX tỉnh Thái Nguyên đã tổ chức thành công cho các HTX chè của tỉnh tham gia “Hội chợ triển lãm quốc tế trà An Huy” lần thứ 16 được tổ chức tại Trung Quốc…

Trong khi đó, Liên minh HTX TP Hải Phòng đã tổ chức được 17 đoàn công tác cho gần 100 lượt HTX, đơn vị thành viên tham gia hội chợ và các chương trình xúc tiến thương mại, quảng bá, giới thiệu sản phẩm tại các tỉnh bạn. Liên minh HTX TP Hải Phòng cũng đã hỗ trợ hiệu quả Liên minh HTX các tỉnh thành khác tham gia các hội chợ OCOP, quảng bá sản phẩm được tổ chức tại Hải Phòng…; tổ chức tập huấn kỹ năng kinh doanh trên nền tảng số, xây dựng thương hiệu hình ảnh cho kinh tế tập thể (KTTT), HTX.

Trong năm 2023, hoạt động xúc tiến thương mại, tìm đầu ra cho các sản phẩm của HTX, đơn vị thành viên được Liên minh HTX các tỉnh, thành chú trọng thực hiện.

Theo ông Nguyễn Trung Thành, Phó Chủ tịch Liên minh HTX TP Hà Nội, trong năm nay, Liên minh HTX TP Hà Nội đã tổ chức, tham gia 10 hội chợ, hội nghị, hội thảo – tọa đàm về xúc tiến thương mại, quảng bá sản phẩm cho các đơn vị thành viên được tổ chức tại Hà Nội cũng như các tỉnh, thành khác. Đơn vị đã phối hợp với Trung tâm Xúc tiến Đầu tư Thương mại Du lịch Hà Nội tổ chức Hội chợ xúc tiến Thương mại Du lịch 2023 tại huyện Mỹ Đức, Festival nông sản Hà Nội tại huyện Đông Anh, Hội chợ xúc tiến thương mại nông nghiệp, sản phẩm OCOP Hà Nội tại Trung tâm thương mại AEON MALL Hà Đông, Long Biên, Hải Phòng… Quảng bá sản phẩm của gần 50 HTX và đơn vị thành viên tại Hội nghị triển khai công tác, phát động phong trào thi đua năm 2023. Tổ chức tọa đàm, kết nối tiêu thụ sản phẩm cho các HTX vào tiêu thụ tại hệ thống OCOP –POS và trang thương mại điện tử của Công ty cổ phần EPOS Toàn cầu…

“Liên minh HTX tỉnh đã phối hợp tổ chức thành công 3 cuộc hội nghị kết nối cung cầu, 7 sự kiện tuần lễ, ngày hội quảng bá sản phẩm OCOP, nông sản tỉnh Bắc Kạn như Bí xanh thơm, Hồng không hạt, chuối sấy, các sản phẩm chè… cho 146 doanh nghiệp, HTX trên địa bàn. Tham gia ký kết 15 biên bản ghi nhớ hợp tác kinh doanh, kết nối được 1 nhà đầu tư vào lĩnh vực nông nghiệp. Tổ chức trên 65 đợt tham gia các hội chợ, triển lãm trong nước…”, ông Dương Văn Thuấn, Chủ tịch Liên minh HTX tỉnh Bắc Kạn cho biết.

Bên cạnh những kết quả đã đạt được, lãnh đạo Liên minh HTX các tỉnh, thành tham dự Tọa đàm cũng thẳng thắn chỉ ra những khó khăn, vướng mắc trong công tác xúc tiến thương mại cho khối KTTT, HTX.

Thứ nhất là về cơ chế chính sách của Trung ương và địa phương: Khi nguồn lực ngân sách phân bổ cho hoạt động xúc tiến thương mại còn hạn chế, chính sách ưu đãi, hỗ trợ nhiều nhưng dàn trải, chủ yếu là lồng ghép các chương trình. Nhìn nhận của một bộ phận cán bộ phụ trách về KTTT tại các cơ quan từ trung ương đến sở ngành, địa phương còn hạn chế.

Chị Mai Thị Chú, lãnh đạo HTX Trung Kiên (tỉnh Lào Cai) – một TikToker bán hàng nổi tiếng trên mạng xã hội chia sẻ về cách bán hàng online.

