Theo Bộ NN&PTNT, việc triển khai Nghị quyết số 13-NQ/TW và Luật Hợp tác xã (HTX) năm 2012 trong nông nghiệp đã làm chuyển đổi nhận thức về vai trò, vị trí và tính cấp thiết của việc phát triển HTX trong nông nghiệp, mô hình HTX kiểu mới trong cán bộ, đảng viên và Nhân dân; xây dựng môi trường thể chế, hệ thống các cơ chế, chính sách phù hợp và đặc thù trong nông nghiệp; duy trì hệ thống quản lý nhà nước theo ngành dọc. Kinh tế tập thể, HTX đã có những tiến bộ cả về lượng và chất, ngày càng khẳng định được tiềm năng, triển vọng phát triển trong tương lai.

Hoạt động của các HTX nông nghiệp đã góp phần nâng cao năng suất, chất lượng sản phẩm

Trong thực tiễn, xuất hiện nhiều mô hình HTX hoạt động hiệu quả; trình độ cán bộ quản lý HTX nông nghiệp được nâng cao rõ rệt, đội ngũ cán bộ quản lý được trẻ hóa. Cả nước có 2.297 HTX nông nghiệp thành lập doanh nghiệp trong HTX; 2.200 HTX ứng dụng công nghệ cao, công nghệ số trong sản xuất; trên 4.339 HTX đảm nhận bao tiêu nông sản… Hoạt động của các HTX nông nghiệp đã góp phần nâng cao năng suất, chất lượng sản phẩm, hiệu quả sản xuất nông nghiệp và thu nhập của người nông dân. Năm 2020, doanh thu bình quân/HTX đạt 2,44 tỷ đồng/năm (gấp 5,64 lần so với năm 2001); thu nhập bình quân của lao động thường xuyên đạt 40,5 triệu đồng/năm (gấp 9,1 lần so với năm 2001)… qua đó, đóng góp chung vào thành tựu phát triển của ngành Nông nghiệp và Phát triển nông thôn suốt 20 năm qua.

 Tuy nhiên, báo cáo cũng chỉ ra một số tồn tại, hạn chế như: Quá trình tổ chức triển khai thực hiện Nghị quyết số 13-NQ/TW còn chậm, chưa quyết liệt; Nghị quyết và Luật ban hành đã lâu nên các nội dung, giải pháp và quy định chưa được cập nhật, phù hợp với tình hình mới; số HTX hoạt động có hiệu quả còn thấp, thiếu bền vững; quy mô thành viên và doanh thu của các HTX nông nghiệp còn nhỏ bé; các dịch vụ sơ chế, chế biến, bảo quản, số lượng các HTX có khả năng liên kết chưa nhiều, mới đạt 24% tổng số HTX; Nghị quyết số 13 -NQ/TW đặt ra mục tiêu đến năm 2010 đưa kinh tế tập thể, HTX thoát khỏi những yếu kém, tuy nhiên đến nay mục tiêu này mới cơ bản được hoàn thành; cả nước vẫn còn 985 HTX nông nghiệp ngừng hoạt động chưa giải thể được; một số HTX tuy đã đăng ký tổ chức lại theo Luật HTX năm 2012 nhưng không chuyển đổi được mô hình hoạt động nên hiệu quả sản xuất, kinh doanh thấp…

Tham gia vào hợp tác xã các thành viên hưởng lợi nhiều hơn. Ảnh: Internet

Những chuyển biến rõ nét trogn kinh tế tập thể

Tại Thừa Thiên Huế, qua 20 năm thực hiện Nghị quyết số 13-NQ/TW và 10 năm thi hành Luật HTX, kinh tế tập thể trên địa bàn tỉnh đã có bước chuyển biến rõ nét, hiện có 310 HTX, 43 tổ hợp tác với trên 172.000 thành viên, tổng vốn góp của các thành viên trên 280 tỷ đồng. Trong đó HTXNN có 218 HTX với hơn 101.090 thành viên, năm 2020 doanh thu bình quân của 1 HTX là 1,94 tỷ đồng.

 Theo Phó Chủ tịch UBND tỉnh Phan Quý Phương, việc thành lập HTX Lâm nghiệp bền vững của từng thôn, xã; tiến đến hình thành liên hiệp các HTX lâm nghiệp là hướng đi rất phù hợp. UBND tỉnh Thừa Thiên Huế đã giao nhiệm vụ cho Sở Nông nghiệp và PTNT hỗ trợ bà con nông dân giai đoạn 2016-2020 ngoài mục tiêu mở rộng quy mô rừng trồng gỗ lớn khu vực nông hộ, có chứng chỉ rừng tối thiểu là 5.000 ha với ít nhất 1.250 hộ nông dân và 5.000 người dân được hưởng lợi gắn với phát triển 30 hợp tác xã lâm nghiệp bền vững, hoạt động theo chuỗi giá trị rừng trồng gỗ lớn có chứng chỉ rừng; có doanh nghiệp đầu mối bao tiêu toàn bộ sản phẩm gỗ lớn. Và tiến độ đến nay, tỉnh đã có 1.028 lâm hộ dân với diện tích trên 5.100 ha rừng trồng có chứng chỉ rừng; thành lập được 25/30 hợp tác xã lâm nghiệp bền vững; cho thấy chiến lược đề ra của tỉnh là đúng đắn, phù hợp thực tiễn và hợp lòng dân.

Đối với tỉnh Bắc Kạn, hiện nay có tổng số 241 HTX nông nghiệp và 56 HTX phi nông nghiệp, 1 Liên hiệp HTX, hơn 300 tổ hợp tác, 8 trang trại. Các HTX hoạt động tốt chiếm 39% và trung bình chiếm 40%. Toàn tỉnh có 131 sản phẩm OCOP, trong đó có 95 sản phẩm của HTX nông nghiệp. Nhiều HTX mạnh dạn đầu tư xây dựng hạ tầng, ứng dụng công nghệ kỹ thuật tiên tiến, tạo ra được sản phẩm hàng hóa và dịch vụ đạt chất lượng và an toàn khá cao, có xu hướng phát triển hợp tác liên kết bền vững.

