Chế phẩm sinh học, chất dinh dưỡng để trồng rau thủy canh được Duy Tân Farm nhập từ các nước có nền nông nghiệp phát triển, với 16 khoáng chất cần thiết…

Duy Tân Farm là điển hình của phong trào làm nông nghiệp theo tư duy mới. Ở đây hội tụ những con người cùng chí hướng, chung hoài bão, họ chấp nhận đương đầu với thử thách dù mới “chân ướt chân ráo” nhập cuộc với lĩnh vực sản xuất mới.

Chưa đầy 2 năm, Duy Tân Farm đã khẳng định được “tên tuổi” trong lĩnh vực nông nghiệp ở Nghệ An. Sự thành công đó bắt nguồn từ tư duy và tầm nhìn dài hơi, nhất là chú trọng đầu tư, ứng dụng khoa học công nghệ, lấy nông nghiệp hữu cơ làm hướng đi.

Nhận thấy sản phẩm nông sản sản xuất theo hướng hữu cơ là xu thế tất yếu, Duy Tân Farm đã chủ động phát triển mô hình trồng rau thủy canh và tưới nhỏ giọt công nghệ cao để làm ra những sản phẩm hữu cơ vì mục tiêu và phương châm “Gìn giữ sức khỏe của người Việt”.

Trên tổng quỹ đất khá khiêm tốn 6,5ha, HTX Rau củ quả sạch Duy Tân mới đưa vào sử dụng chừng 3,5ha, giải quyết việc làm thường xuyên cho 10 lao động cùng 5 lao động thời vụ.

Chị Dương Thị Liên, Giám đốc HTX Rau củ quả sạch Duy Tân thông tin: Đến thời điểm này, Duy Tân Farm đã đầu tư 3,6 tỷ đồng cho mô hình trồng rau thủy canh, dù tốn kém nhưng hiệu quả thu về rất khả quan. Rau được trồng chủ yếu trong hệ thống nhà màng nên hạn chế các yếu tố bất lợi của khí hậu, thời tiết bên ngoài, hạn chế được côn trùng và nhiều sinh vật gây hại. Theo chị Liên, ứng dụng phương pháp thủy canh phải đặc biệt chú tâm đến quá trình sinh trưởng của cây, từ đó kịp thời có phương án điều chỉnh cho phù hợp với diễn biến thực tế.

Với phương pháp trồng rau thủy canh trong hệ thống nhà màng, mỗi năm HTX Rau củ quả sạch Duy Tân thu hoạch hàng trăm tấn sản phẩm, từ rau ăn lá (cải, xà lách, cúc, cần, rau muống, rau dền, mùng tơi…) đến các loại củ quả (cà chua, dưa chuột…). Mùa nào thức nấy, sản phẩm làm ra đều đa dạng, bắt mắt, đảm bảo chất lượng cao và an toàn vệ sinh thực phẩm.

Từ chỗ là “tay mơ” lấn sân vào lĩnh vực nông nghiệp, đến nay, sản phẩm của Duy Tân Farm không ngừng được mở rộng, thương hiệu ngày một vang xa và “phủ sóng” khắp địa bàn huyện Đô Lương và các vùng lân cận, được các thương lái, nhà hàng, trường học… ưu tiên lựa chọn. Từ “bệ phóng” này, Duy Tân Farm tự tin sẽ sớm chinh phục các chuỗi cửa hàng thực phẩm, các siêu thị với giá bán cao, yêu cầu nghiêm ngặt về chất lượng sản phẩm ở trong và ngoài tỉnh.

Xác định lấy nông nghiệp hữu cơ làm “kim chỉ nam”, Duy Tân Farm đã tuân thủ nghiêm ngặt các quy trình kỹ thuật từ khâu kiểm soát vật tư đầu vào, điều kiện và quy trình sản xuất, kiên quyết “nói không” với thuốc BVTV, chỉ sử dụng chế phẩm sinh học tuyệt đối an toàn, sử dụng bộ giống chất lượng cao, có xuất xứ rõ ràng, không nhiễm khuẩn trong quá trình sản xuất, sơ chế đóng gói… Từ đó cam kết cung cấp ra thị trường những mặt hàng đảm bảo chất lượng và an toàn thực phẩm, lấy sức khỏe và sự hài lòng của khách hàng làm thước đo.

Quá trình canh tác rau thủy canh của Duy Tân Farm đạt chuẩn khi hạt giống còn nằm trên giá thể cho đến lúc thu hoạch. Riêng bầu ươm cây mỗi lần sử dụng đều phải sát khuẩn, vệ sinh sạch sẽ.

Đặc biệt, chế phẩm sinh học, hữu cơ, chất dinh dưỡng nuôi cây được nhập từ các nước có nền nông nghiệp phát triển (Bỉ, Israel, Ấn Độ…), phải hội đủ yếu tố đa, vi, trung lượng với 16 khoáng chất cần thiết, kết hợp nguồn nước sạch 100% để rau thủy canh phát triển ổn định, lại giữ được hương vị tự nhiên vốn có.

Cơn sốt mì tôm thanh long nhìn rộng ra cho thấy đối với người nông dân, HTX muốn hóa giải khó khăn trong tìm đầu ra cho nông sản thì cần chú trọng đến nghiên cứu để đa dạng các sản phẩm cũng như xây dựng quy trình trong quảng bá, tiếp thị sản phẩm một cách phù hợp.

Theo số liệu của YouNet Media, trong vòng chưa đầy 72 giờ đã có gần 1 triệu tương tác và 81,93 nghìn thảo luận về đề tài mì tôm thanh long trên mạng xã hội. Còn theo Chủ tịch HĐTV Công ty TNHH Caty Food, doanh nghiệp này cũng đang chạy hết công suất mà chưa đáp ứng hết các đơn hàng.

Sáng tạo mở cơ hội

Có thể thấy từ đầu năm đến nay, ngành F&B đã tạo ra rất nhiều trend độc đáo như trà mãng cầu, cà phê muối, bánh đồng xu, bánh canh phồng tôm, trà chanh giã tay và hiện nay là mì tôm thanh long… Và những món ăn này khi ra thị trường đều có sự đón nhận của một lượng lớn người tiêu dùng, người sử dụng mạng xã hội, từ đó tạo nền tảng cho những nông sản làm nguyên liệu chế biến ra những món ăn này rộng đầu ra hơn.

Ông Nguyễn Hoàng Ân, Chủ tịch HĐQT HTX Cái Bát (Cà Mau), cho biết phồng tôm trước đây thường được tiêu thụ nhiều ở khu vực miền Nam. Nhưng sau khi món bánh canh phồng tôm gây sốt thì đầu ra cho sản phẩm được mở rộng hơn ở các tỉnh miền Bắc. Trước, HTX chủ yếu bán cho các mối hàng quen với số lượng khoảng 500kg/tháng thì thời gian gần đây đã tăng lên gần một tấn/tháng và dự báo vào vụ Tết còn tăng nhiều hơn.

Có thể thấy, sự sáng tạo khi tạo ra những món ăn mới trên nền nguyên liệu, nông sản quen thuộc đã mang lại cơ hội cho nhiều đơn vị sản xuất. Theo bà Nguyễn Thu Liên (Hiệp hội Thực phẩm Minh bạch-AFT), đúng là luôn có cơ hội cho những người dám đi đầu và luôn sáng tạo. Và trong kinh doanh sáng tạo, chịu khó đổi mới là điều hết sức cần thiết.