Thứ hai, đối với hoạt động của Liên minh các tỉnh, thành phố: Thiếu nguồn lực để tổ chức triển khai thực hiện các hoạt động hỗ trợ xúc tiến thương mại, thiếu thông tin thị trường, đối tác, doanh nghiệp và các nhà phân phối tiêu thụ sản phẩm…

Cuối cùng là bản thân các HTX, đơn vị thành viên còn chưa chủ động, tích cực trong việc phối hợp tham gia các sự kiện xúc tiến thương mại vì ngại đi xa, chưa chủ động áp dụng công nghệ thông tin vào quá trình bán hàng – vẫn bán hàng theo kênh truyền thống; chất lượng một số sản phẩm hàng hóa chưa đáp ứng được yêu cầu của thị trường…

Để giải quyết những khó khăn trên, theo lãnh đạo Liên minh HTX các tỉnh, thành thị hệ thống Liên minh các tỉnh, thành cần tiếp tục hợp tác chặt chẽ trong thời gian tới, thường xuyên trao đổi thông tin sản phẩm dịch vụ, nhu cầu hàng hóa tại các địa phương, tăng cường các hoạt động giao thương. Đẩy mạnh phối hợp thông tin tuyên truyền với các cơ quan báo chí. Các HTX nâng cao chất lượng hàng hóa, chủ động tham gia các hoạt động xúc tiến thương mại, quảng bá sản phẩm…

Theo Thanh Vân – Vnbussines.vn

Thời gian qua, cùng với việc chuyển đổi từ giống chè trung du truyền thống sang giống chè Bát tiên, người dân xã Hưng Khánh, huyện Trấn Yên còn tham gia vào hợp tác xã tạo chuỗi liên kết sản xuất nhằm nâng cao giá trị sản phẩm chè của địa phương.

Người dân thôn Khe Năm thu hái chè Bát Tiên.

Phú Thọ có số lượng lớn các hợp tác xã (HTX) đang hoạt động sản xuất, kinh doanh và dịch vụ trong lĩnh vực nông nghiệp. Thời gian qua, tỉnh đã có nhiều chính sách thúc đẩy việc phát triển liên kết sản xuất và tiêu thụ sản phẩm nông nghiệp trong HTX. Qua đó góp phần quan trọng khai thác tiềm năng, lợi thế của các địa phương, hướng đến phát triển ngành Nông nghiệp theo hướng hiện đại, an toàn, bền vững và hiệu quả.

Đến nay, trên địa bàn tỉnh Phú Thọ đang có khoảng 300 HTX thực hiện trồng lúa với tổng diện tích lúa gieo trồng ước đạt 58,4 nghìn ha, năng xuất bình quân đạt 62 tạ/ha. Tuy nhiên sản lượng các HTX tiêu thụ cho thành viên chưa nhiều, chủ yếu các thành viên tự tiêu thụ sản phẩm thông qua các thương lái. Do đó, thị trường tiêu thụ còn bấp bênh, giá cả sản phẩm, lợi ích của người sản xuất không được đảm bảo.

Để hỗ trợ HTX nói chung và HTX lĩnh vực nông nghiệp nói riêng phát triển bền vững thì liên kết sản xuất – tiêu thụ sản phẩm theo chuỗi giá trị là xu thế tất yếu và không thể thiếu của các HTX; đây là trách nhiệm của tất cả các bên tham gia trực tiếp trong chuỗi giá trị và cũng là chỉ đạo, định hướng của Đảng, nhà nước. Muốn làm được điều đó, cần khuyến khích HTX tích tụ ruộng đất mở rộng sản xuất; ứng dụng khoa học kỹ thuật, công nghệ cao, cơ giới hóa vào sản xuất; hoàn thiện các tiêu chuẩn chất lượng sản phẩm; đồng thời hỗ trợ nâng cao năng lực cho đội ngũ cán bộ quản lý HTX có đủ khả năng làm trung gian liên kết giữa người dân với các doanh nghiệp, HTX khác.