Tại tỉnh Lào Cai, sau 20 năm triển khai thực hiện Nghị quyết 13, tỉnh Lào Cai đã đạt được nhiều kết quả nổi bật. Tốc độ tăng trưởng kinh tế được duy trì ở mức độ khá cao: Giai đoạn 2011-2015, tốc độ tăng trưởng tổng sản phẩm trên địa bàn (GRDP) đạt bình quân 7,7%/năm; giai đoạn 2016-2019 tăng trưởng đạt 9,9%/năm, năm 2020, do dịch bệnh Covid-19 tốc độ tăng trưởng đạt 6,31%; GRDP bình quân đầu người của tỉnh đến hết năm 2020 đạt 71,6 triệu đồng/người/năm. Số lượng HTX năm 2021 là 435 HTX (tăng 338 HTX so với năm 2001). Thu nhập bình quân đầu người của lao động trong HTX năm 2021 đạt 38 triệu đồng/năm (tăng 31,4 triệu đồng so với năm 2001). Doanh thu bình quân của HTX năm 2021 đạt 773 triệu đồng/năm; lãi bình quân HTX năm 2021 đạt 93 triệu đồng/năm. Đóng góp của khu vực HTX vào tổng sản phẩm của địa phương và nền kinh tế đạt 0,15% GRDP. Vai trò lớn nhất của khu vực HTX là đóng góp gián tiếp thông qua tác động tới kinh tế thành viên (chủ yếu khu vực kinh tế cá thể, hộ gia đình).

Đối với tỉnh Thái Nguyên, Nghị quyết số 13-NQ/TW đã được triển khai thực đối đầy đủ cả về nhận thức và quan điểm phát triển kinh tế tập thể, HTX, từng bước được khẳng định và thống nhất trong toàn hệ thống chính trị từ tỉnh đến cấp huyện, xã; vai trò của HTX đối với phát triển kinh tế hộ thành viên, kinh tế địa phương dần được khẳng định. Hoạt động khu vực kinh tế tập thể, HTX phát triển cả về số lượng, chất lượng, từng bước vượt qua tình trạng yếu kém kéo dài, có nhiều tín hiệu phát triển. Số lượng các HTX áp dụng khoa học công nghệ mới, hiện đại vào sản xuất, kinh doanh, tham gia vào sản xuất nông nghiệp công nghệ cao ngày càng nhiều, đặc biệt các HTX nông nghiệp đã hoạt động gắn với các sản phẩm chủ lực của tỉnh, thực hiện liên kết chuỗi, nhiều HTX liên kết với các siêu thị, doanh nghiệp để mở rộng thị trường tiêu thụ, góp phần nâng cao chất lượng sản phẩm, khả năng cạnh tranh. Số lượng HTX dự kiến tại thời điểm 31/12/2021 là 433 HTX (tăng 363 HTX so với thời điểm 31/12/2001). Trong đó số HTX thành lập mới 06 tháng đầu năm 2021 là 16 HTX; 04 HTX đã giải thể, chuyển đổi lĩnh vực khác.

Vân Khánh (tổng hợp)

Nguồn: VCA

Kinh tế chia sẻ là xu thế tất yếu nếu muốn phát triển HTX nông nghiệp theo chuỗi giá trị hàng hóa bền vững. Tuy vậy, quá trình ứng dụng kinh tế chia sẻ trong các HTX mới chỉ ở bước “sơ khai” và muốn đầu tư sản xuất theo hướng hiện đại, thì HTX còn nhiều việc cần phải làm.

Hội thảo “Vận dụng mô hình kinh tế chia sẻ vào hoạt động của HTX trong sản xuất nông nghiệp ở Việt Nam: Lý luận và thực tiễn” do Liên minh HTX Việt Nam tổ chức cho thấy, kinh tế chia sẻ (như điện toán đám mây, big data, IoT, robot tự động, thiết bị truy xuất nguồn gốc, sàn giao dịch điện tử….) sẽ giúp người dân, HTX tận dụng lợi thế của công nghệ số để phát triển sản xuất nông nghiệp theo hướng hiện đại, chuyên nghiệp, đồng thời giúp HTX tiết kiệm chi phí, thời gian và nhân lực.

Khó khăn bủa vây

Mang lại những lợi ích thiết thực như vậy nhưng hiện nay, kinh tế chia sẻ vẫn chỉ được số ít HTX hiểu và ứng dụng thành công. Theo khảo sát của Viện phát triển kinh tế hợp tác (Liên minh HTX Việt Nam) trên 1.000 HTX nông nghiệp thực hiện đầu năm 2021 cho thấy, đa số cán bộ quản lý HTX chưa hiểu về kinh tế chia sẻ.

Khảo sát cho thấy, với 400 phiếu điều tra tại các HTX, có tới 104 phiếu trả lời chưa biết gì về kinh tế số (chiếm 26%), 203 phiếu trả lời chỉ biết và hiểu một ít về kinh tế số (chiếm 50,7%), 77 phiếu chọn đã hiểu về kinh tế chia sẻ (chiếm 19,3%), còn lại chỉ có 15 phiếu trả lời hiểu rõ về kinh tế chia sẻ (chiếm 3,8%).

Ứng dụng kinh tế chia sẻ vẫn còn mới mẻ với các HTX nông nghiệp.

Lý giải điều này, các chuyên gia cho rằng rào cản lớn nhất là trình độ cán bộ quản lý HTX còn hạn chế, năng lực khai thác thông tin, mức độ sẵn sàng ứng dụng và tiếp nhận, đổi mới khoa học, kỹ thuật còn rất hạn chế.

