Tìm ‘chìa khóa’ thu hút thành viên vào HTX

Các HTX đang có vai trò quan trọng góp phần đưa ngành nông nghiệp Việt Nam dần thoát khỏi tình trạng sản xuất manh mún, nhỏ lẻ. Việc thu hút nông dân, hộ cá thể tham gia tích cực vào HTX không chỉ giúp mô hình HTX nâng được cả chất và lượng mà còn tiếp sức cho nền nông nghiệp lớn mạnh.

Trên thực tế, nhiều nông dân khởi nghiệp hoặc tham gia HTX đã trở thành triệu phú, tỷ phú hoặc đơn giản là thoát được nghèo. Như tại HTX nông nghiệp Đạ M’ri (Lâm Đồng) đang có 123 thành viên, nhờ đầu tư sản xuất trên quy mô lớn, đáp ứng các tiêu chuẩn xuất khẩu mà năm 2023, mỗi thành viên HTX có nguồn thu ít nhất là 1,1 tỷ đồng từ sản xuất sầu riêng theo hướng hàng hóa.

Vẫn khó giữ chân thành viên

Từ những đóng góp của các HTX như HTX Đạ M’ri có thể khẳng định kinh tế tập thể, HTX đang đóng vai trò quan trọng trong phát triển nền nông nghiệp hiện đại.

Ông Lê Đức Thịnh, Cục trưởng Cục Kinh tế hợp tác và Phát triển nông thôn (Bộ NN&PTNT) cho rằng kinh tế tập thể, HTX đang đóng góp tích cực vào phát triển ngành nông nghiệp. Minh chứng rõ nhất là chất lượng, số lượng nông sản hàng hóa của Việt Nam thời gian qua đã được nâng lên, đáp ứng các tiêu chí xuất khẩu của nhiều thị trường quốc tế. Thông qua HTX, doanh nghiệp cũng có những cơ hội đầu tư, phát triển sản xuất kinh doanh và cạnh tranh trên thị trường. Nhiều HTX cũng đã xây dựng được những vùng nguyên liệu đạt chất lượng, với những nông sản có thương hiệu trên thị trường.

Tuy nhiên, đó là những HTX có quy mô lớn cả về thành viên và năng lực sản xuất. Đến nay, vẫn còn nhiều HTX có quy mô nhỏ cả về thành viên, dịch vụ, diện tích sản xuất nên đang gặp những khó khăn nhất định trong việc nâng cao hiệu quả và phát triển các chuỗi giá trị hàng hóa.

Tại HTX Nông nghiệp dịch vụ và thương mại Hợp Nhất (Đăk Lăk), sau 17 năm hoạt động và chuyển đổi, số lượng thành viên của HTX không những không tăng mà giảm dần từ 30 đến nay còn 8 thành viên. Chính vì vậy, nhiều kế hoạch sản xuất, nâng diện tích, mở rộng dịch vụ, đầu tư máy móc của HTX bị “dậm chân tại chỗ”.

Điều này cho thấy, vẫn có những HTX không chỉ khó khăn trong thu hút thành viên mới mà còn khó “giữ chân” thành viên cũ. Nguyên nhân có thể do HTX bị tác động từ thị trường (dịch bệnh, suy thoái kinh tế…), có thể do HTX chưa minh bạch trong quá trình hoạt động, nhưng cũng có thể do người dân chưa hiểu rõ về bản chất của mô hình kinh tế tập thể, HTX.

Theo thống kê của Bộ NN&PTNT, cả nước có hơn 19.000 HTX nông nghiệp thì bình quân mỗi HTX nông nghiệp mới chỉ có 176 thành viên. HTX nông nghiệp mới chỉ thu hút được khoảng 31% tổng số hộ nông lâm thủy sản cả nước (9,10 triệu hộ). Chỉ có số hộ liên kết với HTX nông nghiệp là tăng. Cụ thể là đến năm 2023, tổng số lao động thường xuyên trong HTX nông nghiệp vào khoảng 550 nghìn người (tăng 143 nghìn người so với năm 2013).

Tuy nhiên, nếu người dân chỉ liên kết với HTX thì hình thức hợp tác này được đánh giá là chưa thực sự ổn định và bền vững. Các thành viên liên kết không được thụ hưởng quyền lợi như thành viên chính thức.

Thu hút nhiều thành viên giúp HTX thuận lợi trong sản xuất theo hướng hàng hóa quy mô lớn.

Trong sản xuất, không phải HTX nào có quy mô thành viên nhỏ cũng hoạt động không hiệu quả. Nhưng xét về bản chất HTX và giá trị kinh tế, khi HTX đứng ra làm các dịch vụ hỗ trợ thành viên, nếu HTX có hàng trăm thành viên thì chắc chắn giá các loại dịch vụ của HTX sẽ mềm hơn, thành viên sẽ được hưởng lợi nhiều hơn.

Chẳng hạn như HTX chăn nuôi liên kết với doanh nghiệp để cung cấp cám thức ăn chăn nuôi cho thành viên. Nếu HTX có số lượng thành viên lớn, có nhu cầu nguồn cám nhiều, chắc chắn doanh nghiệp sẽ có chính sách hỗ trợ, đưa ra mức giá hợp lý hơn so với những HTX có số lượng thành viên nhỏ với nhu cầu mua thức ăn chăn nuôi ít.

Trong mối liên kết với HTX, các doanh nghiệp phân phối, chế biến cũng luôn mong muốn có nguồn nguyên liệu bảo đảm chất lượng, quy mô lớn và phát triển ổn định. Chính vì vậy, những HTX có số lượng thành viên lớn luôn là lợi thế trong liên kết với doanh nghiệp.

Đảm bảo công bằng, minh bạch

Kinh nghiệm thế giới cho thấy, để phát triển các HTX hiệu quả, các nước như Nhật Bản, Hàn Quốc, Thái Lan… luôn chú trọng mở rộng quy mô thành viên. Bởi như vậy, các HTX sẽ rất thuận lợi trong việc mở rộng và đa dạng các dịch vụ, huy động vốn, mở rộng diện tích, quản lý cũng như đáp ứng các nhu cầu sản xuất quy mô lớn.

Do đó, các nước này đã tiếp hành sáp nhập những HTX cũ hoặc hình thành những HTX mới trên quy mô toàn tỉnh, toàn huyện. Như Nhật Bản, sau quá trình sáp nhập và phát triển, cả nước hiện nay chỉ có khoảng 600 HTX. Điều này được đánh giá là giúp Nhật Bản dễ dàng trong việc xây dựng thương hiệu cho nông sản đặc trưng, từ đó tăng cạnh tranh trên thị trường quốc tế và nâng cao được thu nhập cho người dân.

Hiện nay, một số tỉnh thành ở Việt Nam cũng đang thực hiện hợp nhất, sáp nhập các HTX quy mô nhỏ để hình thành những HTX quy mô lớn hơn. Tuy nhiên, điều này còn hạn chế vì thực chất lãnh đạo ở nhiều địa phương vẫn chưa quan tâm đến mô hình HTX nên chưa tìm được hướng mở rộng và “giữ chân” thành viên phù hợp cho các HTX.

TS Ninh Đức Hùng, chuyên gia phát triển HTX cho rằng muốn thu hút và “giữ chân” các thành viên, HTX cần kết hợp giữa các yếu tố kinh doanh và xã hội. HTX phải biết chia sẻ giữa các lợi ích của thành viên với lợi nhuận của HTX.

Muốn vậy, HTX phải tạo ra được một môi trường làm việc tích cực, được tôn trọng, được cống hiến, ghi nhận. Điều này có thể thông qua việc HTX tổ chức các sự kiện, các buổi đào tạo phát triển năng lực, từ đó thế mạnh của mỗi thành viên được bộc lộ, tạo cho họ cơ hội để đóng góp, tham gia vào công việc tập thể của HTX.

Bên cạnh đó, HTX cần chia sẻ lợi ích một cách công bằng. Để làm được điều này, lãnh đạo HTX phải đảm bảo các thành viên được công bằng từ trong việc phân công công việc, chia sẻ lợi ích, lợi tức kinh doanh của HTX. Vấn đề này có thể đảm bảo được thông qua việc thiết lập cơ chế phân chia lợi nhuận và đưa ra các quyết định một cách công bằng, minh bạch. Nội dung này cũng được thể hiện trong điều lệ HTX.

Đặc biệt, vào HTX là để nâng cao thu nhập, bảo đảm cuộc sống nên HTX cần đảm bảo công bằng và minh bạch, công khai. Ở đây, lãnh đạo HTX cần bảo đảm mọi hoạt động của HTX được tiến hành một các minh bạch, cung cấp thông tin đầy đủ, chi tiết về quản lý tài chính, phân phối lợi nhuận cũng như tạo ra cơ hội cho thành viên đưa ra ý kiến của mình trong các cuộc họp, đại hội thành viên của HTX.

“Vào HTX, thành viên được tham gia các lớp đào tạo, phát triển kỹ năng, các buổi dã ngoại, tham quan… từ đó tạo cơ hội cho phát triển sự nghiệp và nâng cao năng lực cá nhân. Đó cũng là điều thúc đẩy người dân tham gia và gắn bó với HTX lâu dài”, TS Ninh Đức Hùng cho biết.