Năm 2023, Liên minh HTX tỉnh Phú Thọ đã phối hợp với Viện Khoa học Công nghệ và Môi trường – Liên minh HTX Việt Nam tư vấn, hỗ trợ cấp chứng nhận VietGAP; phối hợp với Chi cục trồng trọt và bảo vệ thực vật – Sở Nông nghiệp và PTNT tỉnh Phú Thọ cấp mã số vùng trồng cho 443ha lúa của 3 HTX: HTX NN xã Hùng Việt (Cẩm Khê); HTX DVNN – ĐN Vĩnh Lại và HTX DV NN Cao Xá (Lâm Thao). Thông qua việc sản xuất lúa theo tiêu chuẩn VietGAP người dân hiểu rõ hơn sự cần thiết, lợi ích của người sản xuất, người tiêu dùng; các yêu cầu cần tuân thủ nghiêm ngặt trong quá trình sản xuất: giống, đất, nước, thuốc BVTV, phân bón, rác thải… Đồng thời, việc cấp mã số vùng trồng giúp các HTX dễ dàng theo dõi sản xuất, kiểm soát chất lượng sản phẩm, truy xuất nguồn gốc cây trồng, từ đó góp phần nâng cao chất lượng sản phẩm; và mã số vùng trồng được coi là “tấm vé thông hành” của sản phẩm lúa gạo có điều kiện thuận lợi để tiếp cận thị trường, đặc biệt có cơ hội để xuất khẩu theo đường chính ngạch.

Ông Hoàng Ngọc Tín – Giám đốc HTX DV NN Cao Xá, Lâm Thao cho biết: vụ mùa năm 2023, được sự hỗ trợ của Liên minh HTX tỉnh Phú Thọ, Viện Khoa học Công nghệ và Môi trường, HTX đã triển khai sản xuất 108ha lúa Khang Dân 18 theo tiêu chuẩn VietGAP. Ngay từ đầu vụ, HTX đã hướng dẫn người dân thực hiện đúng quy trình từ khi gieo mạ, chăm sóc đến thu hoạch; HTX thực hiện cung cấp toàn bộ nguồn nguyên liệu đầu vào Giống, phân bón, thuốc bảo vệ thực vật …, toàn bộ quá trình sản xuất được quản lý chặt chẽ, minh bạch và đảm bảo sự an toàn cho sản phẩm lúa gạo. HTX đã ký hợp đồng bao tiêu sản phẩm với các hộ thành viên và ký hợp đồng cung cấp khoảng 500 tấn gạo trồng theo tiêu chuẩn VietGAP cho HTX mì gạo Hùng Lô (TP Việt Trì).

Không chỉ hỗ trợ người dân tiêu thụ sản phẩm lúa gạo, HTX nông nghiệp xã Hùng Việt (Cẩm Khê) còn khuyến khích các thành viên liên kết để phát triển thêm dịch vụ sản xuất sản phẩm từ gạo như mì, bún, là sản phẩm truyền thống của địa phương. Được sự tư vấn, định hướng, hỗ trợ của Liên minh HTX tỉnh, một số thành viên HTX mạnh dạn đầu tư máy móc thiết bị, tổ chức sản xuất sản phẩm mì gạo Thạch Đê. Mặc dù sản phẩm của HTX mới được đưa ra thị trường, đang trong quá trình hoàn thiện bao bì, ổn định chất lượng sản phẩm, tuy nhiên HTX đang tích cực quảng bá, kết nối phân phối sản phẩm tại thị trường tỉnh Phú Thọ và một số tỉnh lân cận, bước đầu sản phẩm được người tiêu dùng ưa thích và đánh giá chất lượng tốt, thơm ngon, bao bì đẹp mắt; tạo việc làm cho lao động nông thôn có thu nhập ổn định. Sản phẩm mì gạo Thạch Đê của HTX đã được UBND huyện Cẩm Khê đánh giá và phân hạng đạt tiêu chuẩn OCOP 3 sao.