Theo khảo sát của Bộ NN&PTNT, trong số 56.470 cán bộ HTX nông nghiệp chỉ có 11.675 cán bộ có chứng chỉ chuyên môn từ cao đẳng, đại học trở lên (chiếm 20,6%); 17.243 cán bộ có trình độ sơ cấp, trung cấp (chiếm 30,53%); 27.552 cán bộ chưa qua đào tạo (chiếm 48,79%).

Thực tế vẫn còn nhiều HTX nông nghiệp hoạt động dựa vào số cán bộ cao tuổi, trình độ chuyên môn thấp, quản lý chủ yếu bằng kinh nghiệm và uy tín cá nhân. Đây là một trong những rào cản đối với HTX khi ứng dụng mô hình kinh tế chia sẻ vào hoạt động sản xuất kinh doanh, nhất là những vấn đề liên quan đến công nghệ thông minh, công nghệ cao.

Bên cạnh yếu tố nhân lực, quy mô nhỏ lẻ cũng ảnh hưởng đến việc ứng dụng kinh tế chia sẻ của các HTX hiện nay. Theo nghiên cứu, bình quân 1 HTX có 280 thành viên nhưng chủ yếu số thành viên này từ các HTX nông nghiệp được thành lập trước khi có Luật HTX năm 2012. Số HTX được thành lập những năm gần đây thì thành viên bình quân chỉ khoảng 7-30 thành viên.

Cùng với đó, diện tích canh tác khiêm tốn cũng khó thúc đẩy ứng dụng kinh tế chia sẻ. Trong khi việc tích tụ ruộng đất quy mô lớn sẽ tạo thuận lợi cho đầu tư, áp dụng khoa học công nghệ tiên tiến, hiện đại hóa nông nghiệp, nông thôn.

Theo Tổng cục thống kê, từ 2016-2020, số thửa đất sản xuất nông nghiệp bình quân của 1 hộ cũng chỉ tăng từ 2,5 thửa (năm 2016) lên 2,8 thửa (diện tích bình quân một thửa ruộng là 2.026,3m2). Thực tế tại các HTX, nhất là các HTX ở phía Bắc, diện tích sản xuất của người dân, HTX còn ít hơn nhiều bởi điều kiện địa hình đồi núi, địa phương chưa chú trọng đến dồn điền, đổi thửa.

Để ứng dụng kinh tế chia sẻ hiệu quả, ngoài việc mở rộng quy mô sản xuất, các HTX cần quản lý giao dịch bằng hệ thống điện tử, thanh toán bằng thẻ. Thế nhưng các HTX nông nghiệp hiện nay vẫn chưa làm được điều này. Theo báo cáo của Liên minh HTX Việt Nam, cuối năm 2020, cả nước có 1.292 HTX nông nghiệp ứng dụng công nghệ cao (chiếm 5% tổng số HTX cả nước) và chỉ những HTX mới đang chú trọng giao dịch bằng hệ thống điện tử, thanh toán bằng thẻ nhằm đáp ứng nhu cầu thị trường.

Thực hiện các giao dịch điện tử vừa giúp các HTX hạn chế việc phải ghi chép thủ công bằng sổ sách lại bảo đảm yếu tố chính xác, minh bạch, từ đó bảo đảm vấn đề quản lý thông tin sản xuất kinh doanh. Điều này cũng được quy định cụ thể trong Điều 9, Luật HTX 2012 là: “Các HTX phải đưa vào điều lệ việc minh bạch thông tin, cung cấp thông tin cho thành viên, kiểm soát minh bạch thông tin kiểm soát, kiểm toán…”. Nhưng thực tế, nhiều HTX chưa thực hiện tốt nội dung này.

Ông Hoàng Văn Long (Viện Phát triển kinh tế hợp tác) cho biết, khi ứng dụng mô hình kinh tế chia sẻ vào hoạt động của HTX các hoạt động như vay vốn, sử dụng tài nguyên, máy móc, thiết bị, thanh toán… đều làm thủ công thì rất dễ để xảy ra tình trạng trục lợi cá nhân, gây khó khăn cho HTX khi làm việc với ngân hàng, doanh nghiệp và đối tác nước ngoài.

Lợi ích hài hòa, rủi ro chia sẻ

Thực tế, ứng dụng kinh tế chia sẻ đã thực hiện thành công ở một số HTX. Ông Bùi Văn Vũ, Giám đốc HTX sản xuất kinh doanh nông nghiệp an toàn Vũ Anh (Thái Bình) cho biết, hiện nay HTX đã đầu tư sản xuất rau màu theo mô hình công nghệ cao. Đặc biệt, nhờ sự phát triển của công nghệ, HTX đã ứng dụng phần mềm truy xuất nguồn gốc kết nối với máy tính để nâng cao chất lượng sản phẩm, giúp thành viên tự tin đưa sản phẩm ra thị trường.

Tuy nhiên theo ông Vũ, không phải HTX nào cũng có thể ứng dụng kinh tế chia sẻ vì ngoài những khó khăn nội tại, các HTX còn gặp rào cản từ các quy định pháp luật về vay vốn, tích tụ đất đai…

Chính vì vậy, để đưa kinh tế chia sẻ vào trong HTX nông nghiệp, ông Vũ cho rằng trước tiên cần tập trung hỗ trợ những HTX trẻ, có đầu tư, tự nguyện tham gia HTX. Sau khi các mô hình này thí điểm, ứng dụng hiệu quả có thể lan tỏa ra các mô hình khác vì đây là mô hình sản xuất mới, cần thời gian để các HTX thích ứng.

Việc liên kết với doanh nghiệp cũng được cho là giải pháp hiệu quả giúp HTX giải quyết những khó khăn trước mắt cũng như lâu dài.