Nhìn từ thực tế cho thấy, đã có những đơn vị trong ngành kinh doanh thực phẩm chỉ xuất hiện ở thị trường nhỏ hẹp như cửa hàng bình dân, các quán lẩu và rất khó lôi kéo khách do không chịu đổi mới.

Chẳng hạn như thương hiệu mì Miliket từng thống trị thị trường vào những năm 70-80 nhưng sau đó một thời gian dài, thương hiệu này vẫn chưa tìm được ánh hào quang dù thời gian gần đây đã có những thay đổi nhất định về bao bì sản phẩm. Trong khi các đối thủ của Miliket lại tỏ ra rất nhanh nhạy trong việc đổi mới bao bì, hương vị, nâng cấp sản phẩm và cả truyền thông.

Phồng tôm giã tay là món ăn thuần Việt nhưng được nhiều người tiêu dùng đón nhận nhờ cách chế biến mới.

Sự đổi mới, nhanh nhạy của các đối thủ của thương hiệu Miliket là hoàn toàn có cơ sở bởi đối với người tiêu dùng, đặc biệt là giới trẻ hiện rất ưa thích những điều mới lạ. Họ cũng thường không quan tâm nhiều đến những đánh giá, dù cho đó là những đánh giá trái chiều mà thay vào đó họ thích được trải nghiệm theo kiểu thử cho biết.

Khảo sát của Kearney, doanh nghiệp tư vấn và quản lý đa quốc gia hàng đầu của Mỹ, cho thấy 88% người tiêu dùng luôn có hứng thú và sẵn sàng trải nghiệm những sản phẩm mới. Chính vì vậy những đơn vị kinh doanh mảng nông sản, ẩm thực và đồ uống có thể bám vào điều này để nâng cấp, đổi mới sản phẩm của mình nhằm thu hút người tiêu dùng, mở rộng đầu ra. Nhất là hiện nay, nhu cầu sử dụng mạng xã hội trong giới trẻ rất rộng lớn, khi tạo được cơn sốt sẽ là cơ hội hiếm có cho HTX, doanh nghiệp tăng doanh thu, lợi nhuận.

Thuận nước thì đẩy thuyền

Tuy nhiên, cũng có nhiều ý kiến cho rằng, sản phẩm mì tôm thanh long dù có nổi tiếng và tạo cơn sốt rồi cũng đến đoạn thoái trào và nối tiếp bước đi “sớm nở tối tàn” của trà mãng cầu, bánh đồng xu,…

Chia sẻ về vấn đề này, Ts Hồ Đắc Nguyên Ngã, chuyên gia Marketing, cho biết marketing là phạm trù rất rộng, bao gồm cả tìm hiểu nhu cầu khách hàng, thiết kế, đóng gói, làm sản phẩm và quảng bá sản phẩm chứ không đơn thuần ở việc quảng bá sản phẩm.

Có thể trend mì tôm thanh long nổi lên được nhiều người cho rằng chính là do chiến lược marketing của nhà sản xuất từ trước đó. Nhưng để hút được khách lâu dài thay vì chỉ ‘hot’ trong một thời gian ngắn thì ngoài quảng bá, nhà sản xuất cần cân nhắc đến giá tiền, bao bì, sự thay đổi nhu cầu-khẩu vị của khách hàng trong từng giai đoạn… Bởi nếu giá cao, bao bì không đổi mới, sản phẩm không theo nhu cầu thị trường thì cũng rất khó cạnh tranh với sản phẩm khác cùng loại về lâu dài.

Còn theo bà Nguyễn Thu Liên, tạo thành trend sau đó hết trend là hết sức bình thường nhưng việc cần nhìn nhận ở đây là sáng tạo, đổi mới sản phẩm, bao bì, nâng chất lượng cũng cần đi theo dòng chảy của HTX, doanh nghiệp thay vì chỉ dừng lại ở việc tạo trend một thời gian. Và HTX, doanh nghiệp nên biết nắm bắt thời cơ, vừa bán sản phẩm đang có nhưng cũng song song đó có thể nghiên cứu thêm sản phẩm mới để tận dụng một lượng khách hàng đang có thay vì đứng yên một chỗ.

Điều quan trọng là HTX cần có câu chuyện sản phẩm hay, chất lượng sản phẩm tốt. Bởi việc mì tôm thanh long đánh bại trend nước chanh giã tay du nhập từ Trung Quốc một phần cũng nằm từ ý nghĩa của câu chuyện liên kết hỗ trợ nông dân trong nước tiêu thụ thanh long trong lúc đầu ra của loại nông sản này gặp khó khăn.

Đi liền với đó là ý tưởng kết hợp thanh long với mì để hạn chế tính nóng của mì tôm đã thể hiện việc quan tâm đến sức khỏe người tiêu dùng, từ đó thu hút người tiêu dùng quan tâm, dùng thử chứ không hoàn toàn từ những bài quảng cáo với câu từ mỹ miều.

Vậy nhưng, để có những sản phẩm mới để thu hút người tiêu dùng là điều không hề dễ, nhất là đối các mô hình kinh doanh còn nhỏ bé như các HTX. Bởi để cho ra mắt những sản phẩm, món ăn mới đáp ứng nhu cầu ưa trải nghiệm của giới trẻ, HTX cần có đội ngũ R&D.

Nhưng theo các chuyên gia, thiếu nhân lực, đặc biệt là nhân lực chất lượng cao là trở ngại đối với không ít HTX. Ngay các HTX do các bạn trẻ dẫn dắt hiện nay cũng phải làm việc kiêm nhiệm. Có giám đốc HTX vừa chăm vườn, vừa ở xưởng sản xuất, vừa bán hàng… nên không có thời gian nghiên cứu sản phẩm, thị trường. Chính vì vậy, lấp đầy khoảng trống về nhân lực là điều cần được tính toán để giải quyết bài toán đổi mới sản phẩm về lâu dài cho các HTX.

 

Theo Huyền Trang – Vnbusiness.vn

Công nghệ phát triển mang lại nhiều cơ hội cho nông dân, HTX nhưng cũng là thách thức đối với họ khi phải đối mặt với tình trạng lừa đảo, chiếm đoạt tài sản từ đó làm ảnh hưởng đến uy tín của HTX cũng như gây ra hậu quả nghiêm trọng về mặt tài chính.

Bà Nguyễn Thị Thành Thực, Chủ tịch CTCP Đầu tư BAGICO, cho biết không ít nông dân, thành viên HTX hiện nay bị lừa đảo mua phải vật tư hàng hóa kém chất lượng, là hàng giả, hàng nhái. Chính vì vậy mà đã có tình trạng lúa gieo nhưng không trổ bông, trồng chanh leo nhưng chanh leo chết dần…

Nông dân, HTX bị lừa đảo

Đặc biệt, nhiều HTX thường gặp trường hợp hàng ngày nhận được cuộc gọi nói là khách hàng muốn mua sỉ sản phẩm của HTX nhưng lại chỉ mua thử trước một ít với giá bán sỉ, rồi biệt tăm. Với hình thức này, có HTX đã vừa mất sản phẩm, vừa mất tiền hỗ trợ ship (miễn phí ship), lại không tạo ra môi trường kinh doanh công bằng khi tạo thiệt thòi cho khách mua lẻ vì họ phải mua với giá bán lẻ.