Ðể hỗ trợ HTX nông nghiệp phát triển bền vững, gắn với chuỗi giá trị sản phẩm, hàng hóa chủ lực của địa phương, đồng chí Nguyễn Quốc Dũng – Chủ tịch Liên minh HTX tỉnh cho biết: HTX có vai trò rất quan trọng trong việc triển khai sản xuất lúa theo tiêu chuẩn VietGAP, quản lý theo mã số vùng trồng; ứng dụng đưa cơ giới hóa vào trong sản xuất, chế biến sản phẩm, từ đó từng bước chuẩn hóa các tiêu chuẩn và nâng cao giá trị sản phẩm. Thông qua đó HTX giúp người dân nâng cao ý thức bảo vệ môi trường, tiếp cận khoa học công nghệ, áp dụng quản lý dịch hại tổng hợp (IPM) để nâng cao chất lượng cây trồng và hạn chế ô nhiễm môi trường. Cùng với đó, đẩy mạnh ứng dụng cơ giới hóa đồng bộ trên đồng ruộng, từ sản xuất đến thu hoạch sẽ giúp thành viên HTX giảm chi phí, nâng cao giá trị sản phẩm. Trong thời gian tới Liên minh HTX tỉnh sẽ tiếp tục tăng cường phối hợp với các đơn vị thuộc Liên minh HTX Việt Nam, các sở, ngành hỗ trợ phát triển KTTT, HTX trên địa bàn tỉnh. Định hướng HTX tích tụ, tập trung đất đai, sản xuất quy mô lớn, ứng dụng công nghệ cao vào sản xuất nông nghiệp, nhân rộng các mô hình hiệu quả, tổ chức liên kết sản xuất gắn với bao tiêu sản phẩm; hỗ trợ HTX ứng dụng thương mại điện tử, tham gia chương trình xúc tiến thương mại, giới thiệu, quảng bá, tiêu thụ sản phẩm… Cùng với đó, tạo điều kiện để các HTX gặp gỡ, kết nối với các đối tác, doanh nghiệp hoạt động trong lĩnh vực nông nghiệp, để mở rộng thị trường tiêu thụ trong nước và hướng tới xuất khẩu.

Hội thảo Tham vấn Đề án thí điểm thành lập và hoạt động của Liên đoàn Hợp tác xã lúa gạo vùng đồng bằng sông Cửu Long

Chiều 18/12, tại trụ sở cơ quan, Liên minh Hợp tác xã Việt Nam tổ chức Hội thảo “Tham vấn Đề án thí điểm thành lập và hoạt động của Liên đoàn Hợp tác xã lúa gạo vùng đồng bằng sông Cửu Long”. Đồng chí Cao Xuân Thu Vân, Bí thư Đảng đoàn, Chủ tịch Liên minh hợp tác xã Việt Nam chủ trì Hội thảo.

Quang cảnh Hội thảo

Hội thảo diễn ra dưới hình thức trực tiếp và trực tuyến với gần 100 đại biểu tham dự là đại diện cho các tổ chức hợp tác xã quốc tế; lãnh đạo các Vụ, Cục; cán bộ chuyên trách thuộc các Bộ, ngành Trung ương; Liên minh hợp tác xã 13 tỉnh, thành phố đồng bằng sông Cửu Long; thành viên Ban chỉ đạo, tổ biên tập của Liên minh Hợp tác xã Việt Nam trong xây dựng đề án.

Phát biểu khai mạc Hội thảo, Chủ tịch Liên minh Hợp tác xã Việt Nam Cao Xuân Thu Vân cho biết Hội thảo được diễn ra với mục đích nhằm trao đổi, thảo luận làm rõ cơ sở lý luận, nhu cầu thực tiễn cho việc thành lập và hoạt động của Liên đoàn Hợp tác xã lúa gạo vùng đồng bằng sông Cửu Long. Đồng thời cho rằng đây là Hội thảo rất quan trọng và là cơ sở để hoàn thiện, phê duyệt Đề án.

Chủ tịch Liên minh Hợp tác xã Việt Nam đề nghị các đồng chí tham dự Hội thảo cho ý kiến cụ thể ở một số vấn đề như: Chia sẻ kinh nghiệm quốc tế; Thẩm quyền phê duyệt đề án, phê duyệt điều lệ và quy chế quản lý, điều hành, nguồn lực; Ý kiến của các doanh nghiệp về nhu cầu thực tiễn trong liên kết giữa sản xuất và tiêu thụ, tổ chức sản xuất và hiệu quả sản xuất khi thành lập liên đoàn; Góp ý cho nội dung đề án, các cơ sở lý luận và thực tiễn trong thành lập và vận hành thí điểm Liên đoàn Hợp tác xã lúa gạo vùng đồng bằng sông Cửu Long.