Đáng chú ý, những điểm mới trong Luật HTX 2023 được kỳ vọng sẽ mở ra cơ hội cho các HTX trong việc thu hút thành viên, từ đó tạo điều kiện thuận lợi cho các HTX mở rộng quy mô sản xuất.

PGS TS Chu Tiến Quang, nguyên Giám đốc Trung tâm tư vấn và quản lý đào tạo, Viện Nghiên cứu quản lý kinh tế Trung ương, cho biết điểm mới của Luật HTX 2023 là đã hình thành quỹ và tài sản không chia, tạo thuận lợi cho HTX trong thế chấp ngân hàng để vay vốn. Đây là khó khăn trong thời gian dài mà các HTX đang gặp phải.

Đi liền với đó, HTX cũng được miễn thuế thu nhập doanh nghiệp đối với các hoạt động giao dịch nội bộ. Từ đây, hoạt động cung ứng sản phẩm cho thành viên HTX sẽ phát triển, tạo niềm tin cho thành viên và người dân.

Theo Huyền Trang – Vnbusiness.vn

Bổ khuyết chính sách hỗ trợ để HTX ‘cất cánh’

Một trong những chính sách hỗ trợ khu vực kinh tế tập thể, HTX là Quyết định số 1804/QĐ-TTg của Thủ tướng Chính phủ. Tuy nhiên, quyết định này dù đã ban hành và đi vào thực tiễn được gần 4 năm nhưng số lượng HTX tiếp cận được chính sách hỗ trợ vẫn chưa nhiều.

Quyết định số 1804/QĐ-TTg của Thủ tướng Chính phủ ban hành các chính sách hỗ trợ kinh tế tập thể (KTTT), HTX giai đoạn 2021-2025. Tuy nhiên, qua triển khai tại các địa phương cho thấy chính sách hỗ trợ phát triển HTX trong Quyết định 1804 chưa thực sự tác động mạnh đến các HTX.

Vừa mừng vừa lo

Thực hiện Quyết định 1804/QĐ-TTg, tỉnh Bình Thuận đã ban hành Kế hoạch 1619/KH-UBND (ngày 12/5/2021) để triển khai các chương trình hỗ trợ phát triển KTTT, HTX đoạn 2021 – 2025.

Việc địa phương ban hành chính sách triển khai Quyết định 1804 là điều đáng mừng vì có thể thấy vai trò của KTTT, HTX đã được cơ quan quản lý từ Trung ương đến địa phương quan tâm, từ đó tạo động lực cho HTX phát triển.

Tuy nhiên, mừng là vậy nhưng từ khi triển khai, nhiều HTX cảm thấy lo lắng vì từ năm 2021 đến nay, chỉ ít mô hình KTTT, HTX trên địa bàn tỉnh Bình Thuận có thể tiếp cận và thụ hưởng một trong 5 chính sách hỗ trợ của nghị quyết như: chính sách hỗ trợ thành lập mới, bồi dưỡng nâng cao nguồn nhân lực, tham gia các hoạt động xúc tiến thương mại…

Cơ quan quản lý cần xem xét và sửa đổi một cách tổng thể Quyết định 1804/QĐ-TTg để tạo thuận lợi cho HTX tiếp cận chính sách hỗ trợ.

Theo đại diện Sở NN&PTNT tỉnh Bình Thuận, Quyết định 1804 có 5 nội dung hỗ trợ kinh tế tập thể, HTX từ nguồn kinh phí của Trung ương và địa phương. Nhưng thời gian qua, việc triển khai hỗ trợ chủ yếu được thực hiện từ nguồn ngân sách địa phương, chưa nhận được sự hỗ trợ của Trung ương, trong khi đó khả năng cân đối của tỉnh còn hạn chế.

Bên cạnh đó, một số nội dung của Quyết định số 1804/QĐ-TTg còn quy định chung chung nên địa phương khó triển khai thực hiện. Cụ thể như quyết định này không đưa ra tiêu chí lựa chọn HTX cụ thể mà giao cho tỉnh, thành phố làm việc này. Trong khi, theo quy định tại Điều 14, Luật Ban hành văn bản quy phạm pháp luật năm 2015 và khoản 4, Điều 1 Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Ban hành văn bản quy phạm pháp luật năm 2020, địa phương không được quy định thủ tục hành chính khi triển khai văn bản của Trung ương không quy định thủ tục hành chính. Đây chính là khó khăn cho Bình Thuận mà một số tỉnh thành khác trong việc đưa ra các tiêu chí, điều kiện lựa chọn HTX để hỗ trợ.

Còn theo Chủ tịch Liên minh HTX tỉnh Bến Tre, Nguyễn Thanh Phương, Quyết định 1804 yêu cầu HTX được hưởng chính sách xúc tiến thương mại, mở rộng thị trường phải có sản phẩm gắn với chuỗi giá trị, thực hành sản xuất xanh là chưa rõ ràng. Do đó quá trình thực hiện tại Bến Tre còn nhiều khó khăn. Đó là chưa kể hiện nay ngành nông nghiệp chưa có hướng dẫn cụ thể về cấp giấy chứng nhận sản phẩm gắn với chuỗi giá trị, thực hành sản xuất xanh.

Ông Trịnh Quang Hải, Chủ tịch Hội đồng Quản trị kiêm Giám đốc HTX nông nghiệp Thảo Nguyên (Gia Lai), cho biết một trong những chính sách hỗ trợ trong Quyết định 1804 là hỗ trợ lao động trẻ, có tri thức về làm việc tại HTX. Tuy nhiên theo ông Hải, HTX đã nhiều lần kiến nghị với cơ quan quản lý địa phương nhưng đều chưa tiếp cận được chính sách. Nguyên nhân là cơ quan quản lý địa phương cho rằng quyết định này quy định “là lao động trẻ” nhưng như thế nào là “lao động trẻ” thì chưa rõ ràng. Và trong Bộ Luật lao động năm 2019 cũng không có quy định về “lao động trẻ”.

Bảo đảm giá trị của chính sách hỗ trợ

Có thể thấy, thời gian triển khai Quyết định 1804 đã đi được quá nửa chặng đường nhưng việc thực hiện vẫn còn nhiều trắc trở. Bởi nhiều vấn đề, nội dung trong quyết định này vẫn chưa tường minh nên đã phần nào làm mất đi giá trị của chính sách hỗ trợ. Trong khi nhu cầu tiếp cận chính sách của HTX là rất lớn và cấp thiết.

Ông Nguyễn Khải, Chủ tịch Liên minh HTX tỉnh Đắk Nông, cho biết các bộ ngành cần sớm báo cáo Thủ tướng Chính phủ sớm ban hành quyết định sửa đổi, bổ sung chương trình hỗ trợ KTTT, HTX theo Quyết định số 1804/QĐ-TTg. Trong đó cần quan tâm bố trí ngay kinh phí thực hiện chương trình hỗ trợ, nhất là những nội dung liên quan đến ngân sách Trung ương bảo đảm 100% kinh phí thực hiện.

Bộ KH&ĐT cũng cần dẫn cụ thể về điều kiện “sản phẩm HTX có gắn với chuỗi giá trị” và điều kiện “thực hành sản xuất xanh” để địa phương có cơ sở xem xét hỗ trợ HTX đúng quy định. Đồng thời, bộ cần hướng dẫn trình tự thủ tục, hồ sơ thực hiện các chính sách quy định tại Quyết định số 1804/QĐ-TTg để HTX thuận lợi trong khâu chuẩn bị hồ sơ.

Ông Trương Cảm, Chủ tịch HĐQT kiêm Giám đốc HTX Nông nghiệp Ái (Quảng Nam), cho rằng tại điểm b, khoản 5, mục III về cơ chế đầu tư (Hỗ trợ đầu tư kết cấu hạ tầng và chế biến sản phẩm) của quyết định 1804 có quy định về điều kiện hỗ trợ là “các địa phương căn cứ tình hình thực tế quy định số lượng thành viên cụ thể…” là chưa rõ ràng, khó triển khai trên thực tế của nhiều địa phương. Do đó, cơ quan quản lý có thể thay đổi thành “ưu tiên các HTX có số lượng thành viên lớn, sản xuất theo cụm liên kết ngành và chuỗi giá trị; HTX hoạt động trên địa bàn đặc biệt khó khăn”. Điều này giúp việc phân loại để lựa chọn HTX hưởng thụ chính sách cũng thuận lợi hơn.

“Cần cụ thể những tiêu chí, điều kiện hỗ trợ để HTX tự đánh giá, xem xét xem mình có đủ điều kiện nhận hỗ trợ hay không và cũng giúp quá trình triển khai được nhanh chóng”, ông Cảm cho biết.

Bên cạnh đó, trong quyết định này chưa đề cập nội dung hỗ trợ xây dựng trụ sở làm việc cho HTX. Trong khi hiện nay, đa số các HTX đều chưa có trụ sở hoặc trụ sở bị xuống cấp, cần đầu tư mới để đáp ứng nhu cầu làm việc, liên kết kinh doanh.

Theo Huyền Trang – Vnbusiness.vn

Đối thoại với doanh nghiệp, hợp tác xã trong lĩnh vực nông nghiệp

Chiều 17/7, Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn (NN&PTNT) tổ chức hội nghị đối thoại với doanh nghiệp, hợp tác xã (HTX) trong lĩnh vực nông nghiệp và phát triển nông thôn.