Ông Phạm Ngọc Đá, Giám đốc HTX Giọt Phù Sa (Cần Thơ) kể, ông từng nhận được các cuộc gọi mời tham gia sàn thương mại điện tử với hình thức chuyển khoản trước để nhận hoa hồng. Nếu không cảnh giác, chắc ông đã sập bẫy.

Có thể thấy hiện nay, các dịch vụ giao dịch trực tuyến, thanh toán online… ngày càng phổ biến. Đây cũng là môi trường thuận lợi để một số đối tượng có hành vi lừa đảo dễ dàng thực hiện hơn. Đối với doanh nghiệp, người dân ở thành phố, có thể mức độ bị lừa đảo sẽ hạn chế hơn. Còn đối với các HTX, người dân ở nông thôn và miền núi, tình trạng bị lừa đảo online ngày càng phức tạp. Nhiều nông dân, HTX đã bị lừa đảo tham gia các chương trình trả trước, mất tiền trong tài khoản do bấm nhầm đường link. Chính vì vậy, theo ông Phạm Ngọc Đá, chỉ khi nào thực trạng lừa đảo online giảm bớt, quản lý chặt chẽ thì nông dân, HTX mới tự tin ứng dụng công nghệ vào sản xuất kinh doanh.

Ông Lê Quang Hà, Phó giám đốc công ty an ninh mạng Viettel, cho biết trong thời đại công nghệ điện toán đám mây và trí tuệ nhân tạo (AI) bùng nổ như hiện nay, đã có những cuộc lừa đảo ở cấp độ cao, tinh vi diễn ra và người dân với mức độ am hiểu về công nghệ ở mức giới hạn rất dễ bị gánh hậu quả. Cụ thể là có những đối tượng đã sử dụng AI để giả chân dung, tiếng nói của người thân, lãnh đạo HTX, doanh nghiệp để lừa đảo thành công.

Thiếu nhân lực an toàn thông tin khiến các HTX gặp khó trong chuyển đổi số, ứng dụng điện toán đám mây, trí tuệ nhân tạo.

Trong khi đó, xu hướng làm việc hiện nay là di động nên xác suất lừa đảo càng cao. Nhiều nông dân, HTX dù đã ứng dụng công nghệ, sử dụng một số app nhưng vẫn bị phụ thuộc rất nhiều vào bên thứ ba là đơn vị cung ứng dịch vụ.

Và, cũng giống như doanh nghiệp, nhiều HTX đang đứng trước thách thức về nhân lực mảng an toàn thông tin. Theo thống kê của Bộ TT&TT, 63% tổ chức sản xuất kinh doanh nhận định thiếu nhân lực về an toàn thông tin, 60% tổ chức nói khó giữ chân nhân lực an toàn thông tin. Hàng năm, cả nước chỉ có 2.000 sinh viên tốt nghiệp ngành an toàn thông tin nhưng nhu cầu nhân lực an toàn thông tin tại Việt Nam lên đến 700.000 người.

Không nằm ngoài điều này, ông Hoàng Văn Thám, Giám đốc HTX rau quả sạch Chúc Sơn (Hà Nội), cho biết do sản xuất theo hướng công nghệ cao, bền vững nên nhu cầu về nguồn nhân lực chất lượng cao của HTX rất lớn. Hiện, HTX có 7 kỹ sư nhưng vẫn chưa đủ, trong khi mời người có chuyên môn về làm việc rất khó, nhất là nhân lực về marketing, kinh doanh, bảo mật thông tin… do nguồn lực tài chính còn thấp, chưa đủ hấp dẫn.

Thích ứng với nguy cơ mới

Theo các chuyên gia, con người muốn thích ứng với dịch bệnh mới cần phải có vắc xin để phòng ngừa. Doanh nghiệp, HTX cũng vậy, muốn thích ứng với thời đại điện toán đám mây và AI thì buộc phải có “vắc xin” để phòng ngừa.

Vắc xin ở đây là HTX tự giải quyết bằng cách đầu tư công nghệ, nhân lực để tăng khả năng thích ứng của mình trong thời đại số. Nếu không thể, HTX có thể tìm các đối tác hỗ trợ nhưng cần đảm bảo các đối tác này phải đồng hành cùng với “vòng đời” của HTX, từ đó mới có thể nâng mức độ an toàn thông tin mạng cho HTX và giúp HTX vượt qua những khung khổ cơ bản của hợp đồng, từ đó hỗ trợ các HTX nâng cao an toàn thông tin mạng một cách tuyệt đối.

Tuy nhiên, khảo sát của Bộ TT&TT cho thấy có đến 3,4 triệu người dùng sử dụng mật khẩu đơn giản với các con số 123456 và có đến 80% vụ việc đánh cắp dữ liệu vì mật khẩu yếu. Việc sử dụng mật khẩu yếu bởi người dùng không lường trước được sự nghiêm trọng khi bị đánh cắp dữ liệu hoặc thiếu các kiến thức, kỹ năng công nghệ.

Ông Vũ Duy Nghĩa, Giám đốc HTX Nông nghiệp Krông Nô (Đăk Nông), cho biết hiện nay chỉ riêng tài khoản ngân hàng mỗi người cũng có vài cái, đi liền với đó là mật khẩu cho các mạng xã hội, các app… Nên tính sơ sơ, mỗi người cũng phải có ít nhất 5 mật khẩu cần nhớ, chưa kể trong thời đại hiện nay, chính sách một cửa phát triển, nhiều giấy tờ cá nhân cũng được số hóa dẫn tới nhiều thành viên, người dân trong HTX thường bị quên, nhầm mật khẩu vì lâu ngày không sử dụng.

Trước thực trạng này, ông Philip Hùng Cao, Phó tổng giám đốc, phụ trách chiến lược, phát triển thị trường, kinh doanh và marketing của Vin CSS, lưu ý trong thời đại hiện nay, người dân, doanh nghiệp cần đẩy mạnh xác thực mạnh không cần mật khẩu. Và thực tế không đâu xa, ngay trong khu vực Đông Nam Á, các nước như Philippines, Singapore, Thái Lan… đã áp dụng điều này một cách hiệu quả nên ít xảy ra tình trạng lừa đảo, lại thuận lợi cho người dân trong ứng dụng công nghệ.

Tuy nhiên ở Việt Nam, việc xác thực mật khẩu của người dân, lực lượng lao động còn quá truyền thống, trong khi lừa đảo trực tuyến ngày càng gia tăng và chuyên nghiệp. Đi liền với đó, nhiều thông tin đăng nhập hiện có thể mua dễ dàng với giá rất rẻ và được rao bán tràn lan trên mạng xã hội. Thống kê của Bộ TT&TT trong 6 tháng đầu năm 2023, cũng cho thấy lừa đảo trực tuyến tại Việt Nam tăng 64,78% so với cùng kỳ năm ngoái và tăng 37,82% so với 6 tháng cuối năm 2022.

Chính vì vậy, theo ông Philip Hùng Cao, nếu nông dân, người lao động có thể dùng xác thực không mật khẩu sẽ hạn chế lừa đảo, từ đó giúp HTX, doanh nghiệp tập trung nguồn lực vào những vấn đề cần thiết.

Đặc biệt, xác thực không dùng mật khẩu giúp người nông dân, thành viên HTX không phải nhớ các loại mật khẩu. Bởi hiện nay, một người thậm chí phải có hẳn một quyển số ghi chép các loại mật khẩu của các ứng dụng từ tài khoản ngân hàng, mạng xã hội… gây khó khăn trong sử dụng và không an toàn.