Chủ tịch Liên minh Hợp tác xã Việt Nam Cao Xuân Thu Vân phát biểu tại Hội thảo

Theo dự thảo Đề án thí điểm thành lập và hoạt động của Liên đoàn Hợp tác xã lúa gạo vùng đồng bằng sông Cửu Long, Ngành lúa gạo có vai trò rất quan trọng trong phát triển kinh tế – xã hội của Việt Nam. Sản xuất lúa gạo không những đóng góp vào đảm bảo an ninh lương thực quốc gia mà còn hỗ trợ cho sự phát triển kinh tế của đất nước. Ước tính sản lượng lúa trung bình một năm của Việt Nam đạt 43-45 triệu tấn, tương đương khoảng 26-28 triệu tấn gạo, trong đó khoảng 20 triệu tấn được dành cho tiêu thụ trong nước. Đồng bằng sông Cửu Long với tổng diện tích 40.577,6 km² và có tổng dân số gần 17,8 triệu người, được xác định là vùng trọng điểm sản xuất nông nghiệp, đặc biệt là sản xuất lúa gạo của Việt Nam.

Thực tế, trong những năm gần đây, một số mô hình liên kết giữa các thành viên HTX, giữa HTX với các doanh nghiệp đã bước đầu thành công ở khu vực đồng bằng sông Cửu Long như HTX nông nghiệp Vĩnh Cường tỉnh Bạc Liêu, tập đoàn Lộc Trời,…. tuy quy mô và tính liên kết đã tăng nhưng chưa hệ thống, chưa tập trung đầy đủ sức mạnh tổng hợp của các tổ chức sản xuất, kinh doanh lúa gạo toàn vùng đồng bằng sông Cửu Long.

Hội thảo diễn ra dưới hình thức trực tiếp và trực tuyến với gần 100 đại biểu tham dự

Thành lập Liên đoàn là phù hợp với xu hướng chung trên thế giới, khi có một tổ chức theo ngành dọc, vừa đại diện cho thành viên, vừa là tổ chức kinh tế có tư cách pháp nhân độc lập và tiến hành trực tiếp điều phối hoạt động của các HTX thành viên, thực hiện các hoạt động kinh tế riêng, điều phối chuỗi cung ứng phục vụ hoạt động sản xuất, kinh doanh của các HTX thành viên.

Thành lập Liên đoàn cũng phù hợp với kinh nghiệm tại một số nước trên thế giới, Liên đoàn HTX các nước cũng là cánh tay nối dài nắm bắt, phổ biến chính sách của nhà nước tới các thành viên. Thành lập Liên đoàn để hoàn thiện chuỗi giá trị lúa gạo, liên kết sản xuất, hướng tới sản xuất lớn, trên cơ sở đó, tiến hành các biện pháp, “giảm thuốc, giảm phân”, sản xuất theo quy mô lớn, đồng bộ theo tất cả các khâu, truy xuất được nguồn gốc, quy hoạch vùng trồng, chế biến sâu… để giảm giá thành, nâng chất lượng, bán được giá cao.

Tại Hội thảo, các đại biểu tham dự đều thống nhất cao tính thiết yếu của việc thành lập Liên đoàn tại Việt Nam. Tuy nhiên việc thí điểm thành lập Liên đoàn Hợp tác xã lúa gạo vùng đồng bằng sông Cửu Long cần cần xem xét kỹ các yếu tố trong thành lập và hoạt động của mô hình này để hạn chế những khó khăn trong hỗ trợ người dân sản xuất lúa gạo hoạt động hiệu quả, cũng như nghiên cứu để đề xuất những kiến nghị cụ thể cho mô hình này.

Theo Lê Huy – vca.org.vn

Sản xuất lâm nghiệp bền vững cần nguồn vốn lớn nhưng các chính sách hỗ trợ người dân, HTX trong lĩnh vực này vẫn còn chồng chéo, thậm chí chưa phù hợp với thực tiễn đầu tư nên chưa thu hút người dân tham gia và khiến mô hình HTX lâm nghiệp chưa phát triển mạnh mẽ.