Tham dự hội nghị có đại diện một số sở, ngành và hơn 30 doanh nghiệp, HTX nông nghiệp trên địa bàn tỉnh.

Theo báo cáo tại hội nghị, hiện nay, trên địa bàn tỉnh có 334 HTX hoạt động trong lĩnh vực nông nghiệp với 4.340 thành viên; 3.790 doanh nghiệp đăng ký hoạt động với số vốn đăng ký đạt 38.785 tỷ đồng, trong đó, doanh nghiệp hoạt động trong lĩnh vực nông – lâm – nghiệp chiếm 11%.

Thời gian qua, các doanh nghiệp, HTX nông nghiệp đã có nhiều chuyển biến tích cực, từng bước ổn định và phát triển cả về số lượng, trình độ, quy mô sản xuất, đẩy nhanh ứng dụng tiến bộ khoa học kỹ thuật để nâng cao hiệu quả sản xuất.

Để hỗ trợ, thúc đẩy phát triển sản xuất cho các doanh nghiệp, HTX trên địa bàn tỉnh, Sở NN&PTNT cũng như các sở, ngành liên quan đã triển khai nhiều chính sách để hỗ trợ doanh nghiệp, HTX như: đào tạo bồi dưỡng nguồn nhân lực; hỗ trợ về khoa học – công nghệ, xây dựng chuỗi liên kết sản xuất; xúc tiến thương mại và mở rộng thị trường…

Tuy nhiên, bên cạnh những kết quả đạt được, hoạt động của các doanh nghiệp, HTX trên địa bàn tỉnh còn gặp nhiều khó khăn, thách thức như quy mô nhỏ, lẻ; thiếu sự liên kết; lúng túng trong việc định hướng phát triển lâu dài…

 Đại diện HTX nuôi ong lấy mật xã Vân Thủy nêu ý kiến tại hội nghị

Tại hội nghị, đại diện các doanh nghiệp, HTX đã nêu một số kiến nghị liên quan đến việc tiếp cận nguồn vốn vay từ Nghị quyết 08 ngày 10/12/2019 của HĐND tỉnh về chính sách đặc thù khuyến khích đầu tư, phát triển hợp tác, liên kết sản xuất và tiêu thụ sản phẩm nông nghiệp, nông thôn trên địa bàn tỉnh giai đoạn 2020 – 2025 và Nghị quyết số 15 ngày 17/7/2021 của HĐND tỉnh (sửa đổi, bổ sung một số điều của Nghị quyết 08); duy trì và nâng cấp sao đối với sản phẩm OCOP (chương trình mỗi xã một sản phẩm); điều chỉnh thời gian nộp tiền thuê mặt nước để nuôi trồng thủy sản; việc quảng bá, liên kết, tiêu thụ sản phẩm….

 Lãnh đạo Chi cục kiểm lâm tỉnh giải đáp khó khăn, vướng mắc của doanh nghiệp, hợp tác xã

Trong chương trình, lãnh đạo Sở NN&PTNT cùng đại diện các sở, ngành liên quan đã giải đáp, làm rõ những kiến nghị, vướng mắc của các doanh nghiệp, HTX. Đồng thời đưa ra các giải pháp để hỗ trợ các doanh nghiệp, HTX từng bước khắc phục khó khăn, vươn lên phát triển trong thời gian tới.

Báo Lạng Sơn

Vai trò của đoàn viên, thanh niên trong phát triển nông nghiệp bền vững

Ngày 20.3 tại Hà Nội, Đoàn khối các cơ quan Trung ương tổ chức hội thảo “Nông nghiệp sinh thái, nông dân chuyên nghiệp – Khát vọng vươn tầm” nhằm hướng tới sự đổi mới sáng tạo trong sản xuất nông nghiệp đặc biệt trong lực lượng đoàn viên, thanh niên.

Tăng cường nhận thức về thị trường các-bon

Từ ngày 26/2 đến ngày 1/3, Chương trình Đối tác chuyển dịch năng lượng Đông Nam Á (ETP), với sự hợp tác của Cục Biến đổi khí hậu, Bộ Tài nguyên và Môi trường tổ chức hai khóa đào tạo về Hệ thống trao đổi hạn ngạch phát thải (ETS) và thị trường các-bon cho các cơ quan nhà nước liên quan, các tổ chức và các doanh nghiệp tại Hà Nội. Các khóa đào tạo này là một phần trong hoạt động hỗ trợ của ETP nhằm thúc đẩy triển khai thị trường các-bon tại Việt Nam.

Nhu cầu thực từ địa phương, doanh nghiệp

Hiện nay, Chính phủ đã có quy định thành lập thị trường các-bon tại Việt Nam và giai đoạn thí điểm sẽ bắt đầu từ năm 2025. Thời gian qua, nhiều hoạt động tuyên truyền, phổ biến kiến thức về các quy định pháp luật liên quan đã được triển khai, tuy nhiên, hiểu biết về thị trường các-bon, đặc biệt là hệ thống giao dịch hạn ngạch còn khá hạn chế.

tang-cuong-nhan-thuc-ve-thi-truong-cac-bon.png
Phân biệt loại hàng hóa trong thị trường các-bon. Nguồn: Roxanne Tan – Quản lý cấp cao về Chính sách khí hậu, tài chính và thị trường các-bon, Tập đoàn South Pole

Đơn cử tại tỉnh Tuyên Quang, địa phương có diện tích rừng lên tới hơn 400 nghìn ha, bao gồm 230 nghìn ha rừng tự nhiên và 200 nghìn ha rừng trồng nên có tiềm năng lớn về tín chỉ các-bon rừng. Theo ông Triệu Đăng Khoa – Phó Chi Cục trưởng Chi cục Kiểm lâm tỉnh Tuyên Quang, thời gian qua, tỉnh đã xây dựng thí điểm dự án tạo tín chỉ các-bon đối với rừng trồng và hiện đang chờ các cấp có thẩm quyền xem xét, triển khai thực hiện. Đối với rừng tự nhiên, tỉnh đã phối hợp với Cục Lâm nghiệp (Bộ NN&PTNT) để đánh giá trữ lượng tín chỉ các-bon.

Các cán bộ lâm nghiệp cùng với cơ quan tư vấn cũng tiến hành đánh giá sơ bộ khả năng cung cấp tín chỉ các-bon ra thị trường và sắp tới sẽ tham vấn các cơ quan liên quan về các hành động chuẩn bị cụ thể cho việc tham gia thị trường, ngay khi các quy định liên quan có hiệu lực. Tuy nhiên, thách thức hiện nay là thể chế, chính sách liên quan đến thị trường các-bon còn đang thiếu. Nghị định số 156/2018/NĐ-CP đã có dịch vụ môi trường rừng về hấp thụ và lưu giữ các-bon của rừng. Tuy nhiên, Nghị định lại chưa có hướng dẫn cách tính cũng như thu hoạch tín chỉ các-bon như thế nào. Mặt khác, thị trường các-bon là vấn đề hoàn toàn mới đối với địa phương, bởi vậy, rất cần có các hoạt động đào tạo tăng cường năng lực để các cán bộ quản lý có thể triển khai thực hiện một cách hiệu quả các quy định liên quan trong thời gian tới.

Theo một khảo sát mới đây, có tới hơn 60% doanh nghiệp không hiểu về cách hệ thống giao dịch hạn ngạch phát thải khí nhà kính (ETS) và thị trường các-bon hoạt động, hoặc có hiểu nhưng không biết về nguyên tắc hoạt động cơ bản. Chỉ có khoảng 5% doanh nghiệp nắm được sự khác nhau giữa hai hệ thống này và sự tương tác trên sàn giao dịch các-bon.

Công ty Cổ phần Tư vấn Năng lượng và Môi trường (VNEEC) cũng đã thực hiện khảo sát vào cuối tháng 12/2023 trên 237 doanh nghiệp phát thải lớn, có tên trong danh mục cơ sở phải thực hiện kiểm kê khí nhà kính theo Quyết định 01/2022/QĐ-TTg của Thủ tướng Chính phủ. Kết quả cho thấy phần nào nhu cầu tăng cường nhận thức trong vấn đề này trong doanh nghiệp, và ngay cả đối với các cơ quan quản lý liên quan.

Thúc đẩy triển khai thị trường các-bon

Bà Mai Kim Liên – Phó Cục trưởng Cục Biến đổi khí hậu cho biết: Trong khi thị trường các-bon mới trong giai đoạn xây dựng, trên thực tế, doanh nghiệp Việt Nam đã trao đổi tín chỉ các-bon từ Việt Nam trên thị trường các-bon tự nguyện thế giới từ giữa những năm 2000. Việt Nam hiện đã có 150 dự án được cấp 40,2 triệu tín chỉ các-bon và đã có trao đổi trên thị trường thế giới; là 1 trong 4 nước có nhiều dự án tín chỉ theo Cơ chế phát triển sạch đăng ký nhất.

Để thiết lập và vận hành thị trường các-bon trong nước, Luật Bảo vệ môi trường năm 2020 đã quy định về tổ chức và phát triển thị trường các-bon tại Điều 139 và quy định các cơ sở phát thải khí nhà kính phải thực hiện kiểm kê khí nhà kính, có quyền trao đổi, mua bán trên thị trường các-bon trong nước. Do vậy, việc hướng dẫn thực hiện cơ chế trao đổi, bù trừ tín chỉ các-bon trong nước và quốc tế phù hợp với quy định của pháp luật và điều ước quốc tế rất quan trọng và cần thiết.

