Con đường làm nông nghiệp tử tế chưa bao giờ là dễ dàng, thậm chí đầy chông gai. Vì vậy, ngày Trầm Minh Thuần quyết định gác tấm bằng thạc sĩ, bỏ việc lương cao để về quê khởi nghiệp với cây lúa, anh bị nhiều người ngờ vực.

Trầm Minh Thuần sinh năm 1993, sinh ra và lớn lên trong một gia đình thuần nông ở xã Long Hiệp (huyện Trà Cú, Trà Vinh). Hơn 10 năm đèn sách, anh có hai bằng đại học và một bằng thạc sĩ. Hành trang đủ để anh hiện thực hóa giấc mơ bước ra khỏi lũy tre làng, lập nghiệp nơi thị thành.

Gây dựng niềm tin

Thuần kể, sau khi lấy tấm bằng thạc sĩ kinh tế luật, anh được nhận vào làm tại một văn phòng đăng ký đất đai cấp huyện, công việc mơ ước của bao người trẻ để thoát khỏi cảnh chân lấm tay bùn.

Nhưng với Thuần, việc học thật giỏi, rồi sau đó trở thành cán bộ “cổ cồn”, sáng cắp ô đi, tối cắp ô về chưa bao giờ là đích đến lý tưởng của anh. Ngay từ nhỏ, những câu chuyện về ‘được mùa dội chợ’, cảnh tượng người dân quê hương đổ bỏ nông sản vì bị ép giá đã ám ảnh tâm chí chàng trai 9X.

Chính vì vậy, sau một thời gian ly hương để tìm kiếm tri thức, ở tuổi 26, Trầm Minh Thuần chính thức bỏ lại phố thị rực rỡ đèn hoa để trở về quê hương lập nghiệp. Mô hình được anh lựa chọn là hợp tác xã.

Trầm Minh Thuần (áo vàng) hướng dẫn nông dân trên cánh đồng lúa hữu cơ.

Việc bỏ việc để về quê vốn đã là một đòn giáng mạnh vào tâm lý của người thân, khi biết anh chọn hợp tác xã để khởi nghiệp, họ lại càng sốc. Bởi, nhiều người thậm chí không hiểu rõ hợp tác xã là gì, chính điều này cũng khiến việc vận động nông dân vào hợp tác xã trở thành thách thức lớn.

Để tìm kiếm những người đồng hành, sau khi hoàn thành thủ tục lập hợp tác xã, Trầm Minh Thuần đã đến từng hộ, giải thích cho họ về cách làm, mục tiêu của mình. Ban đầu, nhiều người tỏ ra nghi ngại, nhưng khi hiểu được ý nghĩa của dự án, họ đã tự nguyện góp công, góp đất để làm “cổ đông”.

Kết quả, đến tháng 8/2018, hợp tác xã Nông nghiệp Long Hiệp chính thức đi vào hoạt động với 51 thành viên, tổng diện tích sản xuất hơn 50 ha, thực hiện mô hình chủ lực là nuôi trùn (giun) quế sản xuất phân hữu cơ, sản xuất gạo sạch và kết hợp nuôi tôm đạt chuẩn hữu cơ.

Vượt qua thách thức

Gây dựng được một hợp tác xã đã khó, nhưng để duy trì, phát triển, đồng thời đem lại lợi ích cho những người tham gia hợp tác xã còn khó khăn hơn gấp bội. Vì vậy, ngay từ đầu, Trầm Minh Thuần đã chủ động định hướng nông dân làm nông nghiệp sạch, lấy chất lượng sản phẩm làm gốc rễ.

Để làm gương cho các thành viên, anh đã phải tự mình vận hành máy móc, hì hục cải tạo đất trồng, áp dụng công nghệ mới như ủ, bón phân hữu cơ, tưới nước sạch… Cùng với đó, thời gian đầu, anh phải vay vốn ngân hàng, mua thiết bị, gối đầu phân thuốc bảo vệ thực vật và giống để cấp cho thành viên.

Những nỗ lực không ngừng nhiều lúc khiến Trầm Minh Thuần mệt đến kiệt sức, tuy nhiên, chính sự nhiệt huyết đó của anh đã thuyết phục các thành viên hợp tác xã dần tin tưởng và làm theo.

“Với những người nông dân quanh năm “bán mặt cho đất, bán lưng cho trời”, đòi hỏi họ thay đổi một thói quen, một tư duy khác là rất khó. Nhưng khi họ thấy được lợi ích, có được niềm tin thì họ đi theo mình liền. Những người nông dân không hề có bằng cấp nào trong tay, nhưng khi họ quyết tâm làm mới mình thì cũng đầy quyết liệt và sáng tạo”, anh Thuần bộc bạch.

Sản phẩm của hợp tác xã Long Hiệp đang được đón nhận nhiệt tình từ khách hàng cả trong và ngoài nước.

Cùng với hoàn thiện quy trình sản xuất, anh đã cùng cộng sự dành nhiều thời gian, công sức khảo sát địa điểm để xem xét đặc trưng thổ nhưỡng, văn hóa canh tác của người dân, từ đó tìm ra nơi tốt nhất xây dựng nguồn nguyên liệu chất lượng cao, gây dựng thương hiệu gạo Hạt Ngọc Rồng sau này.

Thuần chia sẻ, chỉ trong vài tháng, hàng chục, hàng trăm đợt thử nghiệm được anh và các thành viên hợp tác xã Long Hiệp thực hiện đã thất bại hết lần này đến lần khác. Khi thì giống lúa không hợp thổ nhưỡng, lắm sâu bệnh, năng suất kém, không đạt tiêu chuẩn. Khi thì vừa gieo giống đã gặp thời tiết xấu, mọi công sức đổ sông đổ bể, thiệt hại lớn, khiến tập thể lắm phen nản lòng.

Nhưng rồi trời không phụ lòng người, những đợt thử nghiệm dần cho kết quả, sản phẩm gạo hữu cơ chất lượng tốt nhất của hợp tác xã đã ra đời, mang thương hiệu gạo Hạt Ngọc Rồng. “Đây là loại gạo được trồng trên khu vực lúa – tôm kết hợp, được canh tác bởi tâm huyết và tình yêu của đồng bào Khmer giàu bản sắc văn hóa”, Trầm Minh Thuần chia sẻ.

Đến nay, sau nhiều năm hoàn thiện, gạo hữu cơ Hạt Ngọc Rồng của hợp tác xã Long Hiệp đã có mặt trên 20 tỉnh thành khắp trong Nam ngoài Bắc và hiện diện trên các sàn thương mại điện tử.

Phát triển bền vững

Hành trình khởi nghiệp của Trầm Minh Thuần cho thấy sản xuất nông nghiệp là một cuộc chinh phục tự nhiên khốc liệt, mà ở đó chỉ những người có kiến thức đủ dày và tận tâm mới có thể thành công.

Khi được hỏi: “Vì sao đang có công việc ổn định ở vai trò một kỹ sư, cơ hội rộng mở, lại về quê lập nghiệp”, Thuần bảo đó là vì anh khao khát được làm những điều mình thích, mang lại ý nghĩa cho cộng đồng thay vì chỉ nghĩ về những điều tốt đẹp cho bản thân.