Trồng rừng, nhất là rừng gỗ lớn làm nguyên liệu thường có chu kỳ kinh doanh từ 7-10 năm, thời gian kéo dài thì chi phí trang trải của HTX lâm nghiệp càng lớn. Muốn cùng lúc đáp ứng cả tiêu chí kinh doanh lẫn duy trì hoạt động bộ máy (khấu hao tài sản, tiền lương, các loại chi phí khác), đòi hỏi HTX phải có nguồn vốn lớn để bảo đảm hoạt động dài hạn, từ đó mới hình thành vùng nguyên liệu hàng hóa đủ lớn, vừa phục vụ cho khâu chế biến.

Khó thu hút đầu tư

Tuy nhiên, theo ông Trần Văn Lộc, Giám đốc HTX lâm nghiệp bền vững Thuận Thiên (Thừa Thiên Huế), việc tiếp cận các nguồn vốn hỗ trợ, nhất là từ các ngân hàng thương mại không hề dễ dàng đối với HTX.

Ông Lê Văn Dưỡng, Phó Giám đốc HTX nông nghiệp Phai Sen (Lạng Sơn), cho biết HTX đang phát triển cây giống trồng rừng và muốn tiếp cận nguồn vốn hỗ trợ Chương trình phát triển lâm nghiệp bền vững. HTX đã kiến nghị lên cơ quan quản lý tại địa phương thì được trả lời là Nhà nước chưa giao vốn thực hiện năm 2023 nên HTX phải xem xét nghiên cứu các chính sách khác của tỉnh để được hỗ trợ nhưng cũng không phải dễ dàng vì nhiều chỉ tiêu, tiêu chí khắt khe.

Hiện Chương trình mục tiêu quốc gia phát triển kinh tế – xã hội vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi đã có những chính sách hỗ trợ người dân, HTX lâm nghiệp. Tuy nhiên, khi triển khai ở các địa phương lại gặp phải những khó khăn nhất định.

Nhiều HTX cần tiếp cận nguồn hỗ trợ để đầu tư cho vườn ươm cây lâm nghiệp.

Cụ thể tại điều 19, Thông tư số 12 ngày 20/9/2022 của Bộ NN&PTNT, đối tượng là hộ gia đình phải có giấy chứng nhận quyền sử dụng đất hoặc quyết định giao đất của cấp có thẩm quyền. Nhưng vấn đề giao đất rừng ở hầu hết các địa phương thuộc vùng dân tộc, miền núi vẫn là câu hỏi bỏ ngỏ vì ngay trong Luật đất đai 2013 cũng chưa có những quy định, hướng dẫn rõ ràng về vấn đề cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất cho hộ, cộng đồng.

Đặc biệt, các HTX lâm nghiệp cho rằng mức hỗ trợ không quá 1,6 triệu đồng/ha/năm trong 3 năm đầu và 600 nghìn đồng/ha/năm cho 3 năm tiếp theo là quá thấp so với thực tế cần đầu tư trong ngành lâm nghiệp. Mức hỗ trợ quá thấp sẽ không tạo động lực kinh tế, khuyến khích người dân tham gia bảo vệ và phát triển rừng, góp phần phát triển kinh tế, bảo vệ môi trường, đa dạng sinh học, an ninh, quốc phòng.

Đó là chưa kể chính sách hỗ trợ đầu tư trong lâm nghiệp hiện còn quy định trong các văn bản pháp luật khác nhau, như: quyết định số 38/2016/QĐ-TTg, quyết định số 07/2012/QĐ-TTg, Nghị định số 75/2015/NĐ-CP… nên gây khó khăn cho người dân, HTX trong quá trình tiếp cận hỗ trợ.

Ông Nguyễn Hữu Dương Chủ tịch HĐQT kiêm Giám đốc HTX nông nghiệp Hiệp Thuận (Quảng Nam), cho biết Thông tư số 12 của Bộ NN&PTNT chỉ hỗ trợ cho diện tích đất lâm nghiệp được quy hoạch là rừng sản xuất là đang bị bó hẹp và chưa phù hợp với thực tiễn ở nhiều tỉnh. Bởi ngoài rừng sản xuất, người dân còn phát triển các loại rừng khác.