Đại diện Chương trình Đối tác Chuyển đổi Năng lượng Châu Á (ETP), bà Fritzie Vergel bày tỏ, khóa đào tạo về Hệ thống trao đổi hạn ngạch phát thải (ETS) và thị trường các-bon là hoạt động đào tạo năng lực đầu tiên ở Việt Nam với sự tham gia của các bên liên quan thuộc cả khu vực công và tư. Đây là một chương trình toàn diện có hệ thống về ETS và thị trường các-bon kết hợp sử dụng công cụ mô phỏng thị trường.

Đối với Việt Nam, việc xây dựng một hệ thống giao dịch hạn ngạch phát thải hiệu quả đóng một vai trò then chốt trong việc đạt được mục tiêu giảm phát thải quốc gia. Bằng cách đặt một hạn mức về tổng lượng phát thải và cho phép các doanh nghiệp mua bán hạn ngạch phát thải, hệ thống giao dịch hạn ngạch tạo ra các động lực kinh tế giúp các doanh nghiệp tìm giải pháp giảm lượng phát thải KNK phù hợp với điều kiện của mình. Ngoài ra, doanh thu từ việc đấu giá hạn ngạch có thể được tái đầu tư vào các dự án liên quan đến khí hậu, hỗ trợ thêm cho các nỗ lực của quốc gia trong thực hiện mục tiêu giảm phát thải khí nhà kính, đóng góp vào nỗ lực chung toàn cầu.

Theo bà Đặng Thị Hồng Hạnh – Giám đốc Điều hành Công ty Cổ phần Tư vấn Năng lượng và Môi trường (VNEEC), thông qua khóa đào tạo, các bên liên quan sẽ hiểu biết rõ ràng về hoạt động của Hệ thống trao đổi hạn ngạch phát thải, đặc biệt là hai loại hàng hóa chính trên thị trường là hạn ngạch phát thải khí nhà kính và tín chỉ các-bon. Việc hiểu rõ vị trí, vai trò của mình trong việc phát triển thị trường các-bon ở Việt Nam sẽ giúp các bên chủ động chuẩn bị sẵn sàng tham gia khi thị trường các-bon Việt Nam thực hiện thí điểm năm 2025 và chính thức vận hành vào năm 2028 theo quy định pháp luật; cũng như thúc đẩy mối quan hệ hợp tác chặt chẽ để thiết lập và vận hành thành công thị trường.

Theo baotainguyenmoitruong.vn

Thương mại điện tử là hướng đi mới cho HTX, doanh nghiệp tại địa phương

Trong những năm gần đây, chính sách xây dựng sàn thương mại điện tử (TMĐT) cho từng địa phương đã được quan tâm và triển khai tích cực. Đến nay, hầu hết các tỉnh, thành trên cả nước có sàn thương mại điện tử riêng và thu hút được nhiều doanh nghiệp, người dân, HTX trên địa bàn tham gia đăng ký tài khoản bán các đặc sản địa phương, sản phẩm OCOP.

Cùng với sự hỗ trợ của các ngành chức năng, hoạt động thương mại trên sàn TMĐT của các tỉnh thành diễn ra ngày càng sôi nổi và bắt đầu ghi nhận được những kết quả tích cực.

Những kết quả tích cực

Sở Công Thương tỉnh Đồng Nai vừa đưa thông tin, tính đến cuối năm 2023, Sàn giao dịch thương mại điện tử tỉnh Đồng Nai (ecdn.vn) đã có sự tham gia 40 gian hàng của các doanh nghiệp, HTX, cơ sở sản xuất kinh doanh với 300 sản phẩm, trong đó có 90 sản phẩm OCOP.

Được biết, đây là sàn thương mại điện tử đầu tiên ở các địa phương trên cả nước ứng dụng, tích hợp thanh toán trực tuyến, kết hợp với dịch vụ logistics… Từ khi đi vào hoạt động tháng 12/2021, sàn giao dịch thương mại điện tử tỉnh Đồng Nai đã hoạt động hiệu quả, góp phần nâng cao năng lực cạnh tranh, giúp mở rộng khả năng tiếp cận thị trường của người dân, HTX, doanh nghiệp tại địa phương.

Nhiều đơn vị tại Đồng Nai đã bày tỏ sự hưởng ứng, cũng như chia sẻ về việc bán sản phẩm trên sàn thương mại điện tử của tỉnh đã giúp đem về những tín hiệu tích cực.

thuong-mai-dien-tu-la-huong-di-moi-cho-htx-doanh-nghiep-tai-dia-phuong.jpg

Các trang TMĐT của địa phương đăng bán nhiều loại sản phẩm OCOP.

Giám đốc HTX Dịch vụ nông nghiệp Trường Phát (Nhơn Trạch, Đồng Nai) Nguyễn Thị Bích Lệ cho biết, HTX đã được Sở Công thương hỗ trợ đưa sản phẩm lên sàn ecdn.vn. Sau một quá trình tích cực tham gia, thử nghiệm, hiện HTX đã đưa được khoảng 20 sản phẩm lên sàn này. Sàn đã góp phần kết nối quảng bá, giới thiệu sản phẩm OCOP của HTX.

Từ chỗ kinh doanh chậm, dựa chủ yếu vào bán hàng truyền thống và các đơn vị liên kết. Đến nay, hoạt động bán hàng trực tuyến qua trang TMĐT của tỉnh đã giúp việc bán sản phẩm của HTX phát triển đáng kể. Bà Lệ chia sẻ, doanh thu của HTX từ các giao dịch mua bán trên sàn này trung bình đạt khoảng 100 triệu đồng/tháng.

Tương tự tại tỉnh Gia Lai, đến cuối năm 2023, Sở Công Thương ghi nhận toàn tỉnh có 206 đơn vị sản xuất nông nghiệp tham gia sàn TMĐT tại địa chỉ http://thuongmaigialai.vn với 375 loại sản phẩm. Trong quá trình hoạt động sàn đã giúp nhiều đơn vị, đặc biệt là HTX có sự phát triển vượt trội về doanh thu và khả năng tiếp cận với người tiêu dùng.

Bà Trần Thị Hoàng Anh,Chủ tịch Hội đồng Quản trị kiêm Giám đốc HTX Mật ong Phương Di Ia Grai ( Ia Grai, Gia Lai) chia sẻ: Thông qua các sàn TMĐT, HTX tiếp cận nhiều khách hàng và ký kết được nhiều hợp đồng tiêu thụ sản phẩm.

“Kênh bán hàng online giúp HTX nâng cao hiệu quả hoạt động, thúc đẩy phát triển sản xuất. Thời điểm hiện tại, kênh bán hàng truyền thống gặp khó khăn nhưng nhờ bán qua sàn TMĐT nên doanh thu của HTX vẫn tăng khoảng 20% so với trước”, bà Hoàng Anh bày tỏ.

Với nhiều lợi thế là không tốn chi phí cho khâu trung gian, có sức lan tỏa rộng đến nhiều đối tượng khách hàng ở khắp mọi nơi, các sàn TMĐT địa phương đang thể hiện được sự hữu dụng của mình trong việc giúp người dân, HTX, doanh nghiệp tại địa phương tăng cường khả năng tiêu thụ sản phẩm, mở rộng đầu ra.

Nhận thức được tiềm năng và tầm quan trọng của việc bán hàng qua TMĐT, khi được Sở Công thương hỗ trợ kiến thức liên quan đến việc mở gian hàng trên các sàn giao dịch TMĐT, người dân, doanh nghiệp HTX cũng đã nhiệt tình hưởng ứng.

Vẫn còn nhiều hạn chế

Dù đem lại những kết quả tích cực như trên, nhưng xét về thực tế cho thấy hoạt động của các sàn TMĐT của các tỉnh vẫn còn bộc lộ không ít yếu điểm, hạn chế.

Theo Sở Công Thương các địa phương, các nhóm sản phẩm được giới thiệu trên sàn gồm: nông sản, đặc sản địa phương, sản phẩm OCOP, sản phẩm công nghiệp nông thôn… đều có chất lượng rất tốt. Tuy nhiên, sức mua của các sàn vẫn chưa được như kỳ vọng.

Trang TMĐT của tỉnh đã góp phần quảng bá, giới thiệu được sản phẩm tới người tiêu dùng nhưng nhìn chung hoạt động vẫn còn nhỏ lẻ, chưa có phương án phát triển lâu dài, chưa theo kịp thị trường… Do đó, số lượt bán nhìn chung vẫn thấp, lượng giao dịch, tương tác, doanh thu nhìn chung vẫn còn khá khiêm tốn…

Bên cạnh đó, nhiều người tiêu dùng cũng phản ánh các sàn TMĐT của một số tỉnh, địa phương vẫn cần cải thiện nhiều yếu tố về mặt giao diện, tính năng, nâng cao tính nhận diện, hình ảnh thương hiệu hoạt động tuyên truyền để làm tăng sức mua, thu hút người tiêu dùng.