Thực tế cho thấy, kinh tế chia sẻ khá tương đồng với mô hình HTX vì đều thực hiện theo nguyên tắc “mua chung, bán chung và cùng chia sẻ lợi ích”. Theo các chuyên gia, cũng giống như mô hình kinh tế chia sẻ Grab, chỉ cần người biết sử dụng dịch vụ hướng dẫn thì vẫn có nhiều người lớn tuổi có thể sử dụng được dịch vụ này. Điều quan trọng, tất cả các khái niệm, văn bản pháp luật đến ứng dụng về kinh tế chia sẻ cần đơn giản để phù hợp với nhận thức, điều kiện, hoàn cảnh của HTX. Bên cạnh đó, việc liên kết với doanh nghiệp cũng được cho là giải pháp hiệu quả giúp HTX giải quyết những khó khăn trước mắt cũng như lâu dài.

Chia sẻ về vấn đề này, PGS, TS Đỗ Minh Cương, Chủ nhiệm đề tài khoa học “Vận dụng mô hình kinh tế chia sẻ vào hoạt động của HTX trong sản xuất nông nghiệp ở Việt Nam: Lý luận và thực tiễn” cho biết, trước đây, quả vải của một số HTX ở Bắc Giang chưa đạt VietGAP chỉ bán 20.000 đồng kg, nhưng sau khi được doanh nghiệp hỗ trợ ứng dụng công nghệ truy xuất nguồn gốc thông qua điện thoại thông minh thì quả vải đã bán được với giá 40.000 đồng/kg.

“Trong mối quan hệ này, HTX chỉ cần bỏ đất, công để trồng còn doanh nghiệp sẽ hỗ trợ về công nghệ. Đây là một cách làm hiệu quả, phù hợp giúp HTX phát triển được những thế mạnh nội lực trong ứng dụng kinh tế chia sẻ”, ông Cương nói.

Huyền Trang 

Mới đây, Bộ NNPTNT tổ chức hội nghị toàn thể PSAV với chủ đề: “Thúc đẩy đổi mới sáng tạo – Hướng tới một nền nông nghiệp xanh”.

Trên cơ sở sáng kiến “Tầm nhìn mới trong nông nghiệp” của Diễn đàn Kinh tế thế giới (WEF), mô hình PPP đã được thể chế hóa thành Đối tác phát triển nông nghiệp bền vững Việt Nam (gọi tắt là PSAV) đang triển khai 8 nhóm công tác PPP ngành hàng bao gồm: Cà phê, chè, rau quả, thủy sản, gạo, hồ tiêu, chăn nuôi và hóa chất nông nghiệp, với sự tham gia của 120 tổ chức, các công ty trong nước và quốc tế, hiệp hội ngành hàng, viện nghiên cứu, các tổ chức quốc tế và phi chính phủ.

Phát biểu tại hội nghị, Bộ trưởng Bộ NNPTNT – Lê Minh Hoan cho biết, mặc dù chịu tác động của dịch Covid-19 và biến đổi khí hậu, thiên tai, nhưng nông nghiệp Việt Nam vẫn duy trì tăng trưởng dương ở mức 2,68% năm 2020 và 9 tháng năm 2021, nông nghiệp duy trì tăng trưởng 2,74%. Vai trò của ngành nông nghiệp càng đặc biệt quan trọng trong điều kiện bình thường mới cả về kinh tế, xã hội.

Tuy nhiên, nông nghiệp Việt Nam đang phải đối mặt với nhiều thách thức như: Khả năng cạnh tranh của các hộ sản xuất quy mô nhỏ, còn hạn chế; tác động tiêu cực của biến đổi khí hậu và dịch bệnh. Đây là cơ sở để Bộ NNPTNT dự thảo Chiến lược phát triển nông nghiệp nông thôn bền vững đến năm 2030 và tầm nhìn đến năm 2050, dự kiến trình Thủ tướng Chính phủ phê duyệt vào cuối năm 2021.

“Theo đó, chiến lược hướng đến mục tiêu cơ cấu lại ngành nông nghiệp, phát triển kinh tế nông thôn gắn với xây dựng nông thôn mới; đồng thời xoay quanh ba trụ cột: “Nông nghiệp sinh thái”, “nông thôn hiện đại”, “nông dân thông minh”. Ngành nông nghiệp cũng xác định yêu cầu chuyển đổi từ “tư duy sản xuất” sang “tư duy kinh tế”, hướng tới những giá trị xanh được tạo nên từ “chuyển đổi xanh, tiêu dùng xanh, kinh tế xanh”, Bộ trưởng Lê Minh Hoan nhấn mạnh. Bộ NNPTNT đánh giá việc triển khai 8 nhóm công tác PPP ngành hàng đã và đang mang lại kết quả tích cực, đáng khích lệ.

Nguồn: https://danviet.vn/thuc-day-doi-moi-sang-tao-huong-toi-mot-nen-nong-nghiep-xanh-20211010170624514.htm

Nhắc tới câu chuyện chúng ta có quan tâm “đại bàng” nhưng cũng đừng quên những “con chim sẻ”, Bộ trưởng Bộ NN&PTNT cho rằng, săn đón “đại bàng” nhưng phải “lót ổ” cho hợp tác xã, tổ hợp tác. Chưa cần tháo gỡ thể chế từ cấp Trung ương, các địa phương có thể thông qua nguồn lực của mình để đầu tư vào khu vực hợp tác xã.

Đây là nhấn mạnh của Bộ trưởng Lê Minh Hoan tại Hội nghị Tổng kết 20 năm thực hiện Nghị quyết số 13-NQ/TW về tiếp tục đổi mới, phát triển và nâng cao hiệu quả kinh tế tập thể và 10 năm thi hành Luật Hợp tác xã (HTX) năm 2012 trong lĩnh vực nông nghiệp do Bộ NN&PTNT tổ chức sáng ngày 19/10.

Hội nghị Tổng kết 20 năm thực hiện Nghị quyết số 13-NQ/TW về tiếp tục đổi mới, phát triển và nâng cao hiệu quả kinh tế tập thể.

Theo ông Hoan, trong phục hồi kinh tế sau dịch cần nâng cao khả năng chống chịu của nền kinh tế trong nước, không bị lệ thuộc quá nhiều vào kinh tế nước ngoài.