Tình yêu với ruộng đồng quê hương cũng là cơ sở để anh có thể nhìn ra nỗi bế tắc của những người nông dân cần mẫn, quyết tâm thuyết phục họ tham gia vào hợp tác xã, bước lên con đường làm nông nghiệp hữu cơ, tạo ra những giá trị bền vững cho bản thân và cộng đồng.

Vượt qua những khó khăn ban đầu khởi nghiệp, Trầm Minh Thuần đang cùng hợp tác xã tạo nên những cuộc “cách mạng” trong sản xuất của người dân quê hương. Hiện, năng suất lúa trong hợp tác xã cao hơn 30%, giá lúa cũng được bao tiêu cao hơn 500 đồng/kg so với giá thị trường.

Cùng với sự lớn mạnh của hợp tác xã, đời sống của các hộ thành viên và nông dân liên kết trên địa bàn đã được cải thiện. Doanh thu hợp tác xã từ các hoạt động sản xuất tăng theo từng năm. Hiện, bình quân mỗi năm, hợp tác xã có tổng thu nhập hơn 3 tỷ đồng.

“Hoạt động ổn định, hợp tác xã chi cổ tức cho các thành viên bình quân từ 3,8 triệu đồng/người, tùy vào mức đóng góp thực tế. Đây là lợi nhuận thêm ngoài thu nhập từ nông nghiệp”, anh Thuần tiết lộ.

Đáng chú ý, không chỉ dày công tìm giống lúa để xây dựng thương hiệu gạo, anh Thuần còn kiên trì trong hành trình gây dựng mô hình sản xuất thuận theo tự nhiên, bảo vệ môi trường. Hiện, hợp tác xã đang thử nghiệm mô hình trồng lúa hữu cơ kết hợp nuôi tôm càng xanh trên diện tích hơn 20 ha.

Khi trồng lúa kết hợp tôm càng xanh, bình quân mỗi ha/năm, người dân thu nhập từ lúa là 6 triệu đồng và 120 triệu đồng từ tôm, sau khi trừ chi phí thì lợi nhuận đạt từ 50 – 60 triệu đồng. Số lúa hữu cơ này được hợp tác xã bao tiêu, thu mua sản xuất gạo sạch Hạt Ngọc Rồng.

Với những thành công đang có, Trầm Minh Thuần và các thành viên hợp tác xã Long Hiệp đang mơ về những vận hội mới. Cùng với sự phát triển của thương mại điện tử, những hiệp định thương mại tự do, họ mơ một ngày không xa, gạo hữu cơ Hạt Ngọc Rồng có thể chinh phục người tiêu dùng cả nước và vươn ra thị trường quốc tế.

Theo Sáu Ngạn – Vnbusiness.vn

Bán hàng đa kênh không chỉ giúp các HTX tiếp cận khách hàng, thúc đẩy xuất khẩu mà còn hạn chế những rủi ro tiềm tàng, mở ra nhiều cơ hội trong bối cảnh người tiêu dùng thắt chặt chi tiêu.

Nhận thấy việc bán hàng không chỉ nằm ở kênh truyền thống mà còn là kênh thương mại điện tử với đa dạng các hình thức như giao hàng tại nhà, bán online trên website, mạng xã hội…, HTX nấm Tam Đảo (Vĩnh Phúc) đã áp dụng các hình thức bán hàng này để tiếp cận thêm nhiều khách hàng. Nhờ đó, doanh thu quý cuối cùng năm 2023 của HTX đã tăng khoảng 20% so với cùng kỳ năm 2022.

Đa kênh, đa lợi ích

Có thể thấy, không ít HTX hiện đã thực hiện bán hàng ít nhất theo 2 kênh là cửa hàng trực tiếp và bán hàng trực tuyến. Điều này cũng cho thấy sự nhanh nhạy của các HTX trên thị trường. Nhiều HTX cũng xuất khẩu được hàng hóa ra nước ngoài khi áp dụng bán hàng đa kênh như HTX Dịc vụ tổng hợp Kiến Thuận (Yên Bái), HTX hoa lan Việt (TP HCM)…

Không chỉ tham gia bán hàng trên các sàn thương mại điện tử tổng hợp, có HTX còn tích cực mở rộng kênh bán hàng bằng cách mạnh dạn đầu tư xây dựng website, xây dựng kênh Tik Tok, Facebook, Youtube, kết nối với người có tầm ảnh hưởng…

Đặc biệt, TS Nguyễn Thị Tân Lộc, Trưởng bộ môn Kinh tế thị trường, Viện Nghiên cứu rau quả Việt Nam (Favri), cho rằng nhiều người thường bỏ qua vai trò của email trong việc bán hàng nhưng thực tế đây vẫn là một trong những kênh mang lại hiệu quả nhất định.

Chẳng hạn như việc HTX, doanh nghiệp gửi mail cho từng đối tác muốn hợp tác, sau đó trình bày rõ và kỹ về sản phẩm, lợi thế cạnh tranh giúp đối tác, khách hàng có thông tin chi tiết và khơi gợi sự hứng thú về sản phẩm cũng chính là một trong những lợi thế trong bán hàng, mở rộng thị trường. Trong đó, HTX nói rõ về kênh phân phối, nhà phân phối, đội ngũ nhân viên, tính mới của sản phẩm trong mail cũng là cách tiếp cận khách hàng rất hay. Những HTX có sản phẩm độc đáo, có sự cạnh tranh, phù hợp với nhu cầu sử dụng thực phẩm xanh cũng sẽ có nhiều cơ hội tiếp cận với các đối tác nước ngoài sau khi sử dụng email để bán hàng.

Là một trong những đơn vị đang thực hiện bán hàng đa kênh khá hiệu quả, ông Đỗ Văn Lừng, Giám đốc HTX Dịch vụ tổng hợp Kiến Thuận (huyện Văn Chấn, Yên Bái), cho biết sử dụng nhiều hình thức bán hàng không chỉ giúp HTX tăng khả năng tiếp cận khách hàng, mở rộng thị trường, tăng doanh thu mà còn giúp quá trình tương tác, chăm sóc khách hàng được rộng hơn, tạo thuận lợi cho HTX giữ gìn và phát triển các mối quan hệ trong kinh doanh.

Tuy nhiên, nếu như với những HTX phát triển theo chuỗi giá trị, quy mô lớn có phần nhanh nhạy trong áp dụng hình thức bán hàng đa kênh thì cũng có những HTX gặp khó khăn trong việc đa dạng kênh bán hàng. Bởi theo các HTX này, mở nhiều kênh bán hàng không chỉ đòi hỏi trình độ chuyên môn, sự nhanh nhạy của từng thành viên trong HTX mà còn đòi hỏi cả về vấn đề chi phí đầu tư, vận hành các kênh này.