Chị Mỹ Thơm (Mang Yang, Gia Lai), một khách hàng của sàn TMĐT tỉnh nhận xét: “Dù đã có được những tính năng cơ bản của một sàn TMĐT nhưng thiết kế, giao diện của website vẫn khá đơn giản, chưa tối ưu và kém thu hút. Bên cạnh đó, các sản phẩm đăng lên cũng chưa đẹp, nhiều hình ảnh do người bán tự chụp chưa đầu tư vào hình thức, khó tạo được hứng thú cho người mua”.

Qua đó, các chuyên gia về truyền thông, thương mại nhận định, các địa phương cần cải tiến giao diện, nội dung và có kế hoạch lâu dài để hỗ trợ, thúc đẩy ứng dụng rộng rãi TMĐT trong cộng đồng để ngày càng tiệm cận với thị hiếu thị trường. Để người tiêu dùng biết đến nhiều hơn, địa phương cũng cần tăng cường công tác truyền thông, thông tin về sàn TMĐT, nhất là gắn với hoạt động tuyên truyền vận động Người Việt Nam ưu tiên dùng hàng Việt Nam và đẩy mạnh tiêu thụ sản phẩm OCOP.

Đối với các doanh nghiệp, HTX đã đưa sản phẩm lên sàn cần chú trọng tạo bộ nhận diện thương hiệu, hình ảnh sản phẩm đồng thời tạo nên một môi trường kết nối giao thương đa chiều, hiệu quả hơn. Ngoài ra, khi đã tham gia sàn cần tích cực tương tác, hỗ trợ và tiếp nhận thông tin phản hồi từ khách hàng.

Dù còn nhiều hạn chế nhưng nhìn chung các sàn TMĐT địa phương đã góp một bước phát triển tích cực, tạo “bệ phóng” cho sự mở rộng về kết nối giao thương cho người dân, doanh nghiệp, HTX địa phương kinh doanh các sản phẩm, nông đặc sản vốn còn thiếu, yếu về mặt đầu ra.

Ngoài trang TMĐT, hiện nhiều đơn vị doanh nghiệp, HTX cũng bày tỏ mong muốn các cơ quan chức năng, chính quyền tỉnh có thể mở thêm những kênh truyền thông trực tuyến khác, nhằm tăng cường sự liên kết, đẩy mạnh giới thiệu, quảng bá rộng rãi hơn nữa những sản phẩm của địa phương sản xuất tới thị trường cả nước.

Theo Bích Tâm – Vnbusiness.vn

Sức mạnh của việc lập kế hoạch sản xuất đối với HTX

Để HTX tồn tại và phát triển, mỗi HTX phải có kế hoạch, phương án sản xuất kinh doanh phù hợp. Vậy nhưng do cả lý do khách quan và chủ quan, nhiều HTX vẫn sản xuất nhưng chưa biết kết quả ra sao. Điều này khiến sản phẩm hàng hóa của HTX khó đứng vững trên thương trường, HTX cũng rơi vào tình trạng bị động, chịu nhiều rủi ro.

Là một trong những HTX sản xuất lúa và nuôi tôm quy mô lớn ở Bạc Liêu với 383ha, thu hút gần 170 thành viên nhưng HTX nông nghiệp tổng hợp Ba Đình cho biết vẫn gặp những khó khăn trong sản xuất kinh doanh. Ông Nông Văn Thạch, Chủ tịch HĐQT kiêm Giám đốc HTX, cho biết thiếu vốn sản xuất, đầu tư máy móc sơ chế, đóng gói gạo là một trong những trở ngại của HTX. Điều này một phần là do HTX còn gặp khó khăn trong xây dựng phương án sản xuất kinh doanh nên dẫn tới chưa tiếp cận được với những đơn vị cho vay vốn.

Nhiều HTX chưa có phương án hiệu quả

Thống kê cho thấy đến 2023, cả nước có hơn 31.700 HTX, 158 liên hiệp HTX và 73.000 tổ hợp tác. Từ những con số này Ts Nguyễn Bích Thủy (Trường Đại học Thương Mại) cho biết, khoảng 60-70% HTX hoạt động hiệu quả, không thể không nhắc đến vai trò của việc xây dựng kế hoạch, phương án sản xuất kinh doanh. Ngược lại, có những HTX hoạt động khó khăn, hòa vốn hoặc lỗ một phần cũng vì chưa có phương án sản xuất kinh doanh rõ ràng, dài hơi. Hoặc có những HTX có phương án sản xuất kinh doanh nhưng chưa hiệu quả, không đủ sức thuyết phục nên không hấp dẫn được nông dân, thành viên và cũng khó thuyết phục đơn vị vay vốn, các dự án, doanh nghiệp đầu tư, hỗ trợ vay vốn.

Ông Ma Ngọc Thành, Giám đốc HTX nông lâm nghiệp Thổ Bình (Tuyên Quang) cho biết, phương án sản xuất kinh doanh tưởng là không quan trọng nhưng thực chất lại rất quan trọng với HTX.

Ngay tại Thổ Bình, dù phát triển nhiều dịch vụ, trải qua dịch bệnh và gặp không ít khó khăn trong sản xuất nông nghiệp nhưng nhờ lên phương án sản xuất kinh doanh cụ thể, HTX đã củng cố được hoạt động, thực hiện vừa tái sản xuất nông nghiệp, vừa phát triển được chuỗi giá trị sản phẩm hàng hóa, hỗ trợ đắc lực cho người dân làm nông nghiệp thông qua bảo đảm đầu vào và đầu ra, kết hợp với đầu tư chế biến nông sản. Từ đó, doanh thu và lợi nhuận được bảo đảm theo đúng kế hoạch. Việc tiếp cận các nguồn vốn hỗ trợ cũng thuận lợi hơn.

suc-manh-cua-viec-lap-ke-hoach-san-xuat-doi-voi-htx.jpg

Lập kế hoạch sản xuất như một công cụ nâng cao hiệu quả sản xuất cho HTX.

“Phương án sản xuất kinh doanh giúp lãnh đạo HTX tổ chức, điều hành và cân đối sản xuất kinh doanh. Phương án, kế hoạch sản xuất kinh doanh còn giúp HTX kiểm soát vấn đề tài chính, tránh tình trạng doanh thu thì lớn nhưng lợi nhuận thì chẳng là bao”, ông Ma Ngọc Thành cho biết.

Khẳng định phương án sản xuất kinh doanh là cần thiết đối với một HTX nếu muốn hoạt động hiệu quả những ông Nguyễn Khải, Chủ tịch Liên minh HTX Đăk Nông, cho rằng việc này hiện đang được các HTX có nguồn nhân lực trẻ làm khá tốt. Còn những HTX có nhân lực lớn tuổi lại gặp nhiều khó khăn vì chưa biết lập kế hoạch sản xuất kinh doanh sao cho hiệu quả, phù hợp.

Do chưa có phương án sản xuất kinh doanh khả thi mà nhiều khi, HTX tham gia quá nhiều vào việc thực hiện sản xuất, kinh doanh. Cũng có khi HTX chỉ tập trung vào xử lý các vấn đề về tài chính trong ngắn hạn mà không có nhiều quỹ thời gian hoặc không phân bổ tài chính hợp lý để giúp các thành viên định hướng cho tương lai hoặc ngược lại.

Cần con số cụ thể cho từng giai đoạn

Tuy nhiên, nhiều HTX không lập được phương án sản xuất, kinh doanh có đủ sức thuyết phục cũng có lý do. Bởi hiểu một cách đơn giản, lập kế hoạch sản xuất kinh doanh chính là việc đánh giá nhu cầu và tiềm năng của thành viên, nông dân để họ có những kỳ vọng thực tế về những gì họ có thể cung cấp và những gì họ có thể có nhận lại.

Nhưng đối với các HTX, thành viên và ban giám đốc HTX điều này không dễ dàng vì họ rất khó lên kế hoạch sản xuất lúa hay rau màu trong một đợt hạn hán hoặc một đợt dịch hại sẽ xảy ra. Ngay như đợt dịch Covid-19 đã diễn ra, nhiều HTX cũng “trở tay không kịp” vì nhiều vấn đề xảy ra khá bất ngờ.

Dưới góc độ một doanh nghiệp đang liên kết với HTX và hỗ trợ HTX xây dựng phương án sản xuất kinh doanh, bà Trung Thị Sơn, Giám đốc công ty cổ phần Đông Nam dược miền Trung, cho rằng thực tế nhiều điều khó có thể dự báo trước khiến HTX rơi vào tình trạng bị động. Nhưng xét về khía cạnh sản xuất kinh doanh thông thường, dường như ngành nông nghiệp không thay đổi nhiều về diện tích đất có sẵn, số lượng cây-con, hoặc vấn đề trả lãi suất cho một khoản vay là những con số HTX có thể dự kiến được một cách phù hợp. Việc tìm kiếm đầu ra, quảng bá nông sản cũng có thể dự trù hoặc có kế hoạch cụ thể nhờ chủ động hoặc tham khảo các dự báo về thị trường.

Một điều quan trọng hiện nay là với nhiều HTX có ban lãnh đạo lớn tuổi, việc làm một kế hoạch sản xuất hiệu qủa không hề dễ nên cần cung cấp, hỗ trợ cho nông dân, giám đốc HTX trong vấn đề này. Cụ thể là có thể tạo điều kiện cho HTX tham gia các khóa đào tạo về lập kế hoạch, phương án sản xuất kinh doanh.