Lấy ví dụ từ xây dựng nông thôn mới của Hàn Quốc, ông Hoan cho biết, chữ đầu tiên trên lá cờ xây dựng nông thôn mới của nước này là hợp tác, làm sao người nông dân sáng ngủ dậy có suy nghĩ trồng, nuôi con gì thì phải hợp tác với ai, làm gì để hợp tác? Không có sức mạnh riêng lẻ mà thắng được sức mạnh tập thể.

“Vừa rồi, tôi có nói chuyện với chuyên gia Trung Quốc, họ cũng phát triển kinh tế nông nghiệp ở nông thôn rất mạnh”, ông Hoan nói.

Hay vừa qua tại chuyến thăm châu Âu cùng Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ, Bộ trưởng Lê Minh Hoan cho hay ở các nước phát triển phát triển rất mạnh khu vực HTX. Họ khuyên Việt Nam đừng quên lãng khu vực HTX.

Theo đó, Bộ trưởng NN&PTNT cho rằng, đừng nhìn vào mức đóng góp của HTX vào ngân sách nhà nước, bởi bản chất HTX không phải là doanh nghiệp. Mà cần nhìn HTX là một mô hình đa giá trị, có thể tác động tích cực tới đời sống kinh tế – xã hội khu vực nông thôn, chuyển đổi cơ cấu nông nghiệp.

“HTX không chỉ phát triển kinh tế đơn thuần mà còn kích hoạt tình yêu nông thôn của người dân. HTX nông nghiệp vẫn có thể làm du lịch, tạo động lực cho các em học sinh, sinh viên học chuyên ngành nông nghiệp để trở về đóng góp làng quê”, ông Hoan chia sẻ.

Theo Bộ trưởng NN&PTNT, vừa qua, bà con từ thành phố trở về quê là quy luật tất yếu, nhưng rõ ràng khuấy động làng quê có nhiều sức sống để nông nghiệp phát triển tốt hơn. Vì vậy, Chương trình xây dựng nông thôn mới giai đoạn 2021-2025, Bộ NN&PTNT đưa vào thêm một trong những nền tảng là phát triển kinh tế nông thôn, chứ không chỉ xây dựng cầu, đường; thông qua hình thức hợp tác làng nghề, câu lạc bộ khuyến nông, tổ hợp tác, HTX.

Trước vai trò của HTX, Bộ trưởng Bộ NN&PTNT nhấn mạnh trách nhiệm của các Bộ, ngành Trung ương, địa phương là cần chăm lo cho HTX. Bộ NN&PTNT sẽ trình Chính phủ chương trình đầu tư hạ tầng logistics cho các vùng HTX, tổ hợp tác, hạn chế đứt gãy khi có rủi ro bên ngoài. Từ đó, bà con nông dân sẽ thấy lợi ích cả về đầu vào và đầu ra khi tham gia HTX, chứng minh nền nông nghiệp không còn bán thô mà tích hợp đa giá trị.

“Bản thân chuyển đổi số, đầu tư kết cấu hạ tầng, bảo hiểm nông nghiệp, đưa khoa học công nghệ cũng không thành công nếu không có HTX”, ông Hoan nói.

Bộ trưởng Bộ NN&PTNT nhấn mạnh một lần nữa: “Ban đầu đừng nhìn HTX nông nghiệp ở lợi ích kinh tế mà cần nhìn rộng ra tác động của khu vực này đến xã hội, đa giá trị hơn. Chúng ta không thể chậm trễ, lần lữa trong việc quan tâm đến HTX nông nghiệp. Chưa cần tháo gỡ thể chế từ cấp Trung ương, các địa phương có thể thông qua nguồn lực của mình để đầu tư vào HTX. Sự hỗ trợ đồng bộ từ Trung ương tới địa phương cho khu vực kinh tế tập thể, HTX là chỗ dựa cho phát triển HTX trong giai đoạn tới.

Theo ông Lê Đức Thịnh, Cục trưởng Cục Kinh tế hợp tác và Phát triển nông thôn, ra đời cách đây 10 năm, 20 năm nhưng Nghị quyết 13 và Luật HTX năm 2012 đã đánh giá đúng tình hình, chỉ ra được yêu cầu, định hướng trong xây dựng phát triển kinh tế tập thể, HXT trong lĩnh vực nông nghiệp.

Trong thực tiễn, ngày càng xuất hiện nhiều và đa dạng các mô hình HTX hoạt động hiệu quả, trình độ cán bộ quản lý, HTX nông nghiệp được nâng cao rõ rệt, đội ngũ cán bộ quản lý được trẻ hóa. Số lượng, cơ cấu HTX nông nghiệp từ chỗ chiếm tỷ lệ nhỏ hơn trong tổng số HTX, hiện đã vươn lên đạt 13.350 HTX nông nghiệp trong tổng số 26.500 HTX toàn quốc, bằng 70%.

Tuy nhiên, Cục trưởng Cục Kinh tế hợp tác và Phát triển nông thôn cũng cho rằng, quá trình tổ chức triển khai thực hiện Nghị quyết số 13 còn chậm, tại nhiều thời gian, thời điểm chưa quyết liệt. Tuy số lượng HTX thành lập mới tăng mạnh, nhưng số HTX hoạt động hiệu quả còn thấp; quy mô thành viên và doanh thu các HTX nông nghiệp còn thấp, thiếu bền vững; quy mô thành viên và doanh thu của các HTX nông nghiệp còn nhỏ bé.

Trước tình hình trên, Bộ NN&PTNT đề nghị Trung ương, Bộ Chính trị ban hành mới Nghị quyết về “Tiếp tục đổi mới, phát triển và nâng cao hiệu quả kinh tế tập thể” với trọng tâm và mục tiêu quan trọng là xây dựng quan hệ sản xuất mới trong sản xuất nông nghiệp, thúc đẩy đoàn kế, tương hỗ và phúc lợi xã hội.