Đi liền với đó, một khi thực hiện bán hàng đa kênh, HTX cũng cần có số lượng nhân lực phù hợp để quản lý, vận hành được tất cả các kênh thông qua ứng dụng công nghệ thông tin thay vì quản lý thủ công, truyền thống. Muốn bán hàng online, HTX cũng phải xây dựng các hoạt động về thông tin sản phẩm, phải hiểu được tâm lý khách hàng và thị trường để xây dựng các chương trình khuyến mãi, tổ chức các đợt sale, up sale một cách phù hợp với mô hình kinh doanh để bảo đảm về doanh thu, lợi nhuận…

Đa kênh nhưng cần chọn lọc

Thực tiễn cho thấy, tâm lý mua hàng của người tiêu dùng rất phức tạp, họ không chỉ thích mua hàng ở một kênh nhất định mà có thể thích mua hàng ở nhiều kênh khác nhau. Cũng có người thích tìm hiểu sản phẩm ở cửa hàng sau đó thực hiện mua online. Chính vì vậy, với các HTX, dù sản xuất ở quy mô nhỏ thì cũng cần nắm bắt tâm lý khách hàng, tìm hiểu thị trường để có cách bán hàng phù hợp.

Khảo sát của Nielsen Vietnam cho thấy, có tới gần 70% người tiêu dùng sẽ trực tiếp xem sản phẩm tại cửa hàng thực tế trước khi đặt hàng online. Chính vì vậy, kết hợp bán hàng đa kênh, cụ thể là bằng hình thức trực tiếp và trực tuyến vẫn được đánh giá là hướng đi phù hợp.

Bà Đoàn Thanh Hải, chuyên gia marketing tại Canada, cho biết không chỉ trong nước mà khi xuất khẩu sang các thị trường có nền kinh tế phát triển, các HTX, doanh nghiệp cần ưu tiên thực hiện bán hàng đa kênh.

Ngay như tại thị trường Canada dù khoa học, công nghệ phát triển, mua bán online vẫn được nhiều người lựa chọn nhưng thực tế vẫn có rất nhiều người dân ở nước này được cho là kỹ tính, thích trải nghiệm, sờ tận tay – thấy tận mắt sản phẩm mới quyết định mua. Đó là lý do vì sao cần phải đa dạng các kênh bán hàng khi thâm nhập thị trường này.

Và thực tế ở nhiều quốc gia hiện nay lại chia thành nhiều tỉnh bang khác nhau với những quy định xuất khẩu khác nhau và hành vi tiêu dùng cũng khác nhau. Chính vì vậy, theo bà Hải, các doanh nghiệp, HTX nếu muốn xuất khẩu thì không được bỏ qua hình thức bán hàng đa kênh.

Có một điều mà các nhà xuất khẩu cần ghi nhớ đó là một khi đã thực hiện bán hàng đa kênh thì trên tất cả các kênh đó cần có sự bảo đảm, thống nhất về giá cả để không làm mất niềm tin của khách hàng. Bên cạnh đó, không phải kênh nào HTX, doanh nghiệp cũng thực hiện bán hàng mà phải xem đâu là kênh phù hợp nhất để có sự đầu tư tập trung, hiệu quả, tránh dàn trải, lãng phí, từ đó gây ra sự cồng kềnh trong quản lý.

TS Nguyễn Thị Tân Lộc cho rằng đối với những HTX sản xuất kinh doanh một số nông sản đặc thù như hoa tươi… cần có kênh bán hàng như website, nhóm cộng đồng trên mạng xã hội, fanpage riêng để huy động sức mạnh tập thể trong tiếp cận khách hàng, xây dựng thương hiệu bằng công nghệ.

Theo Huyền Trang – Vnbusiness.vn

Cuốn sách Làng số viết về những câu chuyện chuyển đổi số của người dân bình thường đã tự mình sử dụng công nghệ số để giải quyết các vấn đề hằng ngày trong cuộc sống.

Những câu chuyện này sẽ truyền cảm hứng, giúp mọi người cùng tham khảo, học hỏi, áp dụng, lan tỏa và quan trọng nhất là có thể tự làm, để từ đó tự giúp chính mình chuyển đổi số mà không phụ thuộc vào người khác. Sách do Bộ Thông tin – Truyền thông chỉ đạo biên soạn.

Những ngôi làng số

Cuốn sách giới thiệu khoảng 30 nền tảng số “Make in Vietnam” và 50 câu chuyện gắn với hơn 100 con người điển hình có thể truyền cảm hứng, gợi mở cách làm cho người dân, mỗi làng, xã, hợp tác xã về chuyển đổi số. Mỗi câu chuyện khắc họa con người, công việc, vấn đề, cách làm, công cụ và kết quả cụ thể. Sau từng câu chuyện, người dân sẽ tự làm để giúp chính mình, sau đó giúp gia đình và những người xung quanh. Từ đó sẽ dần hình thành nên những công dân số, gia đình số, ngôi làng số và quốc gia số.

SÁCH LÀNG SỐ

Mỗi làng, mỗi xã sẽ là một cộng đồng khác biệt, vì thế sẽ không có mô hình làng số phù hợp cho tất cả. Tuy nhiên, từng câu chuyện đều gắn với bối cảnh, cách làm và kết quả để người dân, chính quyền tham khảo, học hỏi, áp dụng và từ đó giúp lan tỏa, nhân rộng, từng bước hình thành nên các làng số trên khắp cả nước.

Mỗi nền tảng số được giới thiệu trong cuốn sách là một “viên gạch”, hướng tới giải quyết các nhu cầu trong cuộc sống của người dân. Mỗi nền tảng số được giới thiệu giúp người dân dễ dàng tiếp cận các dịch vụ, tiện ích, thụ hưởng thành quả do công nghệ mang lại. Mỗi người dân, mỗi làng, dựa trên nội lực, văn hóa, đặc điểm địa phương có thể lựa chọn những “viên gạch” này để xây dựng nên ngôi làng số của chính mình.

Đọc từng câu chuyện trong cuốn sách, mọi người sẽ đi từ cảm giác ngạc nhiên đến trầm trồ vì chính những người dân bình thường, họ đã tự mình sử dụng công nghệ số để giải quyết các vấn đề hằng ngày trong cuộc sống. Chính họ đã làm “sang” cho công việc nông nghiệp vốn chân lấm tay bùn, thay đổi diện mạo làng quê trở nên văn minh, hiện đại và phát triển hơn. Để từ đó, nhiều người đã tự tin làm giàu trên chính làng quê của mình.

SÁCH LÀNG SỐ

Chuyện của những nhà nông số

Đến với Làng số các bạn sẽ thấy được câu chuyện của học sinh vùng quê học trực tuyến, các cô chú nông dân trên những cánh đồng không dấu chân người, hay đi chợ không cần tiền mặt, ở nhà vẫn có thể được khám bệnh… Ở đó có già làng số, chợ số, nhà văn hóa số, thư viện số… và vô vàn những câu chuyện chuyển đổi số của người dân ở chính những làng quê xa xôi.

Trong đó, có câu chuyện về mô hình “Cây xoài nhà tôi” của những nông dân HTX Xoài Mỹ Xương (xã Mỹ Xương, H.Cao Lãnh, tỉnh Đồng Tháp). Họ đã nghĩ ra cách bán trái cây qua mạng cho khách hàng khắp cả nước. Mô hình này sau đó đã nhân rộng ra toàn tỉnh, mang lại thu nhập cao, thay đổi tư duy làm kinh tế của những người nông dân trồng xoài.