Chính sách cần hợp thực tiễn

Có thể thấy, phát triển lâm nghiệp bền vững đã được Nhà nước quan tâm nhưng những khó khăn trong thực tiễn triển khai chính là lực cản khiến nông dân, HTX khó phát huy hết tiềm năng lợi thế về lâm nghiệp.

Chính vì vậy, việc điều chỉnh mức hỗ trợ để hạn chế sự đắn đo, chậm trễ của chính quyền địa phương trong thực hiện chính sách hỗ trợ, đồng thời đáp ứng yêu cầu phát triển rừng bền vững của người dân, HTX, doanh nghiệp là cần thiết.

Ông Lê Văn Dưỡng cho biết HTX đang cần nguồn vốn lên đến hàng trăm triệu đồng để phát triển, cải tạo vườn ươm. Nhưng đối với chính sách hỗ trợ vườn ươm xây dựng mới ở những xã biên giới được hỗ trợ theo mức vốn dự án được duyệt. Còn đối với vườn ươm cải tạo, nâng cấp để đạt tiêu chuẩn vườn ươm quy định tại Quyết định số 38/2016/QĐ-TTg, mức hỗ trợ không quá 75 triệu đồng một vườn ươm là quá thấp.

TS Nguyễn Tiến Định, Trưởng phòng kinh tế, Cục Kinh tế hợp tác và phát triển nông thôn (Bộ NN&PTNT), cho biết trên cả nước có gần 31.000 HTX nhưng hiện mới có khoảng 200 HTX, 2 Liên hiệp HTX và 320 THT lâm nghiệp là còn rất khiêm tốn.

Điều này là do tài sản trong các HTX lâm nghiệp hiện nay còn thấp (100 triệu đồng đến 40 tỷ đồng). Các loại tài sản được coi là có giá trị của HTX chủ yếu là trụ sở, công trình hạ tầng, đường lâm nghiệp nhưng thực chất giá trị không cao. Trong đó, nhiều diện tích đất chưa được cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng.

Bên cạnh đó, các chính sách hỗ trợ còn bất cập, địa phương chậm hướng dẫn người dân, HTX nên không khuyến khích được các chủ rừng, HTX, doanh nghiệp tổ chức sản xuất theo chuỗi.

Do đó, theo TS Nguyễn Tiến Định, các chính sách hỗ trợ về lâm nghiệp cần nới lỏng quy định về đối tượng, tiêu chí hưởng thụ để người dân, HTX có thể tiếp cận. Mức hỗ trợ kinh phí khoanh nuôi tái sinh tự nhiên có trồng bổ sung cũng cần phù hợp nhu cầu thực tế đầu tư trong ngành mới có thể tạo động lực, thu hút người dân tham gia, từ đó thúc đẩy các chuỗi giá trị lâm nghiệp bền vững theo mô hình HTX-doanh nghiệp.

Ông Trần Nho Đạt, Phó trưởng phòng Phòng Quản lý rừng đặc dụng, phòng hộ (Cục Lâm nghiệp) cơ chế và chính sách chưa đủ mạnh khiến các chủ rừng khó tiếp cận được nguồn vốn vay. Đi liền với đó là mức hỗ trợ bảo vệ và phát triển rừng thấp trong khi rủi ro với chu kỳ kinh doanh dài, thiên tai hay xảy ra khiến Việt Nam chưa phát huy được hết tiềm năng thế mạnh về lâm nghiệp.

Hiện, Chương trình mục tiêu quốc gia phát triển kinh tế – xã hội vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi giai đoạn 2021-2030 đã được triển khai ở giai đoạn 1 nhưng nhiều địa phương vẫn chưa xây dựng và triển khai kế hoạch đào tạo, tập huấn, bồi dưỡng trồng rừng gỗ lớn nên chưa giúp các HTX lâm nghiệp nâng cao năng lực, thích ứng với chủ trương của Nhà nước.

Theo Huyền Trang – Vnbusiness.vn