Thy Lê

Nguồn: https://vnbusiness.vn/hop-tac-xa/bo-truong-nn-amp-ptnt-san-don-dai-bang-nhung-phai-lot-o-cho-hop-tac-xa-to-hop-tac-1081796.html

20 năm thực hiện Nghị quyết số 13-NQ/TW về tiếp tục đổi mới, phát triển và nâng cao hiệu quả kinh tế tập thể và 10 năm thi hành Luật Hợp tác xã (HTX) năm 2012 trong lĩnh vực nông nghiệp, hoạt động của khu vực kinh tế hợp tác đã có những chuyển biến vô cùng mạnh mẽ.

Báo cáo tại hội nghị tổng kết 20 năm thực hiện Nghị quyết số 13-NQ/TW về tiếp tục đổi mới, phát triển và nâng cao hiệu quả kinh tế tập thể và 10 năm thi hành Luật HTX năm 2012 trong lĩnh vực nông nghiệp, TS Lê Đức Thịnh – Cục trưởng Cục Kinh tế hợp tác và Phát triển nông thôn (Bộ NNPTNT) cho biết, đến năm 2020, khu vực kinh tế tập thể, HTX nông nghiệp được đánh giá là đã có bản khắc phục hạn chế, yếu kém kéo dài và đang có nhiều tiềm năng, cơ hội để phát triển.

Tính đến ngày 31/12/2021, cả nước có khoảng 18.327 hợp tác xã (HTX) nông nghiệp và 79 liên hiệp HTX nông nghiệp.

TS Lê Đức Thịnh – Cục trưởng Cục Kinh tế hợp tác và Phát triển nông thôn (Bộ NNPTNT) báo cáo tại hội nghị tổng kết 20 năm thực hiện Nghị quyết số 13-NQ/TW về tiếp tục đổi mới, phát triển và nâng cao hiệu quả kinh tế tập thể và 10 năm thi hành Luật HTX năm 2012 trong lĩnh vực nông nghiệp. Ảnh: K.N

“Từ năm 2013 đến nay, số lượng HTXNN tăng nhanh, trung bình mỗi năm tăng gần 800 HTX. Không chỉ tăng nhanh về số lượng, mà chất lượng và hiệu hoạt động của các HTXNN cũng đã được cải thiện. Tỷ lệ các HTX NN được đánh giá xếp loại khá, tốt đã tăng từ 10% (năm 2013) lên 33% (hết năm 2016) và trên 60% năm 2020” – ông Thịnh cho biết.

Cũng theo ông Thịnh, đến nay cả nước có 2.297 HTXNN đã thành lập doanh nghiệp trong HTX, 2.200 HTX ứng dụng công nghệ cao, công nghệ số trong sản xuất, tương ứng bằng 13% và 12% tổng số HTXNN cả nước. Đặc biệt đã có trên 4.339 HTX nông nghiệp đảm nhận bao tiêu nông sản, bằng 24,5% tổng số HTX nông nghiệp; tỷ lệ này trước năm 2015 chỉ là 5-7%.

Đáng chú ý, các hoạt động dịch vụ của HTX đã góp làm tăng thu nhập nông nghiệp trung bình của hộ thành viên là 20%, trong tổng số trên 5.000 sản phẩm OCOP cả nước, có 39% số sản phẩm thuộc về các tổ hợp tác, HTX.

Tổng vốn hoạt động của các HTX nông nghiệp hiện nay khoảng 29.425 tỷ đồng, bình quân/HTX là 1,61 tỷ đồng (tăng khoảng 800 triệu đồng/HTX so với năm 2013).

Tuy nhiên, theo ông Thịnh, tuy số lượng HTX thành lập mới tăng mạnh, nhưng số HTX hoạt động có hiệu quả còn thấp, thiếu bền vững; quy mô thành viên và doanh thu của các HTX nông nghiệp còn nhỏ bé. Các dịch vụ sơ chế, chế biến, bảo quản, số lượng các HTX có khả năng liên kết hiệu quả với doanh nghiệp, chế biến và tiêu thụ nông sản cho thành viên HTX và nông dân cũng chưa nhiều, mới đạt 24% tổng số HTX.

“Tình trạng thành lập HTX không xuất phát từ nhu cầu của hộ nông dân mà để hoàn thành tiêu chí nông thôn mới hoặc để thụ hưởng chính sách hỗ trợ của nhà nước vẫn còn. Cơ chế chính sách ban hành nhiều nhưng chưa phù hợp với thực tế, thiếu nguồn lực thực hiện” – ông Thịnh nêu một thực tế.

Tính đến ngày 31/12/2021, cả nước có khoảng 18.327 HTX nông nghiệp và 79 liên hiệp HTX nông nghiệp. Tỷ lệ các HTX nông nghiệp được đánh giá xếp loại khá, tốt đã tăng từ 10% (năm 2013) lên 33% (hết năm 2016) và trên 60% năm 2020.

Coi trọng chất lượng hợp tác xã hơn số lượng

Ông Nguyễn Ngọc Bảo – Chủ tịch Liên minh HTX Việt Nam cho biết: “Có một thực tế, chi phí logistics trong ngành nông nghiệp vẫn rất cao, chiếm tới 20% giá thành; trong khi 85% nông sản của nông dân chỉ được phân phối qua thương lái, chỉ có 15% nông sản đi thẳng từ ruộng đến nhà máy chế biến. Do vậy, phải tổ chức sản xuất lại theo chuỗi, trong HTX mới có thể nâng cao sức cạnh tranh” – ông Bảo nói.

Sẽ “coi trọng chất lượng HTX hơn là số lượng”, Thứ trưởng Bộ NNPTNT Trần Thanh Nam đề nghị Trung ương, Bộ Chính trị ban hành mới nghị quyết về “tiếp tục đổi mới, phát triển và nâng cao hiệu quả kinh tế tập thể” mục tiêu xây dựng quan hệ sản xuất mới trong sản xuất nông nghiệp, thúc đẩy đoàn kết, tương hỗ và phúc lợi xã hội.