Không những thế, trên mỗi cây xoài đều có gắn mã QR, các nông hộ tham gia mô hình “Cây xoài nhà tôi” được tạo lập cơ sở dữ liệu riêng, quản lý tất cả các cây xoài. Đối với thông tin định danh của từng cây xoài gồm có: giống, mã định danh, tuổi, giá bán, thời gian sở hữu, hình ảnh về cây xoài. Khách hàng có thể vào website: https://nongsancaolanh.vn để chọn 1 cây xoài mà mình vừa ý và đặt mua. Tùy vào chủng loại và năm tuổi mà từng cây xoài sẽ có giá bán khác nhau.

SÁCH LÀNG SỐ

Hay câu chuyện về trồng rau bằng điện thoại thông minh. Tháng 2.2022, HTX Tuấn Ngọc bắt đầu ứng dụng hệ thống internet vạn vật (IoT) vào sản xuất rau thủy canh. Với bộ điều khiển được gắn cảm biến đến sát khu vực trồng rau, cho phép biết được nhiệt độ, độ ẩm của cây… Toàn bộ hệ thống IoT được cài đặt chỉ số và điều khiển qua điện thoại kết nối wifi. Nhờ ứng dụng công nghệ đã tạo điều kiện môi trường tốt nhất cho rau sinh trưởng và phát triển nhanh.

Rồi những cánh đồng lúa thông minh không dấu chân người của HTX Dịch vụ nông nghiệp Mỹ Ðông 2 (xã Mỹ Ðông, H.Tháp Mười, tỉnh Ðồng Tháp). Khi chỉ với một chiếc điện thoại thông minh được cài đặt các ứng dụng về bơm tưới và quản lý dịch hại trên đồng ruộng, người nông dân có thể canh tác lúa trên những cánh đồng diện tích rộng lớn mà không cần tốn nhiều công sức chăm sóc, giám sát. Công việc đồng áng có thể thực hiện ngay từ xa qua điện thoại thông minh kết nối mạng.

Ngay cả với công đoạn phun thuốc trừ sâu, máy móc cũng dần thay thế con người. Giờ đây, người dân đã có thể phun thuốc trừ sâu sử dụng các thiết bị máy bay không người lái được điều khiển từ xa, tiết kiệm công sức và tránh được các nguy cơ ảnh hưởng đến sức khỏe.

Cũng không khỏi ấn tượng với hệ thống chiếu sáng thông minh cho nông sản của người dân tỉnh Bình Thuận. Hiện nay, cây thanh long là loại cây ăn quả phổ biến và đem lại giá trị kinh tế cao cho tỉnh Bình Thuận. Nhằm giúp cây thanh long tăng sản lượng và chất lượng tốt, bà con nông dân đã áp dụng các giải pháp chiếu sáng công nghệ cao, vừa tiết kiệm chi phí, vừa tăng năng suất cây trồng.

SÁCH LÀNG SỐ

Trong cuốn sách cũng có câu chuyện về ứng dụng công nghệ vào trồng cây ăn trái, mang lại hiệu quả kinh tế cao và tối ưu hiệu suất lao động cho nông trại Thiên Nông, tỉnh Bình Phước.

Bình Phước là tỉnh có tiềm năng lớn về mặt nông nghiệp. Xuất thân trong một gia đình nhà nông, ngay từ nhỏ anh Đặng Dương Minh Hoàng đã trăn trở khi thấy gia đình và những bà con xung quanh quanh năm “bán mặt cho đất, bán lưng cho trời” để làm nông nghiệp nhưng sản phẩm đầu ra lại có hiệu quả kinh tế không cao.

Có cơ hội được học tập tại Pháp với chuyên ngành tự động hóa. Sau khi tốt nghiệp, anh Minh Hoàng quyết định trở về để phát triển nền nông nghiệp xanh, sạch, bền vững ngay trên chính quê hương mình. Nông trại Thiên Nông do anh thành lập đang áp dụng các công nghệ kỹ thuật cao vào sản xuất nông nghiệp từ giai đoạn sản xuất đến tiêu thụ như: tưới tiêu tự động sử dụng internet vạn vật (IoT), điện năng lượng mặt trời áp mái, hệ thống camera giám sát toàn vườn, máy bay không người lái xịt thuốc phòng và trị bệnh cho cao su, nhật ký điện tử AutoAgri truy xuất nguồn gốc thông qua tem nhãn, mã QR, sử dụng tiếp thị số thông qua các nền tảng mạng xã hội, nguồn phân hữu cơ tự sản xuất. Sản phẩm đầu ra được phân phối trên các kênh siêu thị truyền thống và các sàn thương mại điện tử với truy xuất nguồn gốc rõ ràng.

Và còn rất nhiều câu chuyện chuyển đổi số ấn tượng khác, có thể tìm đọc tại các địa chỉ: https://langso.dx.gov.vn; Facebook https://www.facebook.com/lang.so.mic; Zalo: https://zalo.me/3554979280957564525.

Báo Thanh niên

Ứng dụng khoa học công nghệ không chỉ giúp nhiều HTX chuẩn hóa quy trình sản xuất, mà còn mở ra nhiều cơ hội trong liên kết hợp tác cho HTX với doanh nghiệp trong xây dựng chuỗi giá trị hàng hóa.

Đến thăm HTX nông nghiệp Tân Tiến (Vĩnh Long) sẽ thấy sự thích ứng với thời đại 4.0 của các thành viên khi không chỉ nhanh nhạy ứng dụng khoa học công nghệ vào quy trình sản xuất lúa hữu cơ trên diện tích 30ha mà còn ứng dụng công nghệ, thực hiện chuyển đổi số vào việc quản lý, điều hành để mang lại hiệu quả tối ưu trong nông nghiệp.

Hành trình nông dân số

Theo đó, HTX đã sử dụng nền tảng “mạng nhà nông” để giải quyết nhiều khó khăn của quy trình sản xuất nông nghiệp thủ công trước đó. Nếu như trước đây, các thành viên gặp nhiều khó khăn vì sản xuất tự do, không có kế hoạch thì khi ứng dụng công nghệ, việc lập kế hoạch sản xuất cũng đơn giản hơn, cụ thể hơn và phù hợp với thực tiễn hơn.

HTX có thể dự kiến được sản lượng/dịch vụ, dự kiến được tất cả chi phí đầu vào, dự kiến được giá bán và tỷ suất phần trăm lợi nhuận. Ngoài ra, HTX còn có thể ghi được nhật ký đồng ruộng cả trên ứng dụng, thống kê báo cáo được quá trình sản xuất một cách dễ dàng.

Ông Nguyễn Hữu Phước, Chủ tịch HĐQT HTX nông nghiệp Tân Tiến, cho biết việc lập kế hoạch từng vụ mùa sản xuất bằng công nghệ số giúp HTX dễ dàng và thuận lợi hơn trong tiếp cận các tổ chức tín dụng và bảo hiểm.