Tuy nhiên, theo các chuyên gia, để làm được điều này, các cơ quan quản lý nhà nước cần có các văn bản pháp luật cụ thể về xác thực không dùng mật khẩu, bởi hiện hầu như các văn bản pháp lý chưa thực sự quan tâm đến vấn đề này nên chưa tạo bệ phóng chuyển đổi số cho Việt Nam nói chung và cho doanh nghiệp, HTX, người dân nói riêng.

Đặc biệt, hiện đã có 71% quốc gia trên thế giới có luật về bảo vệ dữ liệu cá nhân, 80% nước có luật về an toàn thông tin mạng. Còn ở Việt Nam, bảo vệ dữ liệu cá nhân mới được quy định rải rác trong các văn bản quy phạm pháp luật với mức độ khác nhau, gây khó khăn trong áp dụng vào thực tiễn. Trong khi người dân, HTX thường chỉ có chuyên môn trong lĩnh vực của mình mà thiếu năng lực trong lĩnh vực an toàn an ninh mạng, công nghệ số nên rất khó áp dụng trong thực tiễn.

Theo Huyền Trang – Vnbusiness.vn

Không ít người dân, HTX nguyện gắn bó và có ý thức trong sản xuất hữu cơ nhưng có những khó khăn phát sinh cả trong sản xuất và đầu ra khiến họ thêm nặng gánh và mất niềm tin với lĩnh vực này.

Để có được sản phẩm hữu cơ, các HTX phải thực hiện và đáp ứng nhiều yêu cầu rất khắt khe. Các HTX phải mời đơn vị chuyên môn về kiểm tra, đánh giá. Đồng thời, phải trải qua thời gian dài để cải tạo chất đất, nguồn nước, quy trình chăm sóc nên chi phí sản xuất nông nghiệp hữu cơ cao. Chính vì vậy mà hiện nay, mô hình sản xuất hữu cơ quy mô lớn vẫn còn khiêm tốn.

Nặng gánh cả hai đầu

Ông Nguyễn Văn Trường, Giám đốc HTX hữu cơ Trực Trang (TP Hải Phòng), cho biết diện tích thanh long hữu cơ của HTX chỉ còn 40 ha, dù diện tích thực lên đến 50ha do trừ đi diện tích vùng đệm theo quy định trong sản xuất nông nghiệp hữu cơ.

Ngay như tại Hà Nội, theo tính toán của ngành nông nghiệp địa phương, dù đã có những HTX, mô hình đầu tư cho sản xuất nông nghiệp hữu cơ nhưng phải đến 2025, diện tích nông nghiệp hữu cơ của địa phương này mới có thể đạt khoảng 1,5% tổng diện tích đất trồng trọt, còn tỷ lệ sản phẩm chăn nuôi hữu cơ mới đạt khoảng 2% tổng sản phẩm chăn nuôi.

Bà Nguyễn Thu Hà, Công ty cổ phần chứng nhận hữu cơ IQC, cho biết sản xuất nông nghiệp hữu cơ kiểm soát chặt chẽ về đầu vào và đầu ra là cần thiết nhưng trong tiêu chuẩn hữu cơ Việt Nam hiện có rất nhiều chỉ tiêu đang tạo ra gánh nặng cho người nông dân, HTX. Vậy liệu làm nông nghiệp hữu cơ có nhất thiết phải cần nhiều kiểm nghiệm đầu vào với nhiều tiêu chuẩn như vậy hay không?

Chẳng hạn như việc đưa mẫu đất, mẫu nước, mẫu phân bón đi kiểm tra ở các trung tâm, đơn vị nghiên cứu, phải kiểm tra dư lượng thuốc bảo vệ thực vật trước khi thu hoạch phải thực hiện hàng vụ, hàng năm… vô tình gây áp lực về tài chính cho người dân, HTX. Điều này cũng khiến người dân không mấy mặn mà tham gia các HTX nông nghiệp hữu cơ.

Tạo điều kiện cho người tâm huyết sản xuất hữu cơ sẽ thúc đẩy ngành nông nghiệp hữu cơ Việt Nam phát triển.

Các chuyên gia cho rằng người nông dân, HTX sản xuất nông nghiệp hữu cơ hiện đang gặp gánh nặng cả hai đầu ‘đòn gánh’ đó là đầu vào và đầu ra. Đầu vào với các quy định nghiêm ngặt, buộc HTX phải đáp ứng trong khi người dân, HTX là những mô hình sản xuất nhỏ, bó hẹp về nguồn vốn. Còn đầu ra, dù nông sản hữu cơ được thị trường, người tiêu dùng thời gian gần đây quan tâm nhưng tiêu thụ vẫn không dễ dàng. Ngay như việc đưa sản phẩm vào các siêu thị cũng tiêu thụ chậm, đặc biệt là thời gian thanh toán kéo dài khiến người dân, HTX khó thu hồi vốn, quay vòng sản xuất.

Ngay như một vài vụ lúa gần đây, nông dân, HTX rất mừng vì lúa được giá. Vậy nhưng so với cách đây 10 năm, giá lúa hiện tại có cao thì người trực tiếp làm ra những hạt lúa vẫn không lãi nhiều.

Tránh đánh úp người sản xuất tâm huyết

Chia sẻ về vấn đề này, bà Từ Tuyết Nhung, Trưởng ban điều phối PGS Việt Nam, cho biết đồng hành với nông nghiệp hữu cơ gần 20 năm nay, bà rất thấu hiểu độ khó, độ gian nan của những người dám sản xuất hữu cơ phải tuân thủ những quy định khắt khe nên luôn trân trọng nể phục họ.

Theo bà Nhung, thực chất có nhiều người, nhiều HTX sản xuất nông nghiệp hữu cơ tốt nhưng cái khó của họ hiện nay là không tiếp cận được tổ chức chứng nhận uy tín. Vì mong muốn của họ là sản xuất thực và chứng nhận thực. Nếu nhiều đơn vị, nhiều doanh nghiệp làm nông nghiệp hữu cơ có nguồn lực thì có thể làm các chứng nhận từ các đơn vị, tổ chức khác nhau cả ở trong và ngoài nước. Nhưng có những nông dân, HTX nhỏ thì điều khó khăn của họ chính là không đủ chi phí để làm các chứng nhận.

Hiện, đã có những trường hợp HTX chú trọng sản xuất tốt, đáp ứng tiêu chuẩn và tự có đơn vị chứng nhận đến tiếp cận và hỗ trợ họ chứng nhận. Nhưng những mô hình như trên còn rất ít.

Bên cạnh vấn đề chứng nhận, bà Nhung còn cho rằng việc phát triển nông nghiệp hữu cơ tại Việt Nam hiện còn khó khăn, chưa phát huy hết tiềm năng là do người sản xuất và người tiêu dùng mất niềm tin.

Dẫn chứng về điều này, Trưởng ban điều phối PGS Việt Nam cho biết, gần đây có một đơn vị ở Đà Lạt rất tâm huyết với sản xuất hữu cơ, đã lấy được chứng nhận hữu cơ quốc tế trên diện tích hơn 60ha. Nhưng biến cố xảy ra sau khi người tiêu dùng tự mang sản phẩm của đơn vị đi test thì mới thấy không đảm bảo một số tiêu chí.

Câu chuyện đặt ra ở đây là chủ đơn vị sản xuất nông nghiệp hữu cơ này đầu tư rất lớn, có tâm trong sản xuất nhưng vẫn khiến người tiêu dùng mất niềm tin. Và đơn vị sản xuất này dù đã đảm bảo theo các tiêu chuẩn chứng nhận hữu cơ nước ngoài nhưng không ngờ sản phẩm lại vẫn không đạt một số tiêu chí khi người tiêu dùng trong nước đi kiểm tra.