Bộ NNPTNT cũng kiến nghị Chính phủ sắp tới phê duyệt nghị quyết về phát triển HTX trong lĩnh vực nông nghiệp, tiến tới ban hành Nghị định riêng về phát triển HTX nông nghiệp.

Tăng cường đầu tư cho hợp tác xã

Bộ trưởng Bộ NNNPTNT Lê Minh Hoan khẳng định, phát triển hợp tác xã sẽ tạo ra sức mạnh đa chiều. “Trong bối cảnh hiện nay, ngoài việc thu hút đầu tư nước ngoài thì cũng tăng cường sức mạnh nội tại. Cùng với sức mạnh của doanh nghiệp thì cũng cần chú ý đến kinh tế tập thể và hợp tác xã. Chúng ta quan tâm đến đại bàng nhưng cũng đừng quên những con chim sẻ” – Bộ trưởng Lê Minh Hoan nhấn mạnh.

Từ thực tế đó, Bộ trưởng Lê Minh Hoan đề nghị các địa phương quan tâm thực sự đến sự phát triển của hợp tác xã, coi hợp tác xã là một phần của kinh tế nông thôn, là một phần không thể tách rời của kinh tế phi nông nghiệp ở nông thôn.

Bộ trưởng Bộ NNPTNT cho biết thêm, Bộ đang chuẩn bị trình Chính phủ chương trình logictics cho ngành nông nghiệp để hạn chế ảnh hưởng của việc đứt gãy chuỗi cung ứng qua những đại dịch, thiên tai, trong đó hợp tác xã sẽ là nhân tố quan trọng trong chuỗi cung ứng.

Theo báo Dân Việt

Nguồn: https://vca.org.vn/se-co-nghi-dinh-rieng-ve-phat-trien-hop-tac-xa-nong-nghiep-a23994.html

Đại dịch Covid-19 đã làm thay đổi hành vi mua sắm của người tiêu dùng từ trực tiếp sang trực tuyến. Việc các HTX đẩy mạnh bán hàng online hay thực hiện bán hàng thông qua các nền tảng thương mại điện tử xuyên biên giới sẽ giúp hoạt động xúc tiến thương mại tốt hơn và mở rộng đầu ra nông sản với các thị trường tiềm năng.

Khu vực HTX đang đẩy mạnh bán hàng online, thực hiện bán hàng thông qua các nền tảng thương mại điện tử xuyên biên giới (Ảnh: Int)

Tại hội nghị tổng kết Chương trình kết nối cung – cầu tiêu thụ nông sản cho HTX, THT (Chương trình 503) cho thấy, chỉ trong một thời gian ngắn, các đơn vị trực thuộc Liên minh HTX Việt Nam đã hỗ trợ, kết nối tiêu thụ được 15.047,97 tấn (rau, củ, quả, trái cây, thủy hải sản, hàng tiêu dùng cho các HTX. Đây chính là kết quả mà hệ thống Liên minh HTX Việt Nam làm được sau khi đẩy mạnh hình thức bán hàng trực tuyến. Từ đây, nền tảng thương mại điện tử xuyên biên giới cũng nhận được sự quan tâm của nhiều HTX.

Tăng doanh thu nhờ nhập cuộc sớm

HTX nông nghiệp sản xuất và thương mại Sáu Nhung (Kon Tum) thời gian gần đây đã nắm bắt được vai trò của việc bán hàng qua các trang thương mại điện tử như Shopee, voso, Lazada… Gần đây nhất, HTX đã đưa sản phẩm chế biến từ cà phê, trái cây lên sàn Alibaba.com để tiếp cận khách hàng trong và ngoài nước.

Ông Nguyễn Văn Sáu, Giám đốc HTX cho biết, điều thuận lợi khi đưa sản phẩm lên sàn Alibaba.com là trang thương mại điện tử này đã dịch sang tiếng Việt nên HTX dễ nắm bắt thông tin, không phải tốn thêm chi phí thuê người dịch.

Cũng là HTX mạnh dạn đưa nông sản lên sàn Alibaba.com, HTX Dịch vụ Tổng hợp Kiến Thuận (Yên Bái) nhận thấy đây là kênh bán hàng ưu việt, thích hợp cho các HTX.

Ông Đỗ Tuấn Lương, Phó Giám đốc HTX Kiên Thuận, cho biết trước đây, 70% doanh thu của HTX là bán ở trong nước, phần còn lại mới đến từ xuất khẩu. Tuy nhiên, sau khi gia nhập Alibaba.com, sàn thương mại điện tử này đã giúp doanh thu xuất khẩu của HTX tăng lên đến 80%.

Đến nay, HTX đã có lượng khách hàng tương đối ổn định trên sàn Alibaba. Trong thời gian tới, HTX sẽ đẩy mạnh bán hàng qua nền tảng thương mại điện tử này để gia tăng lượng hàng xuất khẩu cũng như giúp nâng cao thu nhập thành viên.

Có thể thấy, bán hàng qua trang thương mại điện tử xuyên biên giới đang nhận được sự quan tâm của các HTX. Theo các chuyên gia, không chỉ các doanh nghiệp mà các HTX vẫn đang tìm đến sàn trực tuyến xuyên biên giới Alibaba. Nhất là HTX chuyên sản xuất và xuất các mặt hàng như thủ công mỹ nghệ, nông lâm thủy hải sản, may mặc và dệt may, nông sản…

Bán hàng qua các trang thương mại điện tử xuyên biên giới, giúp các HTX mở rộng thị trường nhanh chóng, từ đó nâng cao giá trị sản phẩm và lợi nhuận. Đặc biệt hiện nay, Liên minh HTX Việt Nam đang đẩy mạnh hỗ trợ phát triển các HTX theo chuỗi giá trị hàng hóa. Trong năm 2020, đã có 200 chuỗi giá trị hàng hóa được hỗ trợ xây dựng. Đây là nền tảng vững chắc giúp các HTX này đưa sản phẩm lên các sàn thương mại điện tử xuyên biên giới.