Ngay như tỷ lệ chi phí theo từng mùa vụ của năm thực hiện bán sỉ cũng được HTX thống kê và có bảng kế hoạch chi tiêu, sản xuất cụ thể với mức phí chi tiết từ các hoạt động: trồng lúa thương phẩm, vận chuyển lúa đi xay xát, chi phí xay xát đóng gói, chi phí sấy lúa, lãi ngân hàng. Từ đó, HTX biết được từng hoạt động chiếm tỷ trọng bao nhiêu trong tổng chi phí đầu vào. HTX cũng có thể so sánh với các mùa vụ của những năm trước để quản lý dòng tiền, điều chỉnh sản xuất cho phù hợp.

Và với dòng tiền thu cũng vậy, HTX quản lý theo biểu đồ từng tháng. Các thành viên cũng lập được hồ sơ chấm điểm sản phẩm khi đưa gạo đi thi chương trình OCOP để tự kiểm tra năng lực sản phẩm và tạo thuận lợi cho hội đồng có thể chấm và phân hạng sản phẩm thuận tiện hơn.

Kế hoạch mùa vụ của HTX Tân Tiến được lập một cách cụ thể trên ứng dụng điện tử, tạo thuận lợi trong minh bạch tài chính, từ đó dễ dàng trong khâu vay vốn.

Theo ông Nguyễn Hữu Phước, nếu chỉ ứng dụng khoa học công nghệ vào sản xuất thì HTX vẫn gặp khó trong khâu tiêu thụ, quyết định giá cả. Nhưng sau khi ứng dụng khoa học công nghệ vào quản lý, giám sát sản xuất kinh doanh, nhiều khó khăn trong liên kết đã được giải quyết, từ đó giúp HTX nâng cao năng lực sản xuất kinh doanh, tạo được niềm tin với doanh nghiệp, cơ quan quản lý. Đặc biệt, ứng dụng công nghệ giúp HTX hóa giải những khó khăn về tài chính, đưa ra những dự báo cụ thể để có kế hoạch sản xuất phù hợp với nhu cầu thị trường.

Còn tại HTX Ba khía Ðầm Dơi (Cà Mau), ngoài đầu tư máy móc vào sản xuất theo quy trình an toàn vệ sinh thực phẩm, HTX còn sử dụng phần mềm lĩnh vực kế toán dành cho HTX (WACA) để minh bạch tài chính.

Trước đó, HTX gặp những khó khăn về kinh doanh không ổn định và đầu ra nhỏ giọt nên cần minh bạch thông tin về tài chính và quản lý quy trình sản xuất để hạn chế rủi ro, tạo niềm tin cho thành viên.

Từ khi ứng dụng phần mềm kế toán, HTX giải quyết được các khó khăn trong công tác kế toán theo quy định của pháp luật, quản lý tín dụng nội bộ, cảnh báo và phân tích dữ liệu. Đây là một trong những giải pháp công nghệ nhằm nâng cao hiệu quả quản lý HTX, từ đó giúp HTX nâng cao được niềm tin với thành viên, ổn định được thu chi.

Những “cánh đồng không dấu chân”

Có thể thấy, nhiều HTX đã không ngừng nâng cao chất lượng sản xuất kinh doanh thông qua việc đẩy mạnh ứng dụng khoa học công nghệ vào sản xuất, quản lý. Nhà nước và các địa phương cũng không ngừng hỗ trợ người dân, HTX ứng dụng công nghệ, chuyển đổi số, góp phần đưa nền nông nghiệp phát triển toàn diện theo hướng hiện đại, nâng cao năng suất, chất lượng và sức cạnh tranh.

Như tại Hải Dương, thấy được vai trò quan trọng của việc ứng dụng khoa học công nghệ, Sở NN&PTNT đã phối hợp với Sở KH&CN, Liên minh HTX tỉnh và các đơn vị có liên quan triển khai hỗ trợ nông dân, HTX ứng dụng khoa học và công nghệ trong sản xuất nông nghiệp. Trong đó, các HTX nông nghiệp là đối tượng được ưu tiên hỗ trợ.

Giai đoạn 2013-2022, đã có 12 HTX ứng dụng công nghệ cao vào sản xuất nông nghiệp như: nhà màng, nhà lưới, hệ thống tưới tiết kiệm… Ngoài ra, Sở KH&CN thường xuyên triển khai các đề tài, dự án thông qua các HTX nông nghiệp trên địa bàn tỉnh, từ đó kịp thời phổ biến tiến bộ mới về khoa học kỹ thuật cho nông dân và các thành viên của HTX. Đến nay, 21 nhãn hiệu tập thể của các HTX nông nghiệp như: nhãn Chí Linh, rau Gia Lộc; gạo nếp cái hoa vàng Kinh Môn; hành, tỏi Kinh Môn… đã được xây dựng thành công trên thị trường.

Nhiều thành viên HTX đã trở thành nông dân sản xuất hiện đại nhờ chú trọng đầu tư ứng dụng khoa học công nghệ.

Theo thống kê của Bộ NNN&PTNT, cả nước đã có gần 1.800 HTX nông nghiệp ứng dụng công nghệ cao, công nghệ số trong sản xuất kinh doanh. Đặc biệt, giai đoạn 2013-2020, 5.876 HTX được hỗ trợ ứng dụng, chuyển giao công nghệ từ nguồn ngân sách trung ương và địa phương.

Hàng năm, các bộ, ngành đã phối hợp với các địa phương triển khai hoạt động hỗ trợ kinh tế tập thể, HTX ứng dụng các thành tựu khoa học và công nghệ thông qua hoạt động của các hệ thống khuyến nông, khuyến lâm, khuyến ngư, khuyến công.

Việc ngày càng nhiều HTX ứng dụng công nghệ đang hỗ trợ đắc lực người nông dân trong chăm sóc cây trồng, vật nuôi, nâng cao chất lượng nông sản, thực phẩm cung cấp cho thị trường trong nước và xuất khẩu.

Chính vì vậy mà xuất khẩu nông, lâm, thủy sản năm 2023 đạt 53,01 tỷ USD. Điều này giúp xuất siêu của Việt Nam năm 2023 lại lập kỷ lục với 12,07 tỷ USD, tăng 43,7% so với năm 2022. Trong đó, nhóm ngành nông sản có mức đóng góp ấn tượng, đặc biệt từ mặt hàng rau quả và gạo…

Bên cạnh đó, nhờ đẩy mạnh ứng dụng khoa học công nghệ mà ở nhiều địa phương đã hình thành được những cánh đồng lớn không dấu chân người, những cánh đồng đạt mã số vùng trồng phục vụ xuất khẩu. Người dân, thành viên HTX cũng không phải chịu cảnh chân lấm tay bùn nhờ cơ giới hóa đồng bộ trong quy trình sản xuất.