Nhưng dù thể nào HTX cũng cần có mục tiêu sản xuất kinh doanh với những con số về chi phí, doanh thu, lợi nhuận, dự phòng, phát sinh cụ thể cho từng giai đoạn, từ đó làm nền tảng có những kế hoạch, mục tiêu về sau.

Ông Ưng Thế Lãm, chuyên gia tư vấn, giám đốc Công ty TNHH Tư vấn xuất nhập khẩu và xúc tiến thương mại Toàn Cầu, cho rằng có lập phương án sản xuất kinh doanh chi tiết, HTX mới biết mình thu lợi khoảng bao nhiêu sau quá trình đầu tư, tránh tình trạng mất tiền bạc, công sức sản xuất kinh doanh nhưng không biết mình có thu được lợi nhuận hay không hoặc không biết đầu ra tiêu thụ ở đâu.

Để giải quyết được điều này, một trong những việc HTX cần làm trong quá trình lập kế hoạch đó là lập bản đồ, bảng biểu chính xác của từng tài sản, kết hợp phân tích chi tiết nguồn nước và đất, hỗ trợ thành viên quyết định những loại cây-con thích hợp.

Chẳng hạn như một HTX chăn nuôi cần có kế hoạch cụ thể, một bảng ghi lại thời gian sinh và thời gian giao phối, theo dõi tốc độ tăng trưởng và lập kế hoạch thời gian tối ưu để bán vật nuôi ra thị trường. Việc thống kê, lưu dữ những thông tin trong sản xuất kinh doanh một cách đầy đủ có thể giúp HTX có những quyết định tốt hơn, từ đó có thể dẫn tới cải thiện đời sống cho nông dân. Chính vì vậy, cần ứng dụng công nghệ vào lưu trữ thông tin từ đó tạo thuận lợi cho lập kế hoạch cụ thể.

Theo Huyền Trang – Vnbusiness.vn

Phát huy bản chất mô hình HTX để mở rộng đa dạng dịch vụ

Nhu cầu của thành viên HTX rất đa dạng, trong khi thị trường lại phát triển liên tục. Việc mở rộng dịch vụ để vừa đáp ứng nhu cầu của các thành viên, đồng thời thích ứng với định hướng thị trường sẽ giúp HTX phát triển bền vững hơn.

Nhận thấy nhu cầu thị trường về các sản phẩm ăn chay, HTX Thương mại và Dịch vụ Phước Thiện (Bình Phước) đã liên kết với doanh nghiệp phát triển hệ sinh thái thịt thực vật, thịt làm từ mít. Với thế mạnh của HTX là sản xuất mít bảo đảm an toàn vệ sinh thực phẩm trên quy mô lớn, sản phẩm pate mít, thịt thực vật từ mít, nước sốt thực vật… đã được khách hàng trong nước đón nhận.

Việc mở rộng sang chế biến thực phẩm ăn chay không chỉ giúp HTX giải quyết bài toán tiêu thụ mít mà còn đáp ứng nhu cầu thị trường, nâng cao thu nhập cho thành viên. Đặc thiệt, cơ hội còn rộng mở hơn vì thời gian tới, HTX sẽ đẩy mạnh xuất khẩu.

Tận dụng “mua chung, bán chung”

Một trong những HTX hàng đầu ở Đức là Landwege cũng đã hoạt động hiệu quả nhờ mô hình không chú trọng vào việc mở rộng về mặt địa lý mà thay vào đó là phát triển sâu chuỗi giá trị, mở rộng dịch vụ phục vụ thành viên. HTX cung cấp các dịch vụ từ đầu vào như hướng dẫn sử dụng phân thuốc, đào tạo, dự báo thời tiết, quản lý nước, kiểm tra phân tích đất-nước, cơ giới, thông tin thị trường, xây dựng thị trường, vận tải, ghi nhãn… đến các dịch vụ tài chính như tín dụng, bảo hiểm, cho thuê… Ngoài ra, HTX Landwege còn phát triển dịch vụ quản lý kinh doanh như lập kế hoạch sản xuất, kiểm toán, tín dụng, pháp lý,… Nhờ vậy mà HTX này là mô hình phát triển mạnh ở Đức về chuỗi nông nghiệp hữu cơ.

Những ví dụ của HTX Phước Thiện và Landwege cho thấy, mở rộng và đa dạng các dịch vụ sẽ giúp HTX thích ứng tốt hơn với thị trường và mang lại nhiều lợi ích cho thành viên.

Tại một số địa phương hiện nay, có những HTX hoạt động trong lĩnh vực nông nghiệp nhưng đã mở rộng sang dịch vụ thu gom rác thải, tái chế rác. Dịch vụ này đã phát huy tác dụng trong bối cảnh ô nhiễm môi trường ở nhiều địa phương đang diễn ra.

phat-huy-ban-chat-mo-hinh-htx-de-mo-rong-da-dang-dich-vu.jpg

Nông nghiệp công nghệ cao rất thích hợp để mở rộng dịch vụ trải nghiệm du lịch.

Cụ thể là HTX mở rộng sang hoạt động thu gom, tái chế rác thải đã đóng góp trực tiếp vào lợi ích cộng đồng, góp phần trực tiếp bảo vệ môi trường và sau cùng hoạt động này lại sinh lợi khi tạo việc làm và thêm nguồn thu cho chính các thành viên HTX.

Theo các chuyên gia, hiện nay, khoa học kỹ thuật và thị trường ngày càng phát triển thì đi đôi với đó là nhu cầu phát triển sản xuất kinh doanh của nông dân ngày càng lớn. Việc HTX phát triển được đa dạng các dịch vụ sẽ phát huy được chức năng mua chung, bán chung của mô hình HTX.

TS Ninh Đức Hùng, chuyên gia phát triển HTX cho biết, nếu một HTX nông nghiệp chỉ cung cấp những dịch vụ đơn thuần nhưng sau khi nắm bắt được nhu cầu thị trường về máy bay không người lái phục vụ trong nông nghiệp (drone) đang phát triển cao, HTX đầu tư, mở rộng sang dịch vụ này cũng sẽ phát huy nhiều lợi ích.

Đó là thành viên, người dân được phun thuốc không tiếp xúc, năng suất cao, tiến độ phun nhanh, giá thành hạ… Đặc biệt, trong lúc kinh phí của nhiều HTX còn nhiều khó khăn, để giải quyết được vấn đề về vốn mua máy bay không người lái, các HTX cũng có thể áp dụng nguyên tắc “mua chung, bán chung” của mô hình kinh tế tập thể. Tức là nhiều HTX cùng góp vốn để đầu tư một máy, cùng thực hiện dịch vụ cho thành viên nông dân, từ đó vừa nâng cao hiệu quả về kinh tế vừa tiết kiệm chi phí đầu tư.

Điều này còn đúng với bản chất của mô hình HTX. Nghĩa là HTX đầu tư drone phun thuốc với giá trung bình là 15 nghìn đồng/sào, nếu vì lợi nhuận, HTX phải thu của những người ngoài thành viên là 16-17 nghìn đồng/sào. Nhưng khi nông dân là thành viên, HTX chỉ thu phí dịch vụ là 15 nghìn đồng/sào. Mức giá này đang hỗ trợ trực tiếp cho thành viên, đề cao lợi ích của thành viên một cách tối đa.

Như vậy, thành viên chính là người hưởng lợi ích vì giá rẻ, đây cũng chính là bản chất của HTX. Vì nếu HTX làm dịch vụ đắt hơn thị trường thì không thể thu hút thành viên. Còn nếu HTX thu hút được nhiều thành viên cùng sử dụng dịch vụ này thì mức chiết khấu sẽ càng tăng.

Mở rộng dịch vụ cần tối đa lợi ích thành viên

Tuy nhiên, việc mở rộng dịch vụ với mỗi HTX không thể mang lại hiệu quả nếu không có những phân tích, tính toán lỹ lưỡng. Với một số HTX, việc mở rộng dịch vụ có thể để thích ứng với những cơ hội mới từ thị trường có thể chớp thời cơ nhanh chóng. Chẳng hạn như một số HTX đang mở rộng sang dịch vụ dưỡng sinh, du lịch trải nghiệm kết hợp nông nghiệp… là do nhu cầu thị trường về những dịch vụ này đang cao.

Trong khi đó, phần lớn HTX hiện nay gặp khó khăn về nguồn vốn, nên việc tính toán kỹ về chi phí, lợi nhuận cũng cần được quan tâm. Bởi, theo PGS.TS Mai Quang Vinh, Tổng Giám đốc Liên hiệp HTX Kinh tế số Việt Nam (VDECA), có thể một dịch vụ đáp ứng được phần đông nhu cầu của thành viên nhưng chưa chắc đã mang lại hiệu quả bền vững. Nhưng có khi có những dịch vụ mà nhiều HTX mong muốn nhưng chưa chắc nhiều HTX ở Việt Nam có thể làm được, đó là dịch vụ tín dụng.