Theo Hiệp Hội Thương mại điện tử Việt Nam, có đến gần 50% doanh nghiệp hiện nay sẵn sàng mua hàng thông qua các trang thương mại điện tử xuyên quốc gia. Đặc biệt, đến nay, chỉ có 22% doanh nghiệp thực sự bán hàng và chỉ có 8% doanh nghiệp thực sự đầu tư bán hàng tại đây. Số còn lại chỉ tham gia mở gian hàng.

Điều này cho thấy, nếu biết cách nắm bắt, bán hàng qua các trang thương mại điện tử xuyên quốc gia chính là cơ hội tiềm năng cho các HTX. Và thị trường bán hàng thông qua các trang thương mại xuyên biên giới vẫn còn nhiều dư địa cho các HTX.

Hiện nay, để hỗ trợ các HTX, Liên minh HTX Việt Nam đã xây dựng gian bán hàng trên Alibaba.com. Gian bán hàng này đã bắt đầu đi vào hoạt động từ đầu tháng 10. Các sản phẩm trên gian hàng đa dạng từ hàng thủ công mỹ nghệ đến sản phẩm tươi là các đặc sản của địa phương do các HTX sản xuất.

Tuy nhiên, để bán hàng thành công trên các trang thương mại điện tử không hề dễ dàng vì đây là vấn đề liên quan đến xuất nhập khẩu và đòi hỏi tính chuyên nghiệp cao.

Chủ tịch Liên minh HTX Việt Nam Nguyễn Ngọc Bảo, cho biết thông qua khảo sát HTX chuyển đổi số của Liên minh HTX Việt Nam cho thấy điều kiện cơ bản để tham gia các sàn thương mại điện tử xuyên biên giới là cán bộ, thành viên HTX phải sử dụng được các công cụ thông minh. Mô hình kinh doanh phải ứng dụng công nghệ cao, sản xuất theo chuỗi để vượt qua các hàng rào kỹ thuật của các đối tác trên thế giới và đặc biệt là có thể đáp ứng số lượng nông sản lớn mỗi lần xuất khẩu. HTX cũng cần phải đầu tư cho logistics để bảo đảm giá trị sản phẩm, đáp ứng nhu cầu mua hàng hóa của khách hàng. Bên cạnh đó, HTX cần phải có hạ tầng công nghệ thông tin, có trụ sở làm việc đầy đủ.

“Tuy nhiên, trên thực tế chỉ có số ít HTX đáp ứng được những yêu cầu này”, Chủ tịch Nguyễn Ngọc Bảo cho biết.

Ông Nguyễn Công Thừa, Chủ tịch HĐQT HTX Anh Đào (Lâm Đồng) cho biết, các HTX sản xuất quy mô lớn nhỏ, không theo quy trình, thu hoạch theo mùa vụ nên khó làm việc với doanh nghiệp. Đây cũng là rào cản khi tham gia bán hàng trên các trang thương mại điện tử xuyên biên giới.

Gỡ rào cản, tăng cơ hội

Theo các chuyên gia, xuất khẩu nông sản qua kênh thương mại điện tử có nhiều lợi thế như tăng hiệu quả tiếp cận, tăng khả năng marketing đến khách hàng, giảm thời gian chuyển hàng và đặc biệt lợi nhuận có thể tăng gấp ba lần nếu so với xuất khẩu theo cách truyền thống. Tuy nhiên, cơ hội bao giờ cũng đi kèm thách thức.

Đó là những khó khăn trong vận chuyển hàng hoá, bảo quản hàng hoá, khâu thông quan hàng hóa, hiểu biết về thủ tục xuất nhập khẩu… Đây chính là những vấn đề mà các HTX cần phải tìm hiểu, nắm bắt, thực hành thành thạo.

Và để làm được điều này, đòi hỏi HTX phải có nguồn nhân lực chất lượng cao, am hiểu về xuất nhập khẩu và công nghệ thông tin. Tuy nhiên đây cũng chính là khó khăn của các HTX hiện nay khi phần lớn cán bộ HTX trên 50 tuổi, ít tiếp xúc với công nghệ thông tin.

Để tận dụng lợi thế về bán hàng trên các trang thương mại điện tử, Chủ tịch Liên minh HTX Việt Nam Nguyễn Ngọc Bảo cho rằng, trước mắt, cần tập trung vào làm việc với các địa phương xem các HTX đáp ứng được các yêu cầu về nhân lực, công nghệ thông tin, khả năng về chất lượng và số lượng hàng hóa, Liên minh HTX Việt Nam sẽ hỗ trợ đào tạo các HTX này một cách chuyên nghiệp, sau đó sẽ từng bước nhân rộng trên cả nước.

Ông Trường Sơn, Phó Tổng Giám đốc Saigon co.op, cho biết bán hàng trên Alibaba sẽ tạo sự đột phá cho HTX trong thời gian tới. Tuy nhiên ở đây mang tầm cỡ toàn cầu, chuyên nghiệp HTX cần có chiến lược rõ ràng (hiểu văn hóa các nước đối tác), có dữ liệu được số hóa (hình ảnh, tài liệu, video giới thiệu sản phẩm..), và có giải pháp tiếp cận khách hàng cụ thể.

Bên cạnh đó, HTX cần đăng ký nhãn hiệu, bao bì sản phẩm cần đầu tư bắt mắt đầy đủ thông tin. Có web site để người tiêu dùng thế giới có thể tìm hiểu thêm về HTX, sản phẩm.

Để hạn chế tính nhỏ lẻ, theo ông Hải, cần kết nối các HTX để trở thành các nhóm cùng kinh doanh trên nền tảng thương mại điện tử, từ đó đáp ứng được nhu cầu của các đối tác trong và ngoài nước.

Huyền Trang