Ông Đinh Văn Pha, thành viên HTX dịch vụ nông nghiệp Thái Thịnh (Thái Bình), cho biết việc HTX sử dụng cơ giới hóa, nhất là ứng dụng máy bay không người lái phun thuốc trừ sâu không chỉ giúp giảm chi phí mà còn nâng cao sức khỏe cho người dân và tăng chất lượng nông sản. Hiện, nếu thuê người phun thuốc, thành viên phải mất 30.000 đồng/sào mà cũng rất khó thuê, trong khi phun thuốc bằng máy bay không người lái chỉ là 15.000 đồng/sào.

Trong xu thế bùng nổ công nghệ hiện nay, việc đẩy mạnh chuyển đổi số, ứng dụng khoa học công nghệ trong sản xuất sẽ giúp các HTX thuận tiện trong xây dựng chuỗi giá trị hàng hóa, liên kết với doanh nghiệp để mở rộng kênh tiêu thụ sản phẩm, từ đó giúp nâng cao hiệu quả kinh tế, tạo việc làm và thu nhập ổn định cho thành viên.

Theo ông Nguyễn Ái Hữu, nhà sáng lập Worldsoft – Mạng nhà nông, một thực tế là nhiều HTX, hộ nông dân sản xuất hiện nay không có kế hoạch sản xuất và không biết lập kế hoạch sản xuất, không biết đầu tư vào công nghệ gì, như thế nào nên dù trồng cây này, nuôi con kia nhưng chính họ cũng không biết rõ cây, con đó đó có mang lại lợi nhuận hay không. Điều này cho thấy muốn ứng dụng được khoa học công nghệ thì quản trị HTX quan trọng. Vậy nhưng, chính các HTX đang thiếu và yếu trong vấn đề này.

Về vấn đề nguồn lực, hầu hết các HTX khó tiếp cận nguồn vốn từ các tổ chức tín dụng, đề án và các định chế bảo hiểm. Đi liền với đó, vấn đề tiêu thụ còn bị động trong mua và bán hàng. Do đó, việc đầu tư cho máy móc, khoa học công nghệ còn gặp những hạn chế nhất định, chưa tạo được đồng bộ.

Đánh giá của Bộ NN&PTNT cũng cho thấy, quá trình chuyển đổi số, ứng dụng công nghệ trong khu vực kinh tế tập thể, HTX diễn ra chậm, tỷ lệ ứng dụng tin học, chuyển đổi số còn nhỏ. Nhiều nông dân, HTX còn thụ động và yếu thế trong ứng dụng khoa học công nghệ nên khó tạo ra các quan hệ liên kết sản xuất, chưa tạo được vùng sản xuất tập trung, tạo ra khối lượng sản phẩm đủ lớn và ổn định.

Để các HTX thuận lợi trong ứng dụng khoa học công nghệ cũng như nhân rộng các HTX ứng dụng công nghệ cao, chuyển đổi số hiệu quả, bà Hoàng Thị Hồng Vân, Phó trưởng Phòng Kinh tế hợp tác, Cục Kinh tế hợp tác và Phát triển nông thôn (Bộ NN&PTNT), cho biết cơ quan quản lý cần thay đổi phương thức hỗ trợ HTX, trong đó chú trọng đào tạo và phát triển nhân lực nhằm tạo thuận lợi cho nông dân, HTX ứng dụng khoa học công nghệ, tiêu chuẩn, GAP, công nghệ số.

Đi liền với đó là hỗ trợ hạ tầng sản xuất kinh doanh, nhất là các cơ sở sơ chế, chế biến, bảo quản, kho bãi tập kết nguyên liệu để tạo thuận lợi và mang lại hiệu quả tối ưu cho HTX trong đầu tư khoa học công nghệ, phát triển theo chuỗi giá trị bền vững.

Theo Huyền Trang – Vnbusiness.vn

Sự ảm đạm trong mua bán theo hình thức truyền thống và sự trỗi dậy mạnh mẽ của mua bán online đã khiến nhiều HTX thức tỉnh và có những thay đổi để không rơi vào cảnh ‘chết yểu’. Tuy nhiên, bán hàng online cũng phải cạnh tranh rất lớn, và không phải HTX cứ đăng bài, cứ livestream là có được doanh thu.

Người tiêu dùng cắt giảm chi tiêu, các siêu thị, cửa hàng tiện lợi mọc lên như nấm sau mưa. Nếu các HTX mãi giữ cách bán hàng truyền thống sẽ rất khó tồn tại. Đó là cảm nhận của rất nhiều giám đốc, thành viên HTX.

Bán hàng truyền thống lui vào ngõ hẹp

Thực tế tại HTX Nông nghiệp và dịch vụ Vương Ngọc Thảo (Lào Cai) là một ví dụ. Dù phát triển được rất nhiều sản phẩm là đặc sản của Lào Cai và chọn được địa điểm mở cửa hàng ở một trong những nơi thu hút đông khách du lịch trên địa bàn tỉnh nhưng mới đây, HTX cũng buộc phải sang nhượng cửa hàng vì không thể kham nổi chi phi, tiền sản xuất, vận chuyển… trong khi khách đến mua hàng trực tiếp tại cửa hàng dường như vắng bóng.

“Dù bỏ rất nhiều công sức, chi phí vào đầu tư cửa hàng bán đặc sản nhưng HTX buộc phải đóng cửa vì lượng khách du lịch đến tham quan rất thưa thớt. Trong khi dự báo năm tới, tình hình kinh tế vẫn tiếp tục khó khăn, ảnh hưởng đến nhu cầu mua sắm, đi du lịch của người dân”, chị Vương Ngọc Thảo, Giám đốc HTX cho biết.

Tuy gặp khó khăn bởi hình thức bán hàng trực tiếp nhưng HTX Vương Ngọc Thảo lại tìm thấy tia sáng từ bán hàng online đa kênh. Và chính hình thức bán hàng này đang là cứu cánh giúp HTX gồng gánh hoạt động sản xuất, tạo việc làm cho 10 thành viên và một số lao động thời vụ. Đặc biệt, nhiều đặc sản của Lào Cai đã đến được với người tiêu dùng ở nhiều tỉnh thành.

Ông Nguyễn Tri Sáu, Chủ tịch HĐQT kiêm Giám đốc HTX nông nghiệp sản xuất và thương mại Sáu Nhung (Kon Tum), cho biết để có được các đơn vị phân phối ở tất cả các tỉnh thành trên cả nước và xuất khẩu được như hiện nay, chỉ có bán hàng online mới giúp HTX làm được điều đó.

Có thể thấy, sự bùng nổ của công nghệ, internet và các loại hình vận chuyển hàng hóa thời 4.0 giúp thị trường mua-bán online ngày một sôi động. Nếu như việc bán hàng theo hình thức truyền thống ở một số HTX đang gặp những khó khăn thì bán hàng trực tuyến đang ngày càng đa dạng về hình thức, giúp nhiều HTX đáp ứng nhu cầu ngày một lớn của người tiêu dùng.

Tiếp cận kênh bán hàng hiện đại giúp nông dân, HTX giải quyết được khó khăn về đầu ra cho nông sản.

Ông Nguyễn Minh Tiến, Giám đốc Trung tâm Xúc tiến thương mại Nông nghiệp (Bộ NN&PTNT), cho rằng xu hướng thương mại điện tử đã phát triển rất nhanh và mạnh trong thời gian gần đây. Nhu cầu mua sắm, tiêu dùng của người dân cũng đã thay đổi theo hướng hiện đại, sử dụng công nghệ.