Chính vì vậy cần sự tính toán cụ thể trước khi đầu tư một dịch vụ mới. Chẳng hạn như HTX vốn là mô hình phát triển vì lợi ích của thành viên nên luôn luôn có mức chiết khấu thấp hơn, không giống như mô hình cung cấp dịch vụ của doanh nghiệp. Đi liền với đó, sau khi trừ thuế, trừ chi phí, nguồn thu của HTX có đảm bảo được hoạt động không? Các lợi ích mang lại có nhiều không? Nếu lợi nhuận, lợi ích luôn nhỏ hơn chi phí đầu tư thì chắc chắn việc mở rộng dịch vụ là không hiệu quả.

Hơn nữa, sự lựa chọn dịch vụ cũng cần phải phù hợp với mục đích phát triển của HTX, phải hỗ trợ chiến lược của HTX. Chẳng hạn nếu HTX đang chuyên trong mảng cung cấp các dịch vụ số hóa trong nông nghiệp thì không nên mở rộng dịch vụ về nghiên cứu đất đai (hoặc chỉ khi dịch vụ này rất quan trọng để cải thiện dịch vụ số hóa nông nghiệp).

Hay như, nếu HTX đang phục vụ nông dân trồng mít thì không nên cung cấp các dịch vụ thú y vì không ăn khớp và không phục vụ được tối đa lợi ích của thành viên. Ngược lại, nếu HTX làm nông nghiệp bền vững, nông nghiệp công nghệ cao thì lại rất thích hợp để phát triển thêm dịch vụ về trải nghiệm, du lịch kết hợp nông nghiệp…

Theo Huyền Trang – Vnbusiness.vn

HTX lấy cảm hứng từ những livestream đạt doanh thu hàng chục tỷ đồng

Nhiều phiên livestream của những người có sức ảnh hưởng với doanh thu hàng chục tỷ đồng đang khiến nhiều HTX đứng ngồi không yên. Tuy nhiên, dù là bán hàng online hay offline thì mỗi HTX cũng sẽ có những tệp khách hàng cho riêng mình.

Phiên livestream của chủ tài khoản “Quyền Leo Daily” kéo dài hơn 12 tiếng trên nền tảng TikTok đạt doanh thu lên đến 75 tỷ đồng vẫn đang được nhiều HTX bàn tán. Một con số có sức nặng chắc chắn khiến nhiều HTX phải vắt tay lên trán suy nghĩ về thời thế. HTX thay đổi để thích nghi hay tụt hậu hoặc phải tìm ra con đường mới để tồn tại.

Doanh thu bán online chỉ chiếm khoảng 30%

Thực chất, thay đổi là đúng. Bởi theo ông Trịnh Văn Hoàn, Giám đốc HTX Bảo An (Bắc Giang) đã có rất nhiều loại nông sản được tiêu thụ thuận lợi nhờ những phiên livestream, qua kênh bán hàng hiện đại. Và đặc biệt từ khi dịch Covid-19 xảy ra đến nay, thói quen mua hàng online của người dân đã phát triển.

Tuy nhiên, theo ông Hoàn ngay như việc HTX bán hàng ở các kênh hiện đại thì có một điều là khách hàng của HTX sẽ được mở rộng nhưng điều đó không đồng nghĩa với việc những khách hàng mua hàng theo cách truyền thống giảm đi. Mà thậm chí thông qua các video giới thiệu, các bài đăng giới thiệu hàng hóa, nhiều đơn vị như cửa hàng nông sản sạch, siêu thị lại đến tận nơi làm việc và đặt hàng của HTX.

Có thể thấy, tình trạng mà HTX Bảo An đang gặp phải thực chất không hiếm gặp. Bởi bên cạnh những người mua hàng hiện đại thì vẫn còn những người vẫn giữ thói quen mua hàng trực tiếp. Họ vẫn muốn “sờ tận tay, day tận mắt” xem sản phẩm như thế nào mới đưa ra quyết định mua hàng.

htx-lay-cam-hung-tu-nhung-livestream-dat-doanh-thu-hang-chuc-ty-dong.jpg

Bán hàng online không đồng nghĩa với việc khách hàng truyền thống hoàn toàn giảm đi.

Theo đánh giá của Savills Việt Nam, dù bán hàng trực tuyến đã sôi động nhưng đối với các nhà bán lẻ, thực tế nguồn thu từ bán hàng trực tuyến chưa chiếm phần lớn trong kết quả phân phối sản phẩm của họ.

Và điều này cũng đúng với thực tế của các HTX hiện nay. Dù nhiều HTX đã thực hiện bán online, thực hiện livestream nhưng lượng hàng bán ra từ kênh này chưa nhiều. Có HTX bán được nhiều hàng qua hình thức này chỉ tập trung ở những HTX đã đầu tư bài bản cho thương mại điện tử, liên kết chặt chẽ với Tik Tok hoặc đó là những phiên livestream có sự hỗ trợ của những người có sức ảnh hưởng trên mạng xã hội.

Thay vào đó, đến thời điểm này, thương mại điện tử thực chất đang là kênh giới thiệu, quảng bá của các HTX hoặc thông qua đó sẽ kích cầu mua sắm với những khách hàng nhạy cảm về giá thành, sự đặc sắc của sản phẩm và sau đó họ vẫn đến cửa hàng trực tiếp để trải nghiệm sản phẩm.

Nhìn vào thực tế này, bà Trần Phạm Phương Quyên, Quản lý Bộ phận Cho thuê Bán lẻ Savills Việt Nam, cho biết thực chất mỗi kênh bán hàng dù là online hay trực tuyến cũng sẽ có những tệp khách hàng riêng. Và không phải khi các nhà bán lẻ mở rộng kênh bán hàng online thì sẽ khiến kênh bán hàng truyền thống hoàn toàn bị cản trở.

Ông Trần Văn Kiểm, Giám đốc HTX dịch vụ thủy sản Hồng Tiến (Thái Bình) cho biết, HTX chủ yếu kinh doanh các sản phẩm mắm cáy. Khi thấy bán hàng online phát triển, HTX cũng đầu tư vào hình thức này. Tuy nhiên, bán hàng online chỉ chiếm khoảng 30% trong tổng doanh thu bán hàng của HTX. Khi đó, HTX nhận thấy giá trị của kênh bán hàng truyền thống vẫn rộng mở nên tích cực đưa sản phẩm vào các cửa hàng tạp hóa, siêu thị và tham gia các hội chợ…

Lựa chọn phù hợp

Theo các chuyên gia, bán hàng online là điều không thể thiếu trong thời đại hiện nay. Tuy nhiên, xét về một khía cạnh bền vững, lâu dài thì bán hàng trực tiếp vẫn giữ được những thế mạnh nhất định.

Bởi sau những lần mua hàng online không giống với như những gì khách mong đợi khiến không ít người tiêu dùng thất vọng. Đi liền với đó, dịch Covid-19 dường như đã lùi vào quá khứ nên việc quay lại mua sắm bằng hình thức truyền thống vẫn sẽ thu hút nhiều người.

Đặc biệt, người tiêu dùng thông thái đều muốn tiếp xúc trực tiếp với sản phẩm. Trong khi, mặt hàng của các HTX bán ra phần lớn là nông sản, thực phẩm, dược liệu, tinh dầu… nên việc bán hàng trực tiếp vẫn có những lợi thế riêng nhằm tăng trải nghiệm khách hàng, giúp HTX nhanh chóng nhận được những phản hồi để có những thay đổi phù hợp.

htx-lay-cam-hung-tu-nhung-livestream-dat-doanh-thu-hang-chuc-ty-dong.jpg

Bán hàng trực tiếp giúp HTX nắm được nhu cầu, thị hiếu của khách hàng một cách thuận lợi hơn.

Bà Đỗ Thu Ngân (chuyên gia tài chính đầu tư ở Canada) cho biết không chỉ khách hàng trong nước mà đối với khách hàng nước ngoài, kênh bán hàng trực tiếp vẫn giữ vị trí quan trọng. Ngay như Canada, đến giữa năm 2023, khảo sát cho thấy có đến 56% người dân vẫn giữ thói quen mua hàng online. Tuy nhiên, điều này đang giảm dần vì dịch Covid-19 đã không còn. Thói quen đến tận siêu thị, cửa hàng để đọc từng thông tin trên bao bì, xem thực tế sản phẩm có bảo đảm an toàn, bền vững không rồi mới mua được phần lớn người Canada giữ gìn. Điều này theo bà Ngân không chỉ diễn ra ở Canada mà sẽ đúng với nhiều quốc gia khác, nhất là khi du lịch đang trên đà phục hồi.

Như vậy, có những đầu tư cho từng hình thức bán hàng online hay offline như thế nào là quyết định của từng HTX bởi mỗi hình thức bán hàng sẽ có những lợi thế riêng. Nhưng có một điều chắc chắn đó là các cửa hàng trực tiếp vẫn có những giá trị vô hình như tăng khả năng trải nghiệm, giúp HTX xây dựng và mở rộng những mối quan hệ bền vững. Và ngoài siêu thị, cửa hàng tạp hóa thì ngay cả các chợ truyền thống vẫn đang là một kênh tiêu thụ hàng hóa của phần lớn HTX hiện nay.

Chính vì vậy, việc các nhà quản lý có những giải pháp củng cố và phát triển chợ truyền thống, hỗ trợ HTX đưa hàng vào kênh này cũng vẫn là một hướng đi hiệu quả.