Theo bà Nhung, từ đây phải xem xét rằng các cơ quan quản lý nhà nước cần hỗ trợ những người sản xuất hữu cơ như thế nào thay vì khi thấy kết quả test của khách hàng như vậy thì vội quay lưng, “đánh úp họ” và quy chụp tất cả những gì họ làm là sai. Bởi trong sản xuất hữu cơ có rất nhiều yếu tố bị động, có thể từ một khâu nào đó mà người dân, HTX với năng lực của mình không thể kiểm soát hết được. Nhưng nếu có những hỗ trợ phù hợp, họ vẫn có thể vừa phát triển sản xuất, từ đó thúc đẩy ngành nông nghiệp hữu cơ Việt Nam, vừa không mất niềm tin của người tiêu dùng. Trong khi để đầu tư được diện tích 60ha đạt tiêu chuẩn hữu cơ quốc tế, đơn vị sản xuất này phải đầu tư rất lớn và đánh đổi rất nhiều thứ.

Chia sẻ về việc tiêu thụ nông sản hữu cơ cũng như lợi nhuận trong sản xuất mặt hàng này, PGS TS Mai Quang Vinh, chuyên gia nông sinh học cho rằng, biến động thị trường với sự lên xuống của giá cả nhưng các siêu thị, nhà phân phối hiện đại lại không cho thay đổi giá cho sản phẩm. Đi liền với đó là hình thức thanh toán tiền chậm với nhiều lý do có lợi cho các siêu thị.

Do đó, Nhà nước cần quản lý các siêu thị một cách phù hợp để bảo đảm lợi ích cho người nông dân, HTX. Bởi thực tế, các bộ ngành cũng đã nghiên cứu và cho thấy, một sản phẩm khi đưa ra thị trường thì người dân chỉ hưởng 20-30% giá trị. “Như vậy, sự buông lỏng trong quản lý hệ thống siêu thị đã diễn ra quá lâu nên cần có sự thay đổi thì mới tạo niềm tin cho người dân, HTX phát triển nông nghiệp hữu cơ”, PGS TS Mai Quang Vinh nói.

Theo Huyền Trang – Vnbusiness.vn

Ngày 29/11, Trường Cao đẳng Kinh tế Kỹ thuật Bắc Bộ phối hợp cùng Liên minh HTX tỉnh Thái Nguyên và UBND huyện Đồng Hỷ tổ chức Chương trình livestream Phiên chợ tiêu thụ sản phẩm miến dong Việt Cường và nông sản Thái Nguyên.

Trong thời đại số hóa như hiện nay, chuyển đổi số được xem là phương pháp hữu hiệu nhằm gia tăng lợi ích kinh tế cho các chủ thể sản xuất, kinh doanh. Trong đó, xúc tiến thương mại điện tử (TMĐT) đã và đang là công cụ được nhiều Hợp tác xã và hộ sản xuất chú trọng triển khai nhằm quảng bá, giới thiệu và mở rộng thị trường tiêu thụ sản phẩm.

Tham dự sự kiện có các đồng chí lãnh đạo, nguyên lãnh đạo tỉnh Thái Nguyên, Liên minh Hợp tác xã tỉnh Thái Nguyên và huyện Đồng Hỷ, Ban Giám hiệu Trường Cao đẳng Kinh tế – Kỹ thuật Bắc Bộ, Các cán bộ Trung tâm hỗ trợ Khởi nghiệp Hợp tác xã Việt Nam – Hàn Quốc trực thuộc trường. Sau lời khai mạc sự kiện của ông Nguyễn Văn Dũng – Chủ tịch Liên minh Hợp tác xã tỉnh Thái Nguyên, TS. Nguyễn Viết Cường – Hiệu trưởng Trường Cao đẳng Kinh tế – Kỹ thuật Bắc Bộ đã phát biểu về ý nghĩa và vai trò của chuyển đổi số trong việc tiêu thụ sản phẩm, đặc biệt là nông sản ngày càng đóng vai trò quan trọng. Đây cũng là nhiệm vụ Liên minh Hợp tác xã Việt Nam giao thực hiện tại nhiều tỉnh trong cả nước.

Chương trình diễn ra tại HTX Miến Việt Cường, xã Hóa Thượng, huyện Đồng Hỷ đã thu hút đông đảo người dân địa phương, du khách, nhiều nhóm tiktoker, streamer và đại diện một số HTX trong tỉnh tham gia livestream trên các nền tảng mạng xã hội (Facebook, Tiktok). Chương trình có 2 điểm livestream, gồm các gian hàng trưng bày, bán sản phẩm miến và các sản phẩm OCOP, sản phẩm nông nghiệp tiêu biểu của 15 chủ thể trên địa bàn tỉnh. Thông qua các nền tảng số và kênh tiktok cá nhân, trong phiên livestream bán hàng trực tuyến từ 9 giờ đến 13 giờ, các tiktoker và streamer đã thu hút 12,8 triệu lượt người xem; chốt 900 đơn hàng là các sản phẩm nông nghiệp của tỉnh.

Các tiktoker, streamer đang quảng bá sản phẩm và chốt đơn hàng.

Tại Chương trình, các đại biểu, người dân địa phương và du khách còn được tham quan quy trình sản xuất của các HTX, hộ dân trong Làng nghề miến dong Việt Cường; thưởng thức món ăn do các chuyên gia ẩm thực đến từ Hội Đầu bếp tỉnh thực hiện…

Các đại biểu thăm quan quy trình sản xuất tại xưởng miến HTX Việt Cường

Đây là hoạt động trong khuôn khổ của chương trình tập huấn “Nâng cao năng lực chuyển đổi số cho đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi, cán bộ, thành viên Hợp tác xã thuộc vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi” năm 2023 của Nhà trường. Thông qua Chương trình nhằm giúp các học viên, nhân dân địa phương thực hành các kỹ năng quảng bá giới thiệu sản phẩm trên nền tảng số từ khâu biên tập hình ảnh, tạo các clip giới thiệu sản phẩm đến hoạt động livestream bán hàng đã được các Giảng viên truyền đạt trước đó trong các buổi tập huấn. Từ đó các học viên thực tế trải nghiệm và thấy được hiệu quả thực sự của chuyển số trong xúc tiến thương mại các sản phẩm của Hợp tác xã và địa phương mình. Chương trình đã nhận được sự đồng hành của Liên minh Hợp tác xã tỉnh Thái Nguyên, Uỷ ban nhân dân xã đồng Hỷ, Team nông sản, các cơ quan báo chí, truyền thông trên địa bàn tỉnh Thái Nguyên và đài truyền hình Việt Nam.

                             Tin và ảnh: Trung tâm Hỗ trợ khởi nghiệp HTX Việt Nam – Hàn Quốc

Trong 2 ngày 29-30/11, thực hiện Chương trình công tác năm 2023, Ban Kế hoạch – Hỗ trợ (Liên minh Hợp tác xã Việt Nam) chủ trì phối hợp với Cơ quan Thường trực Liên minh Hợp tác xã Việt Nam khu vực phía Nam và Liên minh Hợp tác xã Tỉnh Trà Vinh tổ chức Hội nghị sơ kết 2 năm thực hiện 3 chương trình mục tiêu Quốc gia khu vực phía Nam.