Trong khi người dân, HTX, doanh nghiệp đã chú trọng nâng cao chất lượng sản phẩm. Mỗi sản phẩm, nông đặc sản đặc trưng đã được nông dân, HTX chuyển thể bằng những câu chuyện cụ thể, thông qua những video ngắn, từ đó tạo ra cảm xúc cho người xem, người mua. Điều này không chỉ giúp người dân, HTX quảng bá, giới thiệu sản phẩm qua kênh online thuận lợi mà còn giúp việc tiêu thụ nông sản online được rộng mở hơn.

Thống kê của Metric cho thấy, năm 2023, 5 sàn thương mại điện tử (Tiki, Tik Tok Shopee, Lazada, Sendo) đạt 232.134 tỷ đồng, tăng 53,4% so với năm 2022. Không chỉ tăng trưởng so với năm 2023, đơn vị này cũng dự báo doanh thu của 5 sàn thương mại điện tử này vào năm 2024 có thể đạt hơn 310 nghìn tỷ đồng, tăng khoảng 35% so với năm 2023. Trong đó, livestream và bán hàng đa kênh vẫn là hình thức kinh doanh chính nâng cao doanh thu cho nhà bán lẻ trong năm 2024.

Thực tế, sau mỗi lần livestream, nhiều HTX đã kết nối với các cơ sở sản xuất, nhà phân phối, chốt được các đơn hàng trên kênh của mình. Bà Vũ Thị Lệ Thủy, Giám đốc HTX 3T Farm (Hòa Bình) cho biết có thời điểm HTX chốt bán được 3 tấn cam/ngày nhờ livestream. Ngoài ra kênh facebook với hơn 1.000 theo dõi giúp HTX giới thiệu sản phẩm online một cách thuận tiện.

Tránh bị động

Thực tế, ngày càng nhiều nông dân, HTX nhận thức được vai trò của khoa học công nghệ trong việc quảng bá, tiêu thụ nông sản và tiếp cận người tiêu dùng. Đặc biệt, các HTX hiện nay đã chú trọng bán hàng đa kênh trên sàn thương mại điện tử, trên website, trên trang facebook, tiktok, trong đó có sử dụng hình thức livestream.

Trong đó, hình thức đang mang lại hiệu quả cao cho các HTX đó là kết hợp với những người có tầm ảnh hưởng trên mạng xã hội và xây dựng các video ngắn để giới thiệu sản phẩm, quy trình sản xuất. Như tại HTX ba khía Đầm Dơi (Cà Mau), dù 2 tuần đầu bán hàng online, HTX không có người mua, nhưng sau đó nhờ làm video giới thiệu cách ăn ba khía, ngày nào HTX cũng bán hết tất cả hàng hóa mà thành viên sản xuất.

Đối với chị Nguyễn Thị Tường Thảo (Lâm Đồng), nhờ làm video hoặc thực hiện các livestream giới thiệu rau củ quả đặc trưng, sau 6 tháng thành lập kênh tiktok, từ 1 nhân viên bán hàng, Nguyễn Thị Tường Thảo đã thành Phó Giám đốc HTX nhà vườn Đà Lạt, đảm nhận khâu bán hàng trực tuyến cho HTX với doanh thu 1-2 tỷ đồng/tháng.

Theo các chuyên gia, làm video, livestream bán hàng tại nơi sản xuất là cách giúp HTX bán hàng, chốt đơn khá hiệu quả vì giúp người tiêu dùng, người xem tiếp cận được với người thật, sản phẩm thật và có thể mua tại gốc.

Bên cạnh đó, nhiều HTX thay vì thuê người livestream, người làm các video thì đã tự làm và thành chính nhân vật trong video, trong livestream đó.

Ông Nguyễn Mạnh Tấn, Giám đốc marketing Haravan, – đơn vị cung ứng các giải pháp bán hàng đa kênh, cho rằng điều này vừa tăng tính xác thực cho video, livestream, vừa giúp các HTX giải quyết được khó khăn về vấn đề chi phí đầu tư. Đi liền với đó, thành viên, giám đốc HTX chính là người làm ra sản phẩm, gắn bó mật thiết với HTX nên họ hiểu rất rõ về sản phẩm. Việc giới thiệu sản phẩm vì thể cũng hạn chế được sai sót, nhất là đối với những sản phẩm có chiều dài về giá trị văn hóa, đặc sản vùng miền.

Ông Vũ Vinh Phú, chuyên gia kinh tế cho biết việc thành viên HTX tự làm nhân vật giới thiệu sản phẩm, thành đại diện hình ảnh cho HTX cũng tránh được tình trạng đứt gánh giữa đường khi thuê người ngoài.

Tuy nhiên, hiện nay, các thành viên HTX vẫn còn chưa mạnh về công nghệ, marketing… nên ngành chức năng cần hỗ trợ HTX xây dựng đội ngũ chuyên về làm video, hình ảnh thay vì chỉ có 1 người chuyên làm để tránh tình trạng bị động. Đặc biệt, trong thời gian tới, công nghệ, hạ tầng phát triển mạnh, việc bán hàng online tại HTX cũng cần chuyên nghiệp hơn nên việc chú trọng đầu tư nhân lực trong mảng này sẽ giúp các HTX trở thành những đơn vị sản xuất kinh doanh thức thời, tránh rơi vào ngõ hẹp như hình thức bán hàng truyền thống.

Theo Huyền Trang – Vnbusiness.vn

Trong bối cảnh nhu cầu thị trường trong và ngoài nước chú trọng các sản phẩm thân thiện môi trường, ưu tiên sản xuất tuần hoàn thì việc hỗ trợ các HTX mây tre đan tìm kiếm đơn hàng, thúc đẩy xuất khẩu sẽ khai thác được thế mạnh ở ngành hàng này.

Thống kê của Tổng cục Hải quan cho thấy, năm 2023, xuất khẩu mây tre đan, cói của Việt Nam đạt hơn 733,2 triệu USD, giảm 10,4% so với cùng kỳ năm 2022.

Khó tìm kiếm khách hàng mới

Việc xuất khẩu mặt hàng này giảm là do khó khăn chung của nền kinh tế thế giới khiến các thị trường tiềm năng giảm nhập khẩu. Điều đó không chỉ khiến các doanh nghiệp mà cả các HTX trong ngành hàng mây tre đan gặp nhiều khó khăn trong tìm kiếm đơn hàng. Nhiều HTX trước đây có thời gian làm việc gần như kín năm nhưng năm 2023 đã phải giảm bớt lao động, đẩy mạnh tìm kiếm khách hàng ở trong nước cũng như ở những thị trường mới.

Ông Lê Viết Sơn, Giám đốc HTX Mây tre đan Vân Sơn (Quảng Bình) cho biết trước đây các HTX, doanh nghiệp nhỏ thường tập trung vào sản xuất, việc tiếp cận với khách hàng nước ngoài thường không diễn ra theo hình thức trực tiếp mà thông qua trung gian. Chính vì thế mà khi thị trường thế giới gặp khó khăn, các HTX thiếu kỹ năng tìm kiếm khách hàng mới.