Theo Huyền Trang – Vnbusiness.vn

 

HTX du lịch khai thác lợi thế của quản trị vận hành từ xa

Nhiều HTX đầu tư mô hình du lịch bằng các homestay, farmstay nhưng vì nhiều lý do mà những người lãnh đạo HTX phải quản trị vận hành từ xa. Việc này là hoàn toàn bình thường trong thời đại 4,0. Tuy nhiên, không phải HTX nào cũng quản trị vận hành mô hình của mình một cách hiệu quả vì thiếu phương pháp.

Anh Triệu Mềnh Kinh, Giám đốc HTX du lịch cộng đồng Nậm Hồng (Hà Giang), cho biết, nhiều bạn trẻ hiện nay bỏ phố về vườn đầu tư làm homestay, làm du lịch trải nghiệm nhưng có thể chỉ đầu tư theo sở thích còn vẫn bận những việc khác nên lại lưu trú ở một địa phương khác. Điều này sẽ ảnh hưởng không nhỏ đến quá trình vận hành mô hình du lịch. Trong khi đây là mô hình đầu tư tiền tỷ, lượm tiền xu.

Chỉ quan tâm đến vận hành

Theo anh Kinh, nếu làm việc từ xa mà không quản lý tốt, những người đứng đầu mô hình này rất dễ rơi vào tình trạng buông lỏng quản lý, không nắm được doanh thu, chất lượng dịch vụ, không nắm được những phát sinh, mẫu thuẫn giữa nội bộ nhân viên hoặc giữa nhân viên với khách hàng nên khó có hướng giải quyết phù hợp. Điều này dễ dẫn đến chủ HTX là người đầu tư nhưng lại bị phụ thuộc vào người lao động.

Có thể thấy trong thời đại công nghệ 4.0, làm việc từ xa là điều hoàn toàn phù hợp. Nhưng bên cạnh những thuận lợi, việc quản trị vận hành mô hình du lịch với các HTX cũng đi kèm với không ít thách thức.

Quản trị vận hành từ xa cần phát huy vai trò đa năng của hệ thống nhân sự để thu hiệu quả.

Bà Phương Nhi (chủ chuỗi homestay Bên Hồ), cho rằng những thách thức trong làm việc từ xa đối với các chủ HTX du lịch đến từ việc họ đang chỉ quan tâm đến vấn đề vận hành mà chưa quan tâm nhiều đến việc quản trị vận hành. Chính vì vậy mà khi đầu tư một homestay, một farmstay xong, HTX chỉ nghĩ đơn thuần là khi có khách thì đón và phục vụ. Nhưng thực tế trong quá trình vận hành homestay luôn phát sinh rất nhiều vấn đề ngoài dịch vụ có sẵn mà HTX đã đầu tư (khách đòi thêm khăn, khách hỏi có loa kéo hát karaoke…).

Chính vì vậy, muốn làm việc được từ xa đồng nghĩa với việc người đứng đầu HTX phải quản lý vận hành được mô hình của mình thay vì chỉ nghĩ đơn giản mỗi việc vận hành. Tức là khi đầu tư một homestay, các thành viên HTX phải hiểu được mô hình của mình đi theo hướng nào, phát triển như thế nào, tệp khách ra sao… để có hướng quản trị vận hành phù hợp. Tránh hôm nay HTX quản lý homestay theo mô hình cắm trại, mai quản lý theo mô hình lãng mạn, hay khi ế khách thì quản lý vận hành theo nhu cầu khách hàng, từ đó khiến chính HTX sẽ bị mắc những lỗi, bị rối trong quản lý vận hành từ xa vì không biết khách hàng của mình là ai và phải bắt đầu quản lý từ đâu.

Quản trị con người đa năng

Để tránh tình trạng này, theo các chuyên gia, điều đầu tiên, HTX phải xác định được tệp khách hàng, xác định được nội dung kinh doanh của mô hình du lịch mà HTX đầu tư, từ đó thiết kế được mô hình quản trị vận hành cụ thể thì mới có thể ứng dụng quản trị vận hành từ xa hiệu quả, từ đó giúp HTX tiết kiệm công sức, thời gian, tiền bạc. Trong khi tất cả những điều này, nhất là nguồn vốn là vấn đề còn những hạn chế nhất định đối với các HTX làm du lịch.

Để xác định được đối tượng khách du lịch, HTX phải trả lời được câu hỏi, khách của mình là thuộc cao cấp, trung cấp hay bình dân, khách đi theo đội nhóm hay cá nhân. Việc xác định được điều này giúp HTX có những đầu tư phù hợp về cơ sở vật chất, nội thất, dịch vụ… Sau khi dựa vào tệp khách hàng đã xác định, HTX kiểm tra lại xem mô hình du lịch của mình đã phục phụ được khách từ cơ sở vật chất đến dịch vụ chưa. Việc xác định rõ những điều này giúp HTX tự tin rất nhiều trong quá trình phục vụ khách.

Chẳng hạn như nếu khách hỏi những đồ vật, dịch vụ ngoài nhóm đối tượng, dịch vụ mà HTX đang tập trung đầu tư, HTX có thể dũng cảm tìm cách giải quyết phù hợp. Cụ thể, nhân viên gọi điện báo giám đốc HTX hôm nay khách muốn thuê thêm xe máy, muốn thuê loa, muốn ăn thêm thay vì chỉ có dịch vụ đồ uống… nếu không xác định được nội dung kinh doanh, giám đốc HTX sẽ bị động.

Ông Hân Võ, chủ farmstay Phan Gia Xanh Garden, cho biết việc xác định được tệp khách hàng cũng giúp HTX lọc khách ngay từ đầu để khớp dịch vụ với đối tượng khách hàng. Nếu không HTX sẽ rơi vào tình trạng tốn phí đầu tư, tốn dịch vụ, tốn nhân công.

Khi xác định được đối tượng khách và dịch vụ phù hợp, HTX có thể thuận lợi trong thiết kế mô hình dịch vụ quản trị từ xa. Trong đó áp dụng quy tắc 5W1H (What, Where, Who, When, Which, How sẽ giúp HTX giải quyết những khúc mắc.

“Chẳng hạn như What (cái gì), tức là HTX xác định dịch vụ gồm những gì, có bao nhiêu phòng, đón được bao nhiêu khách, có dịch vụ ăn uống không… Nếu như homestay của HTX có dịch vụ ăn uống (How- như thế nào) nhưng dịch vụ đó cách homestay 500m (Where – ở đâu) thì đồng nghĩa với rất nhiều phát sinh đi kèm (dịch vụ vận chuyển, nhân viên…). Điều này cho thấy nếu HTX xã định dịch vụ sai, địa điểm sai, xác định tệp khách sai (What), thời điểm phục vụ, thời gian kết nối các dịch vụ, thời điểm dọn dẹp phòng sai (when – khi nào) ngay từ đầu thì ngay cả quản trị trực tiếp cũng khó chứ nói gì đến quản trị từ xa”, ông Hân Võ nói.

Khi xác định được rõ các yếu tố, việc triển khai quản trị vận hành từ xa cũng cần phải thực hiện theo quy trình. Trong đó, yếu tố con người được xác định là quan trọng nhất. Đặc biệt là nhân viên, người lao động ở các homestay của các HTX chủ yếu là người địa phương, họ chưa được học ngành du lịch, khách sạn bao giờ, chưa bưng bê theo cách chuyên nghiệp. Hay HTX thuê người lao động làm bảo vệ, họ chỉ làm đúng công việc của người bảo vệ, không làm những việc khác.

Điều này, theo các chuyên gia là đúng nhưng nếu HTX muốn quản lý được người lao động theo hướng đa năng mà giám đốc HTX có thể điều hành được từ xa thì phải xem xét cụ thể đến mức lương, chế độ đãi ngộ, đào tạo.. để nhân viên, người lao động trong HTX cảm thấy vui vẻ khi trở thành 1 người đa năng. Trong khi giám đốc HTX muốn quản trị thuận lợi được từ xa thì phần lớn là phụ thuộc vào hệ thống nhân sự đa năng, sau đó mới đến báo cáo từ xa, kiểm soát từ xa, vận hành và kiểm tra chéo-kiểm tra bất ngờ. HTX cũng cần rút kinh nghiệm sau quá trình chạy thử mô hình quản trị vận hành từ xa để đưa ra quy trình quản trị vận hành online một cách phù hợp.

Muốn vậy, bà Phương Nhi cho rằng HTX cũng phải xây dựng được các tiêu chuẩn để quản trị vận hành từ xa một cách phù hợp. Chẳng hạn như khi bị hỏng đèn, nhắc một lần nhân viên chưa thay thì nên khiển trách hay phạt như thế nào. Hay đèn hỏng thì mua cố định ở địa điểm nào, giá như thế nào, sau đó giám đốc HTX chỉ cần duyệt theo tiêu chuẩn.

“Dù thế nào thì lãnh đạo HTX cũng phải nhớ, cần đa năng trong quản trị vận hành từ xa, nhất là trong quản trị con người để khai thác hiệu quả được nguồn nhân lực, tạo nền tảng để lãnh đạo HTX yên tâm lưu trú ở nơi xa mà homestay vẫn được vận hành trơn tru, mang về nguồn thu theo mục tiêu mà HTX đề ra”, bà Nhi cho biết.

Theo Huyền Trang