Hội nghị diễn ra nhằm đánh giá công tác tham gia triển khai thực hiện 3 chương trình mục tiêu Quốc gia trong 2 năm (2022 – 2023) gồm: Chương trình mục tiêu quốc gia phát triển kinh tế – xã hội vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi; Chương trình mục tiêu quốc gia giảm nghèo bền vững và Chương trình mục tiêu quốc gia xây dựng nông thôn mới của Liên minh HTX các tỉnh/TP trong khu vực phía Nam.

Đồng chí Huỳnh Lam Phương, Ủy viên Ban thường vụ, Trưởng Cơ quan Thường trực phía Nam,

Liên minh Hợp tác xã Việt Nam phát biểu tại Hội nghị

Thông qua hội nghị này nhằm tổng kết được những thuận lợi; những tồn tại, hạn chế và nguyên nhân trong tổ chức triển khai thực hiện 3 chương trình mục tiêu Quốc gia thời gian qua, đề xuất kiến nghị với Chính phủ, các bộ ngành trung ương và địa phương một số nội dung trong thực hiện để hiệu quả hơn, góp phần tạo điều kiện cho KTTT, HTX ngày càng phát triển bền vững.

Đồng chí Phạm Minh Điển – Ủy viên Ban Chấp hành, Trưởng Ban Kế hoạch Hỗ trợ

Liên minh Hợp tác xã Việt Nam phát biểu tại Hội nghị

Đồng chí Thái Phước Lộc, UVBTV Liên minh HTX Việt Nam, Chủ tịch Liên minh HTX Trà Vinh phát biểu tại Hội nghị

Đồng chí Trần Văn Cứng, UV BTV Liên minh HTX Việt Nam, Chủ tịch Liên minh HTX An Giang

phát biểu tại Hội nghị

Phát biểu tại Hội nghị, đồng chí Phạm Minh Điển, Trưởng ban Kế hoạch Hỗ trợ cho biết theo chỉ đạo của Thường trực Liên minh Hợp tác xã Việt Nam, cơ quan Liên minh HTX Việt Nam đã chủ động chỉ đạo các đơn vị triển khai các hoạt động hỗ trợ, tập huấn, hướng dẫn thực hiện các Chương trình nhằm mang lại hiệu quả tốt nhất; đã kịp thời nắm bắt tình hình để chỉ đạo, đôn đốc các đơn vị giải quyết các vướng mắc trong quá trình tổ chức và thực hiện Chương trình và các chính sách, dự án hỗ trợ trên địa bàn tỉnh giao đơn vị triển khai.

Đồng chí Trần Thanh Dũng, Chủ tịch Liên minh Hợp tác xã tỉnh Kiên Giang phát biểu tại Hội nghị

Chủ tịch Liên minh Hợp tác xã tỉnh Đồng Tháp phát biểu tại Hội nghị

Bên cạnh đó, quá trình thực hiện các Chương trình đã được sự ủng hộ, phối hợp đồng bộ giữa các ngành, các cấp, các tổ chức chính trị-xã hội và các cấp chính quyền địa phương. Việc chỉ đạo, điều hành trong công tác thực hiện các Chương trình thường xuyên được quan tâm chỉ đạo và tổ chức thực hiện rất nghiêm túc, hiệu quả và hệ thống, do vậy các chỉ tiêu về công tác cơ bản hoàn thành theo mục tiêu đề ra.

Quỹ Hỗ trợ phát triển HTX trung ương và địa phương đang là kênh tín dụng hỗ trợ tích cực cho các HTX, tổ hợp tác và thành viên vay vốn. Tuy nhiên, việc tháo gỡ những khó khăn trong quá trình tiếp cận nguồn vốn từ Quỹ Hỗ trợ phát triển HTX là mong muốn của nhiều HTX.

Hiện, để đáp ứng nhu cầu phát triển kinh tế hàng hóa, nhiều HTX tại tỉnh Trà Vinh phải đầu tư lớn, quy trình sản xuất dài hạn khi phải đáp ứng nhiều quy định trong bảo đảm vệ sinh an toàn thực phẩm trong khi nguồn lực có hạn.

Mong muốn được tiếp cận Quỹ

Trước thực trạng này, Liên minh HTX tỉnh Trà Vinh đã tạo điều kiện cho một số HTX vay vốn từ Quỹ Hỗ trợ phát triển HTX của tỉnh. Tiêu biểu như HTX nông nghiệp Huyền Hội (huyện Càng Long) đã được vay vốn từ Quỹ Hỗ trợ phát triển HTX tỉnh để đầu tư trụ sở, nhà kho. Khi vay vốn, HTX cũng được Liên minh HTX tỉnh hướng dẫn hồ sơ bao gồm: hồ sơ pháp lý của HTX, hồ sơ tài chính, hồ sơ dự án, hồ sơ đảm bảo tiền vay, hồ sơ giải ngân… nhằm tạo thuận lợi cho HTX tiếp cận nguồn vốn.

Tuy nhiên, tại diễn đàn “Chia sẻ kinh nghiệm chuyển đổi mô hình hoạt động Quỹ Hỗ trợ phát triển HTX” tổ chức ngày 29/11, nhiều chuyên gia cho rằng, dù đang là kênh vay vốn của nhiều HTX nhưng có những HTX vẫn khó khăn trong tiếp cận nguồn vốn từ Quỹ Hỗ trợ phát triển HTX.

Ông Nguyễn Văn Phước, Chủ tịch Hội đồng quản trị kiêm Giám đốc HTX nông nghiệp Phú Cần (huyện Tiểu Cần), cho biết sản xuất trên quy mô lớn nên mỗi vụ thu hoạch lúa HTX vẫn cần nguồn vốn ít nhất từ 2 tỷ đồng để đảm bảo bao tiêu lúa cho người dân.

Tuy nhiên, khi tiếp cận Quỹ Hỗ trợ phát triển HTX, các HTX vẫn phải thế chấp tài sản, sổ đỏ. Nhưng tài sản thế chấp đối với các HTX thường không có hoặc có nhưng không được người nhà đồng thuận cho mang đi thế chấp. Cũng có HTX có sổ đỏ nhưng lại thế chấp ở một đơn vị tín dụng khác nên không thể vay được vốn từ Quỹ trong khi đa số các HTX hiện nay phải đầu tư lớn, quy trình sản xuất dài trong khi nguồn lực có hạn.

Chủ tịch Liên minh HTX Việt Nam Cao Xuân Thu Vân cho rằng, nâng cao chất lượng nguồn nhân lực là một trong những việc cần thiết để nâng cao hiệu quả của Quỹ Hỗ trợ phát triển HTX.

Ông Lê Văn Giấy, Giám đốc HTX Rau an toàn Mười Hai (huyện Cần Đước), cho biết hiện nay một số HTX được vay vốn từ Quỹ Hỗ trợ phát triển HTX nhưng có một điều là số vốn vay tối đa chỉ được 1 tỷ đồng/HTX. Điều này chưa đáp ứng được nhu cầu sản xuất kinh doanh của các HTX.

Đồng tình với những khó khăn của các HTX trong tiếp cận nguồn vốn từ Quỹ Hỗ trợ phát triển HTX, ông Phạm Công Bằng, Giám đốc Quỹ Hỗ trợ phát triển HTX (Liên minh HTX Việt Nam), cho rằng, tài sản thế chấp của các HTX hiện phần lớn là ở khu vực nông thôn, có giá trị thấp nên nguồn vốn vay chưa thực sự lớn.