Sản phẩm mây tre đan phải có “hồn cốt” mới cạnh tranh được trên thị trường quốc tế.

Việc muốn bán hàng thủ công mỹ nghệ trực tiếp cho khách hàng sử dụng sản phẩm là rất khó với các HTX. Bởi thực tế, HTX mới đi các hội chợ, festival ở một số địa điểm trong nước, còn các hội chợ quốc tế thì chưa có điều kiện tham gia vì chi phí mở gian hàng rất tốn kém.

“Vì vậy, chúng tôi rất mong được hỗ trợ để sản phẩm tiếp cận được với các khách hàng nước ngoài và xuất khẩu trực tiếp mà không phải qua các khâu trung gian. Bởi thực chất, xuất khẩu qua trung gian cũng khiến lợi nhuận của HTX chưa thực sự lớn, thậm chí không đủ để HTX tái đầu tư”, ông Sơn nói.

Bên cạnh đó, nhiều HTX thủ công mỹ nghệ tuy có quy mô lớn với hàng chục, thậm chí hàng trăm lao động nhưng khi khách hàng, doanh nghiệp nước ngoài có nhu cầu đến tận nơi tìm hiểu sản phẩm, quy trình sản xuất thì số lượng cũng như chủng loại hàng hóa trưng bày của các HTX rất hạn chế, đơn điệu nên khó ký kết hợp đồng.

Ông Nguyễn Hoàng, Chủ tịch HĐQT HTX mây tre đan An Khê (Đà Nẵng), cho biết mỗi năm sản phẩm của HTX vẫn xuất khẩu với số lượng khác nhau nhưng chủ yếu là khách hàng đã quen biết và giao dịch định kỳ.

Nhìn về tương lai

Dù xuất khẩu mặt hàng mây tre đan, thảm năm 2023 giảm 10,4% so với cùng kỳ năm 2022 nhưng nhìn nhận chung đây vẫn là một trong những mặt hàng tiềm năng và chủ lực trong xuất khẩu của Việt Nam. Hiện, Việt Nam đang là một trong ba quốc gia xuất khẩu mây tre đan lớn nhất thế giới cùng với Trung Quốc và Philippines.

Theo các chuyên gia, việc ký kết các hiệp định thương mại tự do (FTA) như: CPTPP, RCEP, EVFTA… đã giúp cánh cửa xuất khẩu mặt hàng này của Việt Nam rộng mở, nhất là những thị trường có nhu cầu lớn như Mỹ, châu Âu, Nhật Bản… vì người dân ở các nước này ưa dùng các vật liệu thân thiện môi trường, dễ phân hủy.

Trong khi đó, Việt Nam đang có diện tích tre lên đến 1,5 triệu ha với nhiều chủng loài. Đây là cơ hội lớn cho các HTX, làng nghề mây tre đan.

Vậy nhưng để tăng khả năng xuất khẩu và khai thác được những thế mạnh này, các chuyên gia cho rằng hàng mây tre đan của Việt Nam phải tìm được dấu ấn riêng để cạnh tranh với những sản phẩm cùng loại của các nước khác.

Ông Nguyễn Văn Tĩnh, Giám đốc công ty mây tre đan Việt Quang (Hà Nội) chia sẻ nếu như Trung Quốc đẩy mạnh sản xuất các mặt hàng gia dụng từ tre thì Indonesia đẩy mạnh sản xuất nội thất từ mây tre đan. Philippines thì rất chú trọng đến thiết kế, đổi mới mẫu mã và đầu tư mạnh vào các mặt hàng cao cấp. Còn sản phẩm mây tre đan của Việt Nam vẫn chưa có được nét riêng tạo dấu ấn trên thị trường. Phần thiết kế sản phẩm cũng chưa sáng tạo, chủ yếu dựa trên yêu cầu của khách hàng ở các nước.

Rõ ràng yếu tố thiết kế, đầu tư cho mẫu mã đang là một trong những khó khăn khiến không ít HTX khó mở rộng khách hàng mới. Việc sản xuất đại trà, làm theo ý của khách hàng đã khiến mặt hàng mây tre đan khó cạnh tranh trên thị trường và chưa mang lại giá trị gia tăng cho chính các HTX.

Song song với đó, xúc tiến thương mại vẫn chưa được quan tâm nên cũng chưa giúp HTX mở rộng được khách hàng. Ông Lê Bá Ngọc, Tổng Thư ký Hiệp hội Xuất khẩu hàng thủ công mỹ nghệ Việt Nam, cho biết đã có những doanh nghiệp nhỏ, HTX sau khi được hỗ trợ mở khu vực trưng bày sản phẩm, tham gia các hội chợ trực tiếp và trực tuyến thì họ đã nhận ra rằng, xúc tiến thương mại có vai trò vô cùng quan trọng, là giải pháp cấp bách để mở rộng đầu ra, giúp các đơn vị sản xuất tìm kiếm, kết nối được những khách hàng mới, tiềm năng.

Nhưng để làm được điều này, trong khâu xúc tiến thương mại, các HTX, làng nghề cần lưu ý doanh nghiệp nước ngoài luôn muốn biết sản phẩm của HTX làm bằng vật liệu gì, cách thức để tạo ra sản phẩm và yếu tố văn hóa, truyền thống được thể hiện trong sản phẩm đó như thế nào? Khi trả lời được những câu hỏi đó, đồng nghĩa với việc giá cả không phải là yếu tố hàng đầu mà sâu xa hơn là “hồn cốt” của sản phẩm mới quyết định sự thành công của đơn hàng. Muốn sản phẩm có “hồn cốt” thì cần phải đầu tư theo chiều sâu, không nên tập trung vào sản xuất đại trà. Vì nếu sản xuất đại trà, hàng mây tre đan của Việt Nam cũng khó cạnh tranh được với sản phẩm cùng loại của Trung Quốc.

Ngoài ra, một trong những giải pháp, hướng mới để các HTX tìm kiếm được khách hàng, mở rộng đầu ra cho sản phẩm mây tre đan đó chính là là ứng dụng thương mại điện tử, tham gia các sàn thương mại điện tử xuyên quốc gia. Đây được coi là một hướng đi quan trong trong thời đại 4.0 để giúp các HTX thiết lập hệ thống phân phối và tiếp cận thị trường trong và ngoài nước cho các sản phẩm mây tre đan nói riêng và sản phẩm thủ công mỹ nghệ nói chung.

Tuy nhiên, dù muốn xúc tiến thương mại hay thực hiện liên kết với các sàn thương mại xuyên biên giới hiệu quả, thì các ngành chức năng từ trung ương đến địa phương cần nâng cao vai trò cầu nối thiết lập và củng cố mối liên kết giữa các HTX và các đơn vị liên quan như các sàn thương mại, các ngành chức năng ở các nước nhằm nâng cao kỹ năng sản xuất và bán hàng cho các HTX.

Theo Huyền Trang – Vnbusiness.vn