Nông nghiệp khó trở thành bệ đỡ cho nền kinh tế nếu thiếu vắng HTX. Chính vì vậy, những bất cập mà các HTX gặp phải trong Luật HTX 2012 được tháo gỡ trong Luật HTX 2023 được coi là nền tảng giúp khu vực kinh tế tập thể, HTX bứt phá, tiếp tục là bệ đỡ vững chắc cho ngành nông nghiệp và nền kinh tế.
Tại Hội thảo triển khai Luật HTX 2023 diễn ra chiều ngày 27/12, Chủ tịch Liên minh HTX Việt Nam Cao Xuân Thu Vân, cho biết thực tế khi thực hiện Luật HTX 2012, nhiều HTX cho rằng việc đăng ký thành lập HTX vẫn rườm rà. Tại Luật HTX 2023, khi vấn đề này được tháo gỡ sẽ giúp HTX xóa giải khó khăn một cách thiết thực.
Nhiều đổi mới
Chia sẻ về vấn đề thành lập HTX, bà Lê Thị Xuân Quỳnh, Trưởng Phòng Chính sách và Kinh tế hợp tác quốc tế, Cục Kinh tế hợp tác (Bộ KH&ĐT), cho biết nếu như trong Luật HTX 2012 quy định HTX phải có phương án sản xuất kinh doanh thì trong dự thảo Nghị định Luật HTX 2023, phương án sản xuất kinh doanh không còn là điều kiện cứng buộc HTX phải trình cho cơ quan đăng ký thành lập. Thay vào đó, HTX vẫn xây dựng phương án kinh doanh theo nhu cầu của mình để phục vụ cho hoạt động sản xuất kinh doanh.
Trước đó, trong Luật HTX 2012, HTX phải làm con dấu tại cơ quan công an nhưng thực tế hiện nay, công tác quản lý dấu của ngành công an không yêu cầu đối với các tổ chức kinh tế nên trong Luật HTX 2023, HTX sẽ không phải thực hiện làm con dấu ở cơ quan công an mà có thể khắc dấu ở các nơi khác hoặc thực hiện chữ ký số để đảm bảo phát triển trong thời kỳ công nghệ số.
 |
|
Chủ tịch Liên minh HTX Việt Nam Cao Xuân Thu Vân cho rằng, những đóng góp về dự thảo Nghị định Luật HTX 2023 sẽ là nền tảng để các HTX phát triển trong thời gian tới. |
Một trong những điều các HTX quan tâm trong Luật HTX 2023 là các chính sách hỗ trợ. Chính vì vậy, bà Lê Thị Xuân Quỳnh cho rằng, dự thảo Nghị định về Luật HTX 2023 sẽ khắc phục những vướng mắc về vốn, tín dụng, đất đai… cho HTX.
Cụ thể như ngoài những chính sách hỗ trợ về vốn, đất đai, cơ sở hạ tầng, xúc tiến thương mại, thuế… như trước, dự thảo Nghị định Luật HTX 2023 đã có chính sách về tư vấn, đánh giá rủi ro. Đây là một trong những chính sách quan trọng giúp xác định được những khó khăn, nguy cơ tiềm ẩn để có hướng giải quyết khắc phục, tránh dẫn tới tình trạng thua lỗ, dừng hoạt động, giải thể.
Hay về chính sách đất đai, dự thảo Nghị định quy định các chính sách đất đai cho HTX được thực hiện theo pháp luật về đất đai hiện hành. Trong đó, Luật Đất đai đang được sửa đổi bổ sung nhưng các quy định về đất đai trong Luật HTX cũng được quy định trên tinh thần là các địa phương xem xét, có kế hoạch cụ thể để các HTX có thể tiếp cận được đất đai một cách thuận lợi.
Theo bà Lê Thị Xuân Quỳnh, thực tế ở một số địa phương như tại Thanh Hóa, cơ quan quản lý địa phương cũng đã rà soát đưa vào kế hoạch sử dụng đất địa phương phần diện tích đất cho HTX thuê. “Điều này cho thấy, những quy định của dự thảo Nghị định Luật HTX 2023 về đất đai cũng là căn cứ để các địa phương có chính sách về ưu tiên đất đai cho HTX một cách cụ thể, phù hợp”, bà Trang chia sẻ.
 |
|
Việc đăng ký thành lập và giải thể HTX đã được đơn giản hóa trong dự thảo Nghị định Luật HTX 2023. |
Có thể thấy, dự thảo Nghị định Luật HTX 2023 đã có nhiều đổi mới, tạo thuận lợi cho HTX phát triển trong nền kinh tế thị trường, chuyển đổi số. Ngay như việc kiểm toán HTX, trong Luật HTX 2023 quy định trong giai đoạn đầu, Nhà nước sẽ có những chính sách hỗ trợ HTX nhỏ, siêu nhỏ về hoạt động kiểm toán. Đây cũng là nhu cầu mà nhiều HTX mong muốn trong thời gian qua. Dự thảo nghị định về đăng ký tổ hợp tác, HTX, liên hiệp HTX cũng đã có hướng dẫn các HTX về đăng ký thành lập trên môi trường điện tử.
Điều này được bà Nguyễn Hồng Vân, Trưởng phòng Nghiệp vụ đăng ký kinh doanh, Cục Quản lý đăng ký kinh doanh (Bộ KHĐT) cho rằng, sẽ giúp HTX thích ứng với môi trường làm việc số, điều quan trọng hơn là giúp giảm thiểu các trường thông tin kê khai, giấy tờ cho các HTX.
Vẫn còn nhiều băn khoăn
Trước những đổi mới của dự thảo Nghị định Luật HTX 2023, ông Nguyễn Khải, Chủ tịch Liên minh HTX tỉnh Đắk Nông cho biết, dự thảo Nghị định Luật HTX 2023 đã có nhiều điểm mới tạo điều kiện cho HTX phát triển. Tuy nhiên, vẫn còn những điểm chưa cụ thể, có thể gây khó khăn nếu áp dụng vào thực tiễn.
 |
|
Tuy nhiên, vẫn còn nhiều băn khăn trong đăng ký thành lập tổ hợp tác, HTX. |
Cụ thể, theo ông Nguyễn Khải, tại điều 1 của dự thảo Nghị định Luật HTX 2023, chưa đề cập đến mô hình Quỹ tín dụng nhân dân, trong khi đây cũng là một hình thức kinh tế tập thể và mô hình này rất cần thiết giúp khu vực kinh tế tập thể, HTX tháo gỡ khó khăn về tín dụng.
Ngoài ra, dự thảo quy định 5% thành viên HTX phải tham gia đào tạo tập huấn mới nhận được chính sách hỗ trợ là còn chung chung và ràng buộc. Chỉ cần ghi HTX có tham gia đào tạo, tập huấn cho thành viên. Trong khi hiện nay, hầu hết các HTX đều tạo điều kiện cho thành viên tham gia các hoạt động đào tạo, tập huấn. Việc quy định rõ 5% thành viên tham gia đào tạo tập huấn mới nhận được chính sách hỗ trợ là cứng nhắc, thậm chí gây khó khăn khi áp dụng.
Ông Nguyễn Đức Lâm, Phó Chủ tịch Liên minh HTX tỉnh Yên Bái, cho biết một số quy định trong dự thảo Nghị định về hỗ trợ máy móc cho HTX là 3 tỷ đồng còn khiêm tốn. Trong khi thực tế các dây chuyền sản xuất quế, hồi, dược liệu tại Yên Bái hiện nay đã lên đến hàng chục tỷ mới bảo đảm chất lượng sản xuất xanh, an toàn. Chính vì vậy, theo ông Lâm cần sửa đổi, nâng mức hỗ trợ lên ít nhất 5 tỷ đồng thì mới đáp ứng được nhu cầu của HTX và hỗ trợ mới mang tính thực tiễn.
 |
|
Những đóng góp của các HTX, Liên hiệp HTX giúp ban soạn thảo hoàn thiện các quy định trong Luật HTX 2023. |
Bên cạnh đó, trong dự thảo Nghị định Luật HTX 2023 quy định, HTX mới thành lập không quá 36 tháng tại địa bàn khó khăn mới được hưởng chế độ chính sách hỗ trợ là khoảng thời quá dài. Ban soạn thảo cần rút gọn xuống 12 tháng vì các HTX thành lập ở vùng sâu, vùng xa vốn gặp nhiều khó khăn nên rất muốn tiếp cận chính sách hỗ trợ. Việc chờ đợi quá lâu sẽ khiến HTX không có động lực phát triển.
Là đơn vị trực tiếp áp dụng Luật HTX 2023 trong thời gian tới, ông Nguyễn Văn Thiện, đại diện HTX nông nghiệp Nghĩa Hồng (Nam Định), cho biết quy định về tín dụng nội bộ tại điều 6 trong dự thảo Nghị định cho phép HTX có hoạt động tín dụng được huy động vốn nhưng không cho thành viên vay. Theo ông Thiện điều này là vô nghĩa vì không cho vay thì HTX huy động vốn để làm gì. Chính vì vậy, cần xem xét lại điều quy định này.
Trước thực trạng này, đại diện Bộ KH&ĐT, bà Lê Thị Xuân Quỳnh cho rằng những đóng góp của Liên minh các HTX, HTX là rất cần thiết để ban soạn thảo tiếp tục hoàn thiện Luật HTX 2023. Thực tế, dự thảo quy định phân loại HTX theo quy mô (thành viên, doanh thu, vốn góp) với HTX quy mô lớn, quy mô nhỏ, quy mô vừa, quy mô siêu nhỏ. Nhưng nhiều ý kiến cho rằng, việc phân loại HTX theo quy mô là chưa phù hợp vì nhiều HTX đang đăng ký và thành lập theo lĩnh vực hoạt động (nông nghiệp, phi nông nghiệp).
Chính vì vậy, thời gian tới, ban soạn thảo sẽ tiếp thu các ý kiến để phân loại HTX một cách phù hợp nhằm tạo thuận lợi cho HTX hoạt động, kiểm toán, có thể đảm bảo được công tác quản lý của nhà nước và hưởng thụ chính sách. Dự kiến, ban soạn thảo sẽ hướng đến phân loại HTX theo ngành nghề như nông nghiệp, công nghiệp xây dựng, tài chính, thương mại dịch vụ…
Bà Lê Thị Xuân Quỳnh, cho biết hiện ngay việc đăng ký thành lập HTX, tổ hợp tác, Liên Hiệp HTX cũng còn những vướng mắc cần xin ý kiến đóng góp. Cụ thể hiện nay, trong dự thảo đăng ký thành lập HTX, tổ hợp tác, Liên hiệp HTX quy định cơ quan đăng ký Quỹ Hỗ trợ HTX hiện đã được phân cấp về cấp huyện nhưng nhiều ý kiến cho rằng nên để nguyên ở cấp huyện.
Ngoài ra, vấn đề ghi ngành nghề kinh doanh của tổ hợp tác khi đăng ký hiện được ghi giống như HTX, doanh nghiệp để tạo công bằng. Tuy nhiên, có ý kiến cho rằng cần đơn giản hơn nữa, giống như đăng ký kinh doanh của hộ kinh doanh, tức là tổ hợp tác làm gì thì tổ hợp tác ghi như vậy (bán phở ghi bán phở, làm miến ghi làm miến) không ghi theo mã ngành để tạo thuận lợi cho HTX. Nhưng theo quy định của ngành thuế, phải ghi đúng theo mã ngành mới bảo đảm pháp luật.
Theo Huyền Trang-Phạm Hòa – Vnbusiness.vn