Nhiều HTX thế chấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất nhưng chủ yếu là thuộc sử hữu của hộ thành viên nên việc công chứng, xác minh nhân thân, chỉnh lý lại tài sản mất nhiều thời gian, từ đó dẫn đến nhiều HTX chưa vay được vốn…

Theo đánh giá của Liên đoàn HTX Raiffeisen Cộng hòa Liên bang Đức, hiện kênh cung cấp tín dụng hiệu quả nhất cho các HTX vẫn là Quỹ Hỗ trợ phát triển HTX. Nhưng trên thực tế, khảo sát của Liên minh HTX Việt Nam cho thấy, chỉ có khoảng 10% HTX được vay vốn của các Quỹ Hỗ trợ phát triển HTX trung ương và địa phương.

Ngay tại Trà Vinh, dù có đến 166 HTX và 1 Liên hiệp HTX nhưng chỉ có khoảng 30 HTX được tiếp cận vốn từ Quỹ Hỗ trợ phát triển HTX.

Huy động vốn linh hoạt

Theo lý giải của ông Nguyễn Quỳnh Thiện, Phó Chủ tịch UBND tỉnh Trà Vinh, dù nguồn vốn của Quỹ Hỗ trợ phát triển HTX tỉnh đã được mở rộng từ 5 tỷ đồng (năm 2017) và được bổ sung 10 tỷ đồng vào năm 2019 nhưng thực chất nguồn vốn từ Quỹ Hỗ trợ phát triển HTX của tỉnh vẫn còn khiêm tốn nên mới chỉ giải quyết được một phần khó khăn cho một số HTX trong vấn đề vay vốn.

Chính vì vậy, theo ông Nguyễn Quỳnh Thiện, làm sao để mở rộng được nguồn vốn cho Quỹ Hỗ trợ phát triển HTX tỉnh cũng là điều cần được quan tâm. Khi nguồn vốn từ Quỹ Hỗ trợ phát triển HTX được mở rộng sẽ tạo điều kiện cho các HTX phát triển sản xuất, cụ thể là phát triển sản xuất theo chuỗi giá trị hàng hóa.

Nhu cầu tiếp cận nguồn vốn từ Quỹ Hỗ trợ phát triển HTX của các HTX là rất lớn.

Theo các chuyên gia, ưu điểm của HTX khi tiếp cận nguồn vốn từ Quỹ Hỗ trợ phát triển HTX là lãi suất cho vay thấp, chỉ khoảng 0,5%/tháng, thủ tục vay nhanh gọn. Tuy nhiên, nhiều Quỹ Hỗ trợ phát triển HTX vẫn chưa có kế hoạch bố trí bổ sung vốn điều lệ cho quỹ trong từng giai đoạn nên chưa mở rộng được nguồn vốn, chưa chuyển đổi được mô hình hoạt động theo yêu cầu mới tại Nghị định số 45 (ngày 31/3/2021) là hoạt động dưới hình thức công ty TNHH một thành viên do Nhà nước nắm giữ 100% vốn điều lệ.

Chia sẻ kinh nghiệm phát triển Quỹ Hỗ trợ phát triển HTX trên thế giới, TS.Nguyễn Thị Tuyết Minh, Giám đốc dự án DGRV Việt Nam, cho biết ở Thái Lan hiện có Quỹ Phát triển HTX (CDF) để hỗ trợ vốn cho các HTX. Các tiêu chí xem xét cho vay đó là: sự cần thiết, tính bền vững và tính khả thi của các kế hoạch do HTX đề xuất. Đi liền với đó là hiệu quả hoạt động trước đây của HTX; khả năng quản lý và tình trạng tài chính của HTX. HTX cũng phải sao kê dòng tiền, nói rõ nhu cầu của thành viên. HTX cần có hợp đồng vay trước đây và số tiền vay của HTX phải được Cơ quan HTX phê duyệt.

Chính vì vậy, theo TS.Nguyễn Thị Tuyết Minh việc chứng minh được khả năng áp dụng công nghệ, tính bền vững trong sản xuất kinh doanh sẽ là điều kiện thuận lợi để tiếp cận nguồn vốn hỗ trợ.

Trước thực tế của hệ thống Quỹ Hỗ trợ Phát triển HTX, Chủ tịch Liên minh HTX Việt Nam Cao Xuân Thu Vân cho biết, đến nay cả nước có 42/51 Liên minh HTX các tỉnh, thành phố có Quỹ Hỗ trợ phát triển HTX. Tuy nhiều cán bộ tại một số Quỹ Hỗ trợ phát triển HTX hiện nay còn đóng vai trò kiêm nhiệm, chưa am hiểu sâu về lĩnh vực ngân hàng và kinh tế tập thể nên chưa làm tốt vai trò hỗ trợ HTX đến gần với nguồn vốn từ Quỹ Hỗ trợ phát triển HTX.

Chính vì vậy, việc phát triển nguồn nhân lực, tuyển dụng nhân viên có chất lượng cao cho các quỹ là điều cần quan tâm. Đi liền với đó các địa phương cũng cần xem xét, bố trí nguồn bổ sung vốn điều lệ cho các quỹ, hỗ trợ quỹ huy động các nguồn vốn hợp lệ, hợp pháp trong và ngoài nước để bổ sung nguồn vốn hoạt động; tăng cường liên kết, hợp tác trong hệ thống các Quỹ Hỗ trợ phát triển HTX.

“Liên minh HTX các tỉnh, thành cần tiếp tục tổ chức, sắp xếp lại và chuyển đổi mô hình Quỹ Hỗ trợ phát triển HTX một cách phù hợp; cơ cấu tổ chức, bộ máy, bổ sung vốn điều lệ tùy theo tình hình thực tế và đề xuất của Quỹ Hỗ trợ phát triển HTX”, Chủ tịch Liên minh HTX Việt Nam Cao Xuân Thu Vân, cho biết.

Theo Huyền Trang – Vnbusiness.vn

Nếu như các doanh nghiệp có kiến thức chuyên môn, mức hiểu biết cao, năng lực tài chính lớn sẽ thuận lợi trong tận dụng tối đa lợi ích từ việc sử dụng công nghệ trong quản lý chuỗi giá trị hàng hóa, thì các HTX dù rất muốn ứng dụng công nghệ vào quản lý chuỗi, truy xuất nguồn gốc lại thiếu các tiềm lực về chuyên môn, tài chính.

PGS.TS Mai Quang Vinh, chuyên gia nông sinh học cho biết, làm sao quản lý được chất lượng nông sản nói chung hiện vẫn là điểm yếu ở Việt Nam.

Khó quản lý đầu vào nếu chỉ làm thủ công

Trong sản xuất nông nghiệp hữu cơ hiện nay, một số tổ chức xác nhận là bên thứ ba cũng đã tiến hành thanh tra, kiểm tra bất ngờ về quy trình sản xuất của người dân, HTX từ vật tư đầu vào đến đầu ra nhưng rất khó khăn.

Đáng chú ý, quy trình kiểm tra hiện nay vẫn chủ yếu thực hiện theo cách thức truyền thống, bằng nguồn lực con người nên tính hiệu quả và bao trùm rộng rãi là không cao. Trong khi đó, các thị trường xuất khẩu, nhất là EU yêu cầu rất nghiêm ngặt về truy xuất nguồn gốc, và chỉ có công nghệ mới đáp ứng được điều này.

Từ thực tế tư vấn phát triển chuỗi và áp dụng công nghệ vào truy xuất nguồn gốc cho HTX Đồng Phú, HTX Nam Phương Tiến (Hà Nội) với diện tích lên đến hàng trăm héc ta, PGS.TS Mai Quang Vinh nhận thấy nếu không áp dụng công nghệ thì không thể quản lý được chất lượng sản phẩm khi đưa ra thị trường. Và khi không đảm bảo và quản lý được chất lượng nông sản thì không thể liên kết với các doanh nghiệp trong và ngoài nước bao tiêu, xuất khẩu.

Đầu tư công nghệ trong HTX cần được khuyến khích, hỗ trợ thì mới có tính lan tỏa cao.

Nhiều nông dân nói rằng trong trồng lúa hữu cơ, nếu bón 3 tấn phân chuồng nhưng có thể đạt 6-7 tấn thóc/ha là không đáng tin, vì khi nghiên cứu thành phần hữu cơ, các nhà khoa học đã tổng kết là phải sử dụng đến 30 tấn phân chuồng trên 1ha mới cho năng suất lúa 6-7 tấn.

Hoặc nhiều đơn vị sản xuất phân bón lại quảng cáo, hướng dẫn nông dân chỉ cần bón 1,6 -1,7 tấn phân là cho năng suất cao cũng là điều không tưởng. Vì vậy, ngay đầu vào như thế nào, khối lượng phân, thuốc, nước, đất… ra sao cần quản lý chặt chẽ bằng công cụ khoa học, nếu không thì không thể cho ra được sản phẩm đạt tiêu chuẩn chất lượng.

Nhận thức được vai trò của áp dụng công nghệ vào quản lý chuỗi hàng hóa, truy xuất nguồn gốc nông sản nhưng theo không ít HTX, dù rất muốn nhưng do nguồn lực tài chính có hạn và đầu ra nông sản bấp bênh khiến HTX luôn rơi vào tình trạng thu không đủ bù chi. Vì vậy, các HTX không đủ nguồn vốn ban đầu để đầu tư cũng như duy trì các khoản chi phí định kỳ.

Các chuyên gia cho rằng hệ thống truy xuất chỉ được triển khai bởi các doanh nghiệp và một số HTX sản xuất kinh doanh phục vụ thị trường hiện đại (đưa nông sản vào siêu thị hoặc xuất khẩu) vì các thị trường phân phối hiện đại yêu cầu nghiêm ngặt về an toàn thực phẩm. Còn những HTX, hộ dân sản xuất và tiêu thụ ở thị trường truyền thống (các chợ dân sinh, chợ đầu mối, thương lái) vẫn chưa đầu tư cho vấn đề này.

Không thể coi HTX là nơi thử nghiệm

Đòi hỏi của thị trường về các quy định an toàn vệ sinh thực phẩm, truy xuất nguồn gốc buộc việc áp dụng công nghệ là điều không thể bỏ qua đối với người sản xuất cũng như quản lý. Tuy nhiên, để làm được điều này, ông Phạm Văn Duy, Phó Cục trưởng Cục Chất lượng Chế biến và Phát triển thị trường, cho rằng trong khi nông dân, HTX gặp khó khăn hạn chế về nhận thức, tài chính, nhân lực thì các đơn vị làm dịch vụ tư vấn, hỗ trợ người dân ứng dụng công nghệ vào quản lý chuỗi cần làm sao để khách hàng là người dân, HTX đến gần mình hơn.

Hiện có nhiều đơn vị sản xuất khó tiếp cận với các đơn vị làm dịch vụ về áp dụng công nghệ trong sản xuất. Do đó, các doanh nghiệp này phải hướng dẫn, tư vấn, hỗ trợ người dân, HTX áp dụng một cách phù hợp nhất trong cả quá trình thay vì chỉ đến hỗ trợ trong thời gian ban đầu. Bởi, HTX được hỗ trợ, tư vấn, đồng hành trong sử dụng công nghệ và ứng dụng hiệu quả thì không chỉ HTX có lợi mà các doanh nghiệp làm dịch vụ cũng có lợi.

Trong một diễn đàn gần đây, Chủ tịch Liên minh HTX Việt Nam Cao Xuân Thu Vân nêu vấn đề nhiều đơn vị, doanh nghiệp trong quá trình nghiên cứu thường lấy HTX làm nơi để thử nghiệm dịch vụ, công nghệ của mình. Điều này là không thể mang lại hiệu quả về quản lý chất lượng nông sản xuất khẩu, vì đối với HTX, thử nghiệm nếu thất bại thì tất cả những gì HTX đang có là “đổ sông, đổ bể”.

Chính vì vậy, Chủ tịch Liên minh HTX Việt Nam cho rằng các đơn vị nghiên cứu, các nhà khoa học phải coi HTX là nơi phát triển, không thể mang HTX ra là nơi thử nghiệm các nghiên cứu khoa học, nhất là những nghiên cứu khoa học chưa được chứng nhận.

Bên cạnh đó, hiện Nhà nước có nhiều quy định về truy xuất nguồn gốc, ứng dụng công nghệ nhưng vẫn chưa có hướng dẫn chi tiết về truy xuất nguồn gốc cho nhóm rau quả cụ thể nên gây khó cho những đơn vị trực tiếp sản xuất.

Trong khi, ở các nước như EU, Italia, Hàn Quốc, Trung Quốc… đã ban hành các quy định truy xuất cụ thể đối với các sản phẩm tiềm ẩn rủi ro mất an toàn cao, sản phẩm có giá trị cao hoặc sản phẩm đặc sản.

Chẳng hạn như EU đã có các quy định cụ thể về truy xuất nguồn gốc đối với các sản phẩm có nguy cơ cao: rau mầm và hạt giống để sản xuất rau mầm. Và Italia có quy định để giúp người sản xuất tuân theo các quy định ban hành bởi EU về truy xuất nguồn gốc đối với rau mầm và hạt giống để sản xuất rau mầm. Ngoài ra, Italia cũng thực hiện áp dụng truy xuất nguồn gốc tập trung và các sản phẩm đặc sản, có giá trị cao như dầu ô liu và rượu vang… Điều này tạo thuận lợi cho người sản xuất và giúp các nông sản xuất khẩu dễ dàng đáp ứng được các tiêu chuẩn của thị trường.

Để tháo gỡ khó khăn về năng lực tài chính cho người dân, HTX trong áp dụng công nghệ truy xuất nguồn gốc, các chuyên gia cho rằng việc khuyến khích tham gia hệ thống truy xuất nguồn gốc quốc gia do Chính phủ đầu tư và triển khai là cần thiết nhằm đáp ứng các yêu cầu tối thiểu trong thực hiện truy xuất nguồn gốc. Muốn vậy, Nhà nước cần nhanh chóng hoàn thiện hệ thống truy xuất quốc gia đồng thời đẩy mạnh hỗ trợ về nhiều mặt cho nông dân, HTX như: hướng dẫn, hỗ trợ HTX tham gia các chương trình, dự án ứng dụng công nghệ miễn phí hoặc có lệ phí thấp.

Ví dụ, tại Trung Quốc, mã QR được quảng bá và sử dụng rộng rãi ở các đơn vị bán lẻ lớn cũng như các chợ đường phố do chi phí triển khai thấp và dễ áp dụng. Điều này cần được Việt Nam học tập để tạo tính lan tỏa cao trong truy xuất nguồn gốc.

Theo Huyền Trang – Vnbusiness